LEZING HERONTWERP DERDE LEERJAAR Conferentie Herontwerp 3 havo-vwo, 31 januari 2008 Monique van der Hoeven Programmamanager Onderbouw VO

herontwerp 3 havo-vwo schakel in aansluiting onderbouw-bovenbouw Onderwerpen: problematiek 3HV activiteiten SLO op dit gebied mogelijke oplossingen voor problematiek herontwerpinstrument: uitgangspunten thema’s korte impressie

3HV: schakeljaar

SLO-onderzoek: knelpunten in de aansluiting onderbouw-bovenbouw (1) leerlingen: "Alles wordt anders" docenten gedragen zich anders: meer gericht op stof dan op leerling leerstof: veel, moeilijk, abstracter zelf werk plannen levert problemen alle cijfers tellen mee voor het examen

SLO-onderzoek: knelpunten in de aansluiting onderbouw-bovenbouw (2) docenten: onderbouw stelt te weinig eisen aan leerlingen leerlingen zijn niet geïnteresseerd en gemotiveerd en hebben onvoldoende studievaardigheden profielkeuze kan op betere gronden willen eindelijk met hun vak aan de slag

SLO-onderzoek: knelpunten in de aansluiting onderbouw-bovenbouw (3) schoolleiding: weinig contact tussen docenten onderbouw en bovenbouw secties te autonoom; laten zich moeilijk aansturen vaardighedenlijn van onderbouw naar bovenbouw lastig te realiseren slechte determinatie in de onderbouw, daardoor veel doublanten en afstroom

conclusies hardnekkige problematiek moeilijk om doorlopende leerlijnen te realiseren invoering 2e Fase (1998) vergrootte de kloof organisatie, manier van werken en leerstof verandert in één keer leerlingen niet voldoende voorbereid in bovenbouw verwijten over en weer

3HV: de zwakste schakel?

SLO-projecten ter ondersteuning 2003: onderzoek aansluitingsproblemen 2004: instrumentenmap Van 3 naar 4 en een succesvolle conferentie 2005: praktijkervaringen scholen: Conferentie van 3 naar 4 'Aan het werk' 2006: netwerken van scholen. Publicatie: de drie functies van 3 havo en 3 vwo resultaten: deeloplossingen

Mogelijke oplossingen (1) verbetering toetsing en determinatie: functie: diagnose, evaluatie, prognose/selectie toetsen we de juiste dingen? toetsen we op de juiste manier? hoe zijn de cijfers opgebouwd? wegen we houding, zelfstandigheid, motivatie, vaardigheden mee?

Mogelijke oplossingen (2) beter voorbereid op manier van werken in 2e fase: projectweken andere verdeling klas 3 opbouw algemene vaardigheden vanaf klas 1 doorlopende leerlijnen: in kennis en (vak)vaardigheden in kaart te brengen met posters SLO wees kritisch t.o.v. bestaand (vaak methode gestuurd) programma > pas aan!

Mogelijke oplossingen (3) Verbetering profielkeuzebegeleiding: praktische profieloriëntatie per kwartiel een ander profiel centraal: talen, gamma, bèta wekelijkse projectmiddagen met oriëntering op beroepen en profielgericht project na de profielkeuze wekelijkse projectmiddagen met: test: wie ben ik, wat kan ik oriëntatie op alle profielen via praktische opdrachten en thema’s > voorlopige profielkeuze intensief aan de slag met profiel door PO’s en thema’s stage binnen profiel > definitieve profielkeuze digitaal proefstuderen

2007: vertrekpunt SLO-herontwerp 3HV invoering nieuwe wet- en regelgeving onderbouw (2006) gaf nieuwe impuls aan klas 1-2 HV scholen druk met invulling onderbouw en vernieuwde 2e Fase scharnierfunctie derde leerjaar noodzaakt bezinning op herontwerp de problematiek leeft nog steeds autonomie scholen vraagt wel om ondersteuning > integrale aanpak

3HV in relatie tot nieuwe onderbouw en 2e fase Onderbouw: veel scenario 2: vakoverstijgende projecten. Klas 3: meer profielgeoriënteerde projecten? Onderbouw: leergebieden: ook in 3HV? Overgang naar aparte vakken: doorlopende leerlijn controleren 2e fase: (nog) minder scholen met uitgestelde profielkeuze. Gevolgen voor inrichting 3e klas?

3HV: één grote vrije ruimte 3HV: geen kerndoelen, geen eindtermen Wel verplicht volgens inrichtingsbesluit: eind 3e klas moet een leerling alle profielen nog kunnen kiezen onderwijs in twee moderne vreemde talen naast Engels in de eerste drie leerjaren HV Latijn en Grieks op het gymnasium 1040 uur onderwijstijd

herontwerpinstrument 3HV in stappen: keuzes van algemeen (visie) naar concreet voor veel geledingen in de school digitaal, dus veel mogelijkheden inspirerende voorbeelden kleine stappen en focus op één onderwerp mogelijk resultaat: conceptontwerp

Keuzeonderwerpen (1) leerstof welke leerstof kiezen we voor het 3e leerjaar? Kunnen we daarin differentiëren voor leerlingen die wel of niet met een vak doorgaan? hoe stemmen we de stof van 3HV af op de eisen van de 2e fase? hoe bereiden we leerlingen voor op grotere hoeveelheden leerstof?

Keuzeonderwerpen (2) vaardigheden hoe leren we leerlingen zelfstandig werken/leren zodat de aansluiting beter verloopt? willen we gaan werken we met studieplanners of keuzewerktijd in de 3e klas? hoe komen we tot een doorlopende leerlijn in vakvaardigheden of studievaardigheden?

Keuzeonderwerpen (3) LOB, keuzeproces hoe kunnen leerlingen beter kennis maken met de profielen? kunnen we al werken met een N(atuur)stroom en een M(aatschappij)stroom in de 3e klas? kunnen leerlingen proefdraaien in een profiel?

VRAGEN