Infosessie over voeding Sarah Wouters Diëtiste Competentiecentrum klinische voeding

Verschillende voedingsadviezen Voeding voor therapie Voeding tijdens therapie Voeding na therapie

Voeding voor therapie Gezonde voeding Voor alle bevolkingsgroepen Preventie van overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes, bepaalde kankers, …

WCRF (World Cancer Research Fund) Handhaven van normaal lichaamsgewicht Dagelijkse fysieke activiteit Mijden van energierijke voedingsmiddelen (frisdranken) Voorkeur aan voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong Beperken van de consumptie van rood en/of behandeld vlees Alcoholconsumptie beperken Zoutconsumptie beperken Voorkeur aan het geven van borstvoeding bij jonge moeders en het krijgen van borstvoeding voor baby’s Indien genezen verklaard van kanker: bovenstaande adviezen volgen om herval te voorkomen

Algemene adviezen

Werkelijke inname (2004)

Voeding tijdens therapie Voeding is geen therapie bij kanker Wel een ondersteunende rol : - “behandeling kunnen krijgen” - immunologische afweer - algemeen goed voelen

Voeding na therapie Opnieuw preventie van … Enkel indien volledig herstel

Gewicht Parameter voor voldoende energie-inname Beïnvloedende factoren: - Vochtopstapeling - Medicatie - …

Gewicht → BMI BMI= gewicht (in kg) lengte x lengte in m

BMI houdt geen rekening met de lichaamssamenstelling

Energiebalans Evenwicht tussen inname en verbruik Inname < verbruik: gewichtsverlies Inname = verbruik: stabiel gewicht Inname > verbruik: gewichtstoename

Belang van goed gewicht Ondergewicht: Vermoeidheid, lage weerstand, verlies van spiermassa, osteoporose, ontsteking en infecties,… Normaal gewicht: Algemeen goed voelen, betere algemene gezondheid, opbouw spiermassa, meer kracht, … Overgewicht: Verhoogd risico op hart- en vaatziekten, ontwikkeling type 2 diabetes, gewrichtsproblemen, …

Belangrijk tijdens revalidatie Extra beweging = hoger energieverbruik ⇨ lichaam heeft meer energie nodig Eiwitten zijn bouwstenen van spiermassa maar…

Indien voldoende eiwitten, maar te weinig energie-inname eiwitten worden als energiebron gebruikt eiwitten kunnen niet meer als bouwsteen voor spieren gebruikt worden ⇨ Revalideren = voldoende energie + voldoende eiwitten (0,8 – 1 g/kg lichaamsgewicht)

Eiwittenbronnen

Gewichtsverlies of –stijging 500 kcal per dag = 3500 kcal per week = 7000 kcal per 2 weken = 1 kg gewichtsreductie of –stijging per 2 weken

100 gram = ½ grote verpakking

2 croissants

25 g chocola + 90 g suikerwafel

5 potjes volle yoghurt Hoeveel appelen voor 500 kcal?

9 appels

Zeer veel kroppen sla

3 eetlepels crème au beurre

Ijsroom Hoeveel pattaten?

6 aardappelen

Quiz

Hoeveel % van de Belgische bevolking neemt een ontbijt? 20% 40% 60% 80% 80% van de bevolking, ontbijt is 25% van de totale energie. Dit komt overeen met zo’n 500-600 kcal. Een goed ontbijt vermindert de drang naar snoepen in de voormiddag. Owv een appelflauwte in de voormiddag kan het lichaam tussendoor om energie vragen. Dit wordt dan vaak ingevuld met snoep of koeken. Ze leveren veel suiker, maar ook veel vet. Hierdoor worden de uitgespaarde kilocalorieën van het ontbijt overgecompenseerd. Waardoor uiteindelijk dus meer calorieën opgenomen worden.

Welk van deze dranken behoren niet tot de groep van vocht? Koffie Soep Melk Frisdrank Thee Koffie, thee en light frisdrank behoren tot deze groep. Soep levert naast vocht ook vitaminen en mineralen en behoort tot de groep van groenten. Melk levert calcium en eiwitten en behoort tot de groep van zuivelproducten. Frisdrank is een lege calorie-bron en heeft dus naast suiker geen voedingswaarde. Ons lichaam bestaat voor meer dan de helft uit water (60%). Het is aangewezen om 1,5 liter vocht te drinken + 1 liter vocht dat gehaald wordt uit de voeding. Vocht kan bovendien de maag ook vullen en op deze manier de honger gedeeltelijk te stillen.

1,5 liter water? 1 klein waterglas = 150 ml (totaal 10 glazen) 1 groot waterglas = 250 ml 1 bekertje = 125 ml 1 koffiekopje = 125 ml 1 grote koffiekop = 225 ml 1 wijnglas = 125 ml

Pasta is een dikmaker Waar Niet waar Niet waar, of je nu pasta eet of aardappelen maakt niet uit. Het is belangrijk om de portie te controleren want van pasta eet je vaak meer dan van aardappelen. 1 aardappel = 50g gekookte pasta (1 opgedraaid vork) = 20 gram ongekookt Graanproducten en aardappelen vormen de basis van voeding.     Geef de voorkeur aan volkoren producten omwille van de vezelaanbreng. Aardappelen en graanproducten zijn voorbeelden van trage koolhydraten en zijn bijgevolg een belangrijke energieleverancier. Denk aan de bereidingswijze!

150 g frieten = 500 g gekookte aardappelen 150 gram frieten ( goot pak mc donalds) = 375 kcal , 500 gram (7-8 aardappelen) = 375 kcal Verzadigde vetten bij frieten

= 1 suikerwafel = 90 gram (414 kcal) , 1 snede brood = 30 gram (430 kcal), stel dat je geen ontbijt neemt met brood maar snel een suikerwafel neemt (omdat je weinig tijd hebt) dan ben je eigenlijk 6 sneden brood aan het eten, of stel dat je geen ontbijt neemt maar in de voormiddag een suikerwafel neemt, dan eet je eveneens ook 6 sneden brood.

Sandwiches zijn minder gezond dan pistolets Waar Niet waar Vezels: verzadiging, trage maaglediging, bevorderen de darmwerking, werken cholesterolverlagend Hoe zachter, hoe slechter (vet + suiker)

Ingrediënten 500 g bloem 200 ml melk 3 eieren 50 g suiker 80 g boter 200 ml water 0 eieren 5 g suiker 8 ml olie Vezels: verzadiging, trage maaglediging, bevorderen de darmwerking, werken cholesterolverlagend Hoe zachter, hoe slechter (vet + suiker)

per 100 g Kcal Vet Verzadigd vet Kool- hydraten Suiker Brood 240 4 1 45 Croissant 467 25 17 50 3 Koffiekoek 411 16 37 8 Pistolet 287 55 Sandwich 370 15 7 60 10 Cake 435 21 11 33 4sn brood 2 croisssant 2 koffiekoeken 2 pisolets Hoeveelheden + verzadiging + suiker + vet

4000 kcal per cake (1 kg cake = 250g bloem (350 kcal), 250g suiker (1000 kcal), 250g boter (2250 kcal), 4 eieren (430 kcal)) = 400 kcal voor een stuk (1 cake verdelen in 10, buitenkant stuk van 5-6 cm) 4000 kcal / kg cake = 250 g bloem + 250 g suiker + 250 g boter + 4 eieren

Groenten en fruit kunnen niet door elkaar vervangen worden Waar Niet waar Waar, groenten en fruit leveren elk hun specifieke vitaminen, mineralen en anti-oxidanten (dit zijn beschermstoffen, gezondheid bevorderende aspecten zoals bescherming tegen ziektes, kanker, …). Zij zijn een belangrijke aanbrenger van vocht binnen onze voeding. Groenten leveren relatief weinig (te verwaarlozen) calorieën waardoor zij onbeperkt mogen geconsumeerd worden. Fruit is een belangrijke bron van calorieën onder vorm van fructose, natuurlijk vruchtensuiker.

3 komkommers = 1 appel =

Vis bevat minder calorieën dan vlees? Waar Niet waar Niet waar, vis en vlees zijn een belangrijke bron van eiwitten in onze dagelijkse voeding. Toch is de portie, zowel van vlees als vis, beperkt tot 100g gram per dag. Er dient een onderscheid gemaakt te worden in het soort vet dat aanwezig is in vlees en vis.

Gevogelte is steeds mager vlees Waar Niet waar Niet waar, Puur vlees is mager vlees. Gevogeltefilet is mager maar bereide soorten zoals gehakt en worst zijn vettere vleessoorten. Ook het vel bij gevogelte bevat veel verzadigd vet. Bereid, verwerkt vlees is altijd vetter dan zuivere vleessoorten.

Per 100 gram Kcal Kippenworst 240 Worst 220 Rosbief 100

Vegetarische vleesvervangers bevatten veel vet Waar Niet waar Bereide vormen voorbeeld groenteburgers (gepaneerd)

Hoeveel eieren mag je eten per week binnen een gezonde voeding? Geen 1 2 3 2 eieren per week is de aanbeveling in een gezonde voeding. 1 ei zit verwerkt in de voedingsmiddelen, denk aan puree, koekjes, mayonaise, … Eieren zijn een belangrijke bron van verzadigde vetten en zorgen voor de aanbreng van cholesterol. Hiermee bedoelen we het eigeel.

Er zit evenveel calcium in magere melk en volle melk? Waar Niet waar Verschil is vetgehalte Melk hv: 1,5 Melk hv: 4 Mager: 0

Melk Kcal per 100 g Vet (g) Verzadigd vet (g) Calcium (mg) Mager 34 0,1 115 Halfvol 46 1,6 1 Vol 63 3,5 2,2 Yoghurt Kcal per 100 g Vet (g) Verzadigd vet (g) Calcium (mg) Mager 45 1 0,6 120 Vol 10 6,2 130

Olijfolie is steeds gezonder dan boter Waar Niet waar Ja, verschil in verzadigde en onverzadigde vetten Evenveel kcal.

Caloriën vs vetzuursamenstelling Vetzuursamenstelling Verzadigd = Verkeerd Onverzadigd = Oké

Hoeveel klontjes suiker zitten er in een blikje cola (330 ml)? 5 7 9 Ref2: 1 g suiker = 4kcal (1 klontje suiker is 5 gram)= 20kcal per klontje x 7 = 145 kcal

= 330 ml cola = 330 ml fruitsap = 145 kcal = 1gram suiker = 4 kcal -> 36 gram suiker = 7 klontjes suiker

Hoeveel kcal bevat een Snickers? 50 150 250 350 250

Elke dag 1 chokotoff = 14.600 kcal op 1 jaar = 2 kg gewichtstoename op 1 jaar 1 chocotoff = 9 gram , 40 kcal voor 1 chocotoff -> * 365 = 14600

Elke dag 1 klontje suiker in koffie (1 klontje = 5 g) 5 g x 4 kcal = 20 kcal per klontje = 20 kcal x 365 dagen = 7.300 kcal op 1 jaar = ± 1 kg gewichtstoename op 1 jaar

Droge koek vs ‘dieet’koek

Anti-kanker-voeding Opletten voor eenzijdige of onvolwaardige voeding Vaak extreme (hoog of laag) aanbreng van bepaalde voedingsgroepen of levensmiddelen Wetenschappelijke bewijzen? World Cancer Research Fund, 2007

WCRF (World Cancer Research Fund) Handhaven van normaal lichaamsgewicht Dagelijkse fysieke activiteit Mijden van energierijke voedingsmiddelen (frisdranken) Voorkeur aan voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong Beperken van de consumptie van rood en/of behandeld vlees Alcoholconsumptie beperken Zoutconsumptie beperken Voorkeur aan het geven van borstvoeding bij jonge moeders en het krijgen van borstvoeding voor baby’s Indien genezen verklaard van kanker: bovenstaande adviezen volgen om herval te voorkomen

Conclusie Voor en na behandeling Tijdens behandeling

Vragen? sarah.wouters@uzleuven.be