Belang van wetenschappelijke benadering bij ouderenmishandeling Vroegdetectie, risico- en beschermende factoren en interventies

Inhoud Inleiding Definitie oudermis(be)handeling Componenten Vormen Prevalentie Framework Algemeen model Andere benaderingen/modellen Op naar een multifactorieel model om risicofactoren in te kaderen

Inhoud Belang van de vroegdetectie Aandacht voor beschermende factoren Wanneer de mantel van de zorg te zwaar wordt: het belang van interventies conclusies

Inleiding De wereldpopulatie van ouderen is verdubbeld. Hoe meer informele zorg, hoe meer ontsporingen en mishandelingen. Wetenschappelijke inzichten verbonden aan ouderenmishandeling.

Definitie Omschrijving Baker (1975) Definite: “Elder maltreatment is defined as a simple or repeated act of lack of appropriate action, occurring within any relationship in which there is an expectation of trust, that causes harm or distress to older people.” Europese commisie actief bezig met dit thema. Wereldwijd worden per cultuur verschillende accenten gelegd. Onderscheid: Grove, strafrechtelijk vormen Subtiele, minder spectaculaire vormen

Componenten 4 belangrijke componenten: Het gedrag stelt zich binnen een vertrouwensrelatie. Vb: een familielid, vriend, buur,.. Het beperkt zich niet tot een eenmalige handeling. Slachtoffers worden meestal geconfronteerd met meer dan een type van mishandeling. Het resulteert in schade en trauma’s. Institutioneel geweld

Vormen 4 vormen: Fysieke mishandeling Emotionele mishandeling Financiële of economische mishandeling Seksuele mishandeling Bepaalde landen beschouwen ook neglect en schending van de rechten als vormen. WHO: rapport

Prevalentie Oorzaken zijn divers. Ouderen kunnen overladen zijn door schaamte, schuld, schrik (SSS=T, Schaamte Schuld en Schrik = Taboe). De prevalentie varieert over de hele wereld. ABUEL studie = meest omvattende recentie prevalentiestudie in Europa.

Framework Algemeen model: Verschillende theorieën om oudermishandeling te verklaren. Ijsbergtheorie: ouderenmishandeling een verborgen probleem dat achten deuren en vensters schuilgaat.

Framework Andere benaderingen/modellen: Specifieke benaderingen om de risicofactoren in kaart te brengen en om interventies te beschrijven: Situational approach Exchange approach Social learning approach Political/economical approach Caregiver psychopathology approach Symbolic interaction model Feminist model Social stress model Ecological model Ecological model is de meest aangewezen theorie omwille van het feit dat problematiek bij het ecology multicultureel benaderd wordt.

Framework Op zoek naar een multifactorieel model om risicofactoren te kaderen: Complex en multifactorieel probleem. Multifactorieel model hanteren om risicofatoren in te kaderen. Breaking the Taboo II- project: gebruik van het Ecologisch model als mogelijk framework. (1996) WHO : zelfde model genomen (2011)

Belang van vroegdetectie Hoe langer de oudermishandeling, hoe moeilijker te stoppen. Extra alert zijn voor: Ouderen met dimentie Mantelzorgers die lijden aan mentale problemen/ alcohol/ drugsverslaving, financiële problemen hebben of agressief zijn. Sociale isolatie = pijnpunt Een zorg – of hulpverlener moet dit aanvoelen.

Belang van vroegdetectie Risicotaxatie op verschillende manieren: Basis van intuïtie Basis van kennis en ervaring Basis van protocollen Basis van risico- taxatie instrumenten (meer en meer) Heel wat instrumenten om mishandeling op te sporen VLOCO = een risicoinstrument ontwikkeld Wat? het instrument meet het risico op ouderenmisbehandeling en werd ontwikkeld om detectie te faciliteren. Doel? Hulpverleners worden alerter voor mogelijke mis(be)handeling en zo sneller kunnen reageren indien nodig.

Aandacht voor beschermende factoren Normen inzake relaties Waarden van een persoon Positieve relaties die leiden tot hogere waarden Effect van religie Persoonlijkheid en persoonlijke kwaliteiten Gezondheid Voorafgaande levenservaringen Specifieke coping strategieën om met problemen om te gaan.

Het belang van interventies Tal van interventies om de preventie te bevorderen en om ouderenmishandeling te verminderen. The breaking the Taboo II- project Mantelzorgers kunnen gebukt gaan onder burnout, stress, depressies, mentale en sociale problemen. Talloze programma’s om mantelzorgers te ondersteunen Stress en overbelasting zijn sleutelcomponenten die wijzen op psychologische negatieve stress bij veel zorgverleners.

Conclusies Heel lange weg afgelegd wat de aandacht voor ouderenmishandeling betreft. Thema blijft een taboe. Goede psycho- educatieve trainingen geven. Meer aandacht voor multifactoriële invalshoek.