Indoor ComfortIndex © Henk W. Brink MSc Senior Lecturer and Researcher, Research Group Facility Management, School of Facility Management

Sick Building Syndrome Onderzoeksmodel ICI Indoor ComfortIndex © Sick Building Syndrome

Voor alle resultaten uit het onderzoek Indoor ComfortIndex © geldt: Een betrouwbaarheidsniveau 99% met een marge van < 5% Omdat 623 medewerkers hebben meegewerkt aan dit onderzoek 356 (57%) vrouwen 267 (43%) mannen Locatie 1 184 vrouwen (53%) en 160 mannen (47%) n=344 Locatie 2 172 vrouwen (62%) en 107 mannen (38%) n=279 Dankzij de aanschaf van de tablets

Belangrijkste resultaten uit het onderzoek Indoor ComfortIndex © Doel onder andere: bewustzijn van studenten Facility Management op het gebied van het binnenklimaat vergroten

Hoe gezond is het binnenklimaat in locatie 1 en locatie 2? Onafhankelijke variabele Waarde buitentemperatuur 17,4ºC relatieve vochtigheid 60% binnentemperatuur op bureaublad hoogte 24,1ºC binnentemperatuur op vloer hoogte 24,0 ºC concentratie koolstofdioxide 593 ppm geluidsdruk 52 dB verlichtingssterkte 628 Lux

Waardering door medewerkers Algemeen binnenklimaat locatie 1 5,8 locatie 2 5,9 Afwijking ten opzichte van gemiddelde wordt met name veroorzaakt door de tevredenheid over de temperatuur en de luchtkwaliteit Aspect locatie 1 locatie 2 temperatuur 5,8 5,9 lucht 5,6 geluid 6,2 6,6 licht 6,9 7,3 uitzicht 6,5 privacy 6,8 (gemiddelde) (6,3) (6,5)

Thermisch comfort Thermofysiologische factoren (algemeen) Temperatuur (meting en perceptie) Relatieve vochtigheid (meting en perceptie) Luchtsnelheid (perceptie) Straling (meting en perceptie) (activiteiten) (kleding)

Temperatuur metingen Wat is de luchttemperatuur binnen? Etage Gemiddelde N Begane grond 22,8 39 Etage 1 23,7 89 Etage 2 24,1 71 Etage 3 24,5 147 Etage 4 123 Etage 5 23,9 53 Etage 6 101 Totaal 24,103 623 Hoe later het wordt en hoe hoger de werkplek is gesitueerd des te warmer wordt het

Temperatuur beleving Gemiddelde ligt tussen neutraal en enigszins te warm Theorie zegt dat dan ca 10 % ontevreden is

Temperatuur beleving locatie 1 (5,8): 38,9% van de respondenten de temperatuur waardeert met het cijfer 5 of lager locatie 2 (5,9): 34% van de respondenten waardeert de temperatuur met het cijfer 5 of lager Gemiddeld valt de temperatuur in kwaliteitsklasse A (23,5 °C – 25,5 °C) Beleving is sterk van invloed op de beleving van het algemene binnenklimaat Hoogste waardering als binnentemperatuur tussen de 21,5 °C en 22,5 °C valt Advies om de binnentemperatuur niet boven de 23,5 °C te laten komen +/- 2 °C individuele beïnvloeding

Luchtkwaliteit locatie 1 (5,8) locatie 2 (5,9) CO2 is een belangrijke indicator voor luchtkwaliteit. 80% van de metingen kwaliteitsklasse A (<650 ppm) 1% van de metingen lag de concentratie koolstofdioxide boven de 1050 ppm De binnentemperatuur speelt mogelijk een rol bij de lage waardering Bijna de helft van de medewerkers ervaart de lucht als te droog terwijl de gemeten luchtvochtigheid acceptabel is.

Geluid Schadelijk geluid Arbowetgeving: grens 80 dB(A) max. 8 uur per dag, bij 2 x zoveel geluid (83 dB(A)) max. 4 uur per dag, enz. Hinderlijk geluid Lawaai = ongewenst geluid, dat stoort/hindert bij uitvoeren van werkzaamheden Bronnen hinderlijk geluid: mensen (kantoor-)apparatuur gebouwinstallaties geluid van buiten nagalm

Geluid Er is alleen sprake van hinderlijk geluid locatie 1 (6,2): 37,8% geeft aan te veel te worden afgeleid door geluiden uit de omgeving 29,1% ervaart geluidsoverlast locatie 2 (6,6): 28,3% geeft aan te veel te worden afgeleid door geluiden uit de omgeving 18,7% ervaart geluidsoverlast >35 dB(a) geluid kan als hinderlijk worden ervaren. Gemiddelde geluidsdruk is 52 dB Pratende collega’s wordt als meest hinderlijk ervaren locatie 1 35,8% en in locatie 2 25,1% Advies om dit mee te nemen in de plannen voor nieuwbouw

Licht AI 24 (arbo informatie blad) De gewenste verlichtingssterkte kan per werkzaamheid sterk verschillen. Voor de meeste activiteiten op kantoor, zoals lezen, tekstverwerken of vergaderen is een verlichtingssterkte tussen 300 en 750 lux optimaal

Licht locatie 1 (6,9): 88,1% geeft aan dat er voldoende licht is om het werk uit te voeren locatie 2 (7,3): 88,2% geeft aan dat er voldoende licht is om het werk uit te voeren 87% geeft aan dat het licht niet koel overkomt Ruimte 4.14 (4e etage locatie 2) is opmerkelijk, 22 metingen <300 lux

Uitzicht De kwaliteit van het uitzicht wordt bepaald door het kunnen waarnemen van lucht (zoals de hemel, bewolking, etc.), groen (zoals gras, bomen, struiken, etc.), bewegingen (zoals voetgangers, fietsers, brommers, auto's, etc.) en infrastructuur (zoals stoepen, wegen, fietspaden, autosnelwegen, etc.)

Uitzicht locatie 1 (6,5): 50% geeft aan een mooi uitzicht te hebben Uitzicht beïnvloedt de productiviteit nauwelijks Het kunnen waarnemen van infrastructuur (zoals stoepen, wegen, fietspaden, autosnelwegen, etc.) leidt op beide locaties tot een hogere waardering van het uitzicht

Individuele beïnvloeding Optimaal: Gebruikersvriendelijk. Goed regelbaar. Individueel: Weinig mensen per vertrek. Direct wijzigingen kunnen aanbrengen. Beïnvloeding werkomgeving op het gebied van: Temperatuur, verlichting, ventilatie (openen ramen), daglicht, inkijk, indeling etc. Het effect hiervan op zeer korte termijn merkbaar.

Individuele beïnvloeding locatie 1: 70% van de medewerkers geeft aan de verlichting te kunnen bedienen 32% moet zich houden aan kledingvoorschriften (geen relatie met “te warm”) locatie 2: 3% van de medewerkers geeft aan de verlichting te kunnen bedienen 39% moet zich houden aan kledingvoorschriften (geen relatie met “te warm”) Verlichtingssterkte en Temperatuur (+/- 2) individueel te laten beïnvloeden,

Privacy Volgens Van Dale: De mogelijkheid om in eigen omgeving helemaal zichzelf te zijn

Privacy locatie 1 (6,5): 23% ervaart een gebrek aan privacy Voorkom dat medewerkers tijdens het uitvoeren van werkzaamheden worden gestoord Maak de werkomgeving rustiger

Sick Building Syndrome Blootstelling aan een slechte binnenluchtkwaliteit kan ernstige consequenties hebben voor de gezondheid, variërend van diverse comfortklachten tot luchtweginfecties, astma, allergieën, hart- en vaatziekten en kanker (Boerstra et al., 2013)

Sick Building Syndrome   Klacht Totaal % locatie 1 locatie 2 Verschil N=215 N=117 N=98 Oogirritatie 100 47% 55 45 46% 1% Vermoeidheid 84 39% 50 43% 34 35% 8% Hoofdpijn 70 33% 40 34% 30 31% 4% Concentratieproblemen 65 30% 43 37% 22 22% 15% Irritatie van de neus 49 23% 26 23 -1% Droge huid 48 29 25% 19 19% 5% Oververhitting 42 20% 27 15 Droge hoest 14% 16 14 Irritatie van de keel 28 13% 13 11% -4% Kippenvel 11 9% 12 12% -3% Rillingen 21 10% 10 Duizeligheid 6% 1 Jeukende huid 8 4 3% Misselijkheid 2 2% 0%

Sick Building Syndrome Concentratieproblemen komen meer voor bij medewekers die behoefte hebben aan een kleinere werkruimte Respondenten zijn vermoeid als: Te warm Verminderd geluidscomfort Verminderd lichtcomfort Verminderd gevoel van privacy Hoofdpijn neemt toe als medewerkers het te warm hebben Oogirritatie heeft een relatie met lichtcomfort en de luchtkwaliteit

Dus Het is essentieel voor een Nederlandse Organisatie om een goed individueel binnenklimaat aan te bieden aan zijn en haar medewerkers Nameting kan zeer nauwkeurig plaats vinden

Aanleidingen voor vervolgonderzoek Henk W. Brink MSc Willem Fust MSc Facility Management, School of Facility Management