Ontwikkelingen in de dementiezorg Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Projectleider nationaal Actieplan casemanagement dementie Programmaleider Dementiezorg voor Elkaar

De urgentie van dementie 5 …. te midden van vele ontwikkelingen op alle niveaus

Kwetsbaarheid bij ouderen (SCP, 2011) Definitie: een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren en eigen regie en regelvermogen waardoor de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten (kwaliteit van leven, functiebeperkingen, opname, overlijden) Kenmerken: slecht lopen, slecht horen, slecht zien, lichamelijk moe, weinig tot niet wandelen, slecht evenwicht kunnen bewaren, weinig handkracht, ongewenst gewichtsverlies Observaties: populatie: 2010: 700.000 (27%)  2030: 1 miljoen (25%) hoger opleidingsniveau werkt dempend + 33% leidt aan dementie (grootste oorzaak) + 27% psychisch en 23% sociaal kwetsbaar + 40% maakt geen gebruik van de WMO

Het probleem kwetsbaarheid Onzichtbaar tot crises, opname, vroegtijdig overlijden Overbelasting mantelzorg Belasting professionals Hoge zorgkosten Slechte kwaliteit van leven Onnodig verlies zelfredzaamheid en functies Gefragmenteerd zorgstelsel, geen continuïteit en integraliteit

Kwetsbare ouderen Oudere zelf: Ik merk dat ik oud word. Het gaat me allemaal moeilijker af, mijn lichaam laat me in de steek. Mijn kringetje wordt kleiner. Er vallen vrienden weg en ik ben zelf ook niet meer mobiel. Mijn loopje naar de supermarkt is vaak mijn enige uitje van de dag. Maar ik vergeet wel eens welke boodschappen nodig zijn. Met de hulp van de buurvrouw, mijn kinderen die in het weekend langskomen en de thuiszorg die me helpt in huis en bij het douchen, hoop ik zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. Ik vind het vervelend om afhankelijk te zijn, daar moet ik mee leren leven. Mantelzorger: Mijn ouders zijn echt oud aan het worden. De doktersbezoeken en de wekelijkse fysiotherapie bepalen het ritme van hun leven. Ze wonen nog thuis met de nodige hulp. Maar die vergeetachtigheid baart me zorgen. Ik denk wel eens ‘hoe lang kan dat nog zo?’ en ‘wat als er echt iets gebeurt?’ Ik wil graag dat ze zo lang mogelijk zelfstandig kunnen zijn. Nu lukt het allemaal nog. Maar ik maak me zorgen over de toekomst.

2010 2015

Integrale ouderenzorg vanuit huisartsenpraktijk (model Walcheren)

Dementiezorg: critical case tussen 3 stelsels Bron: Zilveren Kruis, 2016 (https://www.zilverenkruis.nl/gemeenten/nieuws/paginas/ grensvlakken-ouderenzorg.aspx)

Actieplan casemanagement dementie Partijen: VWS, Alzheimer NL, Deltaplan, Actiz, BTN, ZN, NZA, ZI, V&VN (vakgroep CM), Ineen, NHG/Laego, ketenregisseurs Signaalteam om onrustsignalen in beeld te krijgen, te analyseren, op te (laten) lossen of escaleren Vier actielijnen in plan van aanpak: Inhoud casemanagement, zorgprogramma’s i.k.v. Zorgstandaard Evidence casemanagement (omvang, registraties?, uitkomsten) Werkwijze/expertiseprofiel casemanagement (functie of rol, generalistisch vs specialistisch) Systeem t.b.v. casemanagement (organisatie, bekostiging(experimenten), stelsel)

Aantal dementienetwerken naar omvang Gemiddelde caseload per casemanager

Generalisten en/of specialisten Ziektebeloop vanaf start dementie tot aan opname of dood opname wel/niet pluis thuiswonend diagnose toenemend complex Gemiddeld 5,0 varianten per dementienetwerk Model 1: case management ‘all the way’, continuïteit in één persoon Model 3: ‘overdracht’, de volgende als het complex wordt Model 2: ‘stapelmodel’, samen als het complex wordt Model 4: ‘triage’, hoogste expertise tijdens de start (wel/niet pluis)

Actualisatie expertisieprofiel casemanagement dementie

https://www.youtube.com/watch?v=dZbyjsxj5-c

Programma kent 5 onderdelen Praktijkverbeterprogramma in golven, vanuit vragen in samenwerkingsverbanden Organisatie en financiering van dementiezorg Kennisnetwerk/leergemeenschap: vergroten kennis Ontwikkelen van Nationaal Register Dementie Zorgstandaard Dementie 2.0 (over alle domeinen) Thema: migratie-achtergrond en laaggeletterdheid Programmasite: dus in dienst van, ondersteunend aan het programma gedurende de 4 jaar dat het programma loopt: moet bijdragen aan de ambitie om persoonsgerichte en integrale de zorg en ondersteuning voor mensen met dementie en hun naasten te realiseren. Etalagefunctie: De website faciliteert in het toegankelijker maken van kennis door op de site bestaande kennis en de nieuwe kennis die binnen het programma ontwikkeld wordt te etaleren. We koppelen deze kennis aan de belangrijkste thema’s die leven onder de doelgroep. Ook ondersteunt de website de implementatie van bestaande en nieuwe kennis, door goede voorbeelden en de tools die de samenwerkingsverbanden ontwikkelen online te delen. Voor de kennisdossiers zelf verwijzen we actief door naar bestaande kanalen. Op die manier borgen we dat de ook na afloop van het programma de kennis beschikbaar blijft en benutten we het grote bereik en de herkenbare uitstraling van de bestaande kanalen. Eigenaarschap bij het veld: Het gevoel van maximaal eigenaarschap van het veld dat het programma van hun is, willen we ook via de website uitdragen. De verbeterpunten en de ervaringen die we vooral via de bijeenkomsten van werkpakket 1 ophalen, delen we via de site. We willen op de site bezoekers uitnodigen om te reageren en vooral ook eigen ervaringen en verbeterpunten te delen. Van organisaties die begeleid worden bij een ondersteuningsvraag, delen we de bijbehorende goede voorbeelden en ontwikkelde tools om breder zichtbaar te maken wat het heeft opleverd en ook andere enthousiasmeert om mee te doen. Zo wordt de inhoud van de site mede vormgegeven door de praktijk. Groeimodel:

Integrale dementieketen leidt tot hogere kwaliteit tegen lagere kosten casemanager Vroegsignalering huisarts Voorkomen crises Versterken mantelzorg Uitstel opname Kleinschalig groepswonen samenwerking over alle domeinen!

Stip op de horizon: nieuwe lijnen met eerste lijn Organisaties zorg/welzijn Eerste lijn: - huisartsen - paramedisch - … Intramuraal (zieken- of verpleeg-huis) wijkteams Eerstelijns verblijf Beschut wonen Sociale en fysieke wijk-infrastructuur

Samen op weg naar integrale en persoonsgerichte dementiezorg! email: r.huijsman@vilans.nl mobiel: 06 – 20 39 59 58