Meerouderschap en -gezag: rechten…en (onderhouds)plichten Symposium 2017 KJRW Mr. Dr. B. M. Dijksterhuis bmdijksterhuis@gmail.com Meerouderschap en -gezag: rechten…en (onderhouds)plichten

Gelijke rechten…en plichten?

Introductie Wie ben ik? Wat wil ik bijdragen? PPT komt op: http://limburg.kjrw.eu/

Drie doelen Inlichten van de beroepspraktijk over juridisch meerouderschap en de onderhoudsplicht voor kinderen. Bijdragen aan de maatschappelijke discussie over meerouderschap, specifiek de onderhoudsplicht daarbij. Bespreken van de hiaten in het rechtsstelsel rond de onderhoudsplicht bij meerouderschap.

Uitleg met casus regenbooggezin

Bert, Jared, Ariana, Annejet, Lisa (fictief)

Regenbooggezin in goede tijden Bert en Jared zijn partners en sinds 6 jaar getrouwd. Annejet woont sinds 8 jaar samen met Lisa. Via een speeddate van Meerdangewenst leren Bert en Jared Annejet en Lisa kennen. Het klikt direct. Ze spreken een paar keer af en gaan een week op vakantie. Ze besluiten dat ze graag samen een kind willen krijgen. In 2013 wordt Ariana geboren. Bert is de biologische vader en Annejet de biologische moeder. De vier ouders laten bij de notaris een meerouderschapsovk vastleggen. Ariana woont 5 dagen bij Annejet en Lisa en 2 dagen bij Bert en Jared. Ieder betaalt zijn eigen aandeel in de dagelijkse kosten. De overkoepelende kosten (school , sportclub etc.) verdelen de twee ouderparen 50/50, die tussen de partners gelijk worden gedeeld (dus 25/25/25/25).

Regenbooggezin in slechte tijden Als Ariana twee jaar is besluiten Bert en Jared na vele hevige ruzies te gaan echtscheiden. Een jaar later, in 2017, vertrekt Lisa met haar salsalerares op wie ze verliefd is geworden, naar Brazilië. Bert (verpleger) verzoekt om alimentatie aan Jared (accountant). Ze komen er niet uit in het ouderschapsplan en starten een juridische procedure. Jared wil twee dagen voor Ariana zorgen – waar Bert overigens niet mee akkoord gaat. Jared hoopt met de extra dag minder alimentatie te hoeven betalen. Annejet (medewerkster kinderopvang) wil graag – aangezien Lisa niets meer van zich laat horen – een andere verdeling van de overkoepelende kosten. Ze wil 25% voor haar rekening blijven nemen.

Scheiding en regenbooggezin https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/13/vrouwenparen-vaker-uit-elkaar-dan-mannenparen

Definiëring Onderhoudsplicht: tijdens huwelijk, voor grootouders etc. (titel 17 boek 1 BW) Alimentatie: na scheiding Onderhoudplicht breder dan alimentatie

Meerouderschap en onderhoudsplicht Staatscommissie Herijking Ouderschap https://www.rijksoverheid.nl/documenten/ra pporten/2016/12/07/rapport-van-de- staatsommissie-herijking-ouderschap-kind- en-ouders-in-de-21ste-eeuw Kern: max. 4 juridische ouders met bijbehorende rechten en plichten ten aanzien van de kinderen.

Regeerakkoord 2017-2018 ‘De staatscommissie Herijking Ouderschap heeft aanbevelingen gedaan op het terrein van juridisch meerouderschap, gezag en draagmoederschap. De onderzoeken zoals aanbevolen door de staatscommissie zullen worden uitgevoerd. Het gaat hierbij onder meer om de fiscale consequenties, nationaliteitsrecht, vreemdelingenrecht, erfrecht, onderhoudsverplichtingen en naamrecht. Het is vervolgens aan kabinet en Kamer om te bezien op welke wijze daaraan een vervolg moet worden gegeven. Bij wetgeving die hieruit volgt, is het belang van het kind leidend.’ (p. 6)

Alimentatie in het rapport Herijking Ouderschap ‘De vraag is niet of de overheid deze zaken toelaat, maar of men in deze situaties bescherming biedt. Zonder die bescherming bestaat er veel onzekerheid en rechtsongelijkheid voor de juridisch niet- erkende ouders en hun kinderen, zoals onzekerheid rond de positie van de verzorger/ niet-juridische ouder bij de school van de kinderen, ongelijkheid bij medische beslissingen, onzekerheid bij echtscheiding en overlijden en met betrekking tot alimentatieverplichtingen, ongemakken bij reizen naar het buitenland, ongelijkheid bij zorgverlof en in het erfrecht en belastingen.’ (p. 91)

Alimentatie in het rapport Herijking Ouderschap ‘De belangrijkste rechtsgevolgen van juridisch ouderschap liggen op het terrein van erfrecht, alimentatierecht, nationaliteitsrecht, gezagsrecht en naamrecht.’ (p. 436) ‘Aanbeveling 66: de beperking dat een verwekker geen onderhoudsverplichting heeft jegens een kind als dit reeds twee juridische ouders heeft, schrappen.’ (p. 18) ‘Vanuit de juridische praktijk en organisaties op het terrein van kinderrechten bestaat weinig bezwaar tegen meerouderschap. Dit wordt gezien als een mogelijkheid om te komen tot een erkenning van de rol van verschillende personen en een gelijkstelling voor het erfrecht en voor onderhoudsverplichtingen.’ (p. 92)

Onderhoudsplicht in huidig stelsel Wet (recht): boek 1 titel 17 BW (levensonderhoud): art. 392 jo. 394 jo. 397 jo. 400 jo. 404 jo. 408 BW Rapport Alimentatienormen (geen recht) https://www.rechtspraak.nl/SiteCollectionDoc uments/rapport-allimentatienormen-2017.pdf

Rapport Alimentatienormen 2.3. Wanneer alimentatie? ‘De wet bepaalt wie gehouden zijn tot het verstrekken van levensonderhoud. Een verplichting kan voortvloeien uit een huwelijk of geregistreerd partnerschap (partneralimentatie) of uit bloed- of aanverwantschap of gezag (kinderalimentatie, een bijdrage voor jongmeerderjarigen, enz.).

Wet/normen onderhoudsplicht Wie?  Juridische (stief)ouders – ook verwekker, m.u.v. spermadonor - en (stief)kinderen Wanneer?  Tot 21 jaar Hoeveel?  Draagkracht en behoefte Behoefte  Op basis van gezinsinkomen Welke kosten gedekt  ieder eigen aandeel dagelijkse kosten, overkoepelende kosten voor gerechtigde Wanbetaling?  LBIO/deurwaarder

Vragen over onderhoudsplicht bij 4 juridische ouders Hebben de juridische ouders ook een onderhoudsplicht naar draagkracht en behoefte voor de kinderen, als ze geen relatie hebben (gehad) (regenboog, donor)? Hoe worden de kosten van zorg- en opvoeding (dagelijks en overkoepelend) verdeeld (regenboog, juridische stiefouder)? Kunnen er meerdere alimentatieregelingen in een gezin met 2 ouderparen die gaan scheiden worden vastgesteld (zie 2) Wie betaalt aan wie alimentatie en hoeveel, bij juridische ouders die geen relatie hebben (gehad) (zie 1)?

Terug naar de Casus Wat betekent het voorstel meerouderschap in deze casus van Annejet, Lisa, Jared, en Bert voor de onderhoudsplicht? Biedt het rapport van de Staatscommissie Herijking Ouderschap duidelijkheid voor de onderhoudsplicht ? Zijn er wijzigingen in het juridische alimentatiestelsel nodig? Volstaat het uitgangspunt van gezinsinkomen (in het rapport Alimentatienormen) nog om de behoefte te bepalen? Is het voorstel meerouderschap in het belang van het kind, vanuit de onderhoudsplicht bekeken? Zou het voorstel tot meer conflicten / vechtscheidingen tussen juridische ouders over alimentatie kunnen leiden?

Kernvraag Geldt een gezin met 4 ouders, als het gaat om het bepalen van de behoefte, als één gezin, bij wie het beginsel van draagkracht en behoefte leidend is en die onderling om een onderhoudsplicht/alimentatie kunnen verzoeken? Of gelden de onderhoudplichten alleen binnen de respecievelijke twee relaties? Waarbij wordt het belang van het kind het meeste gediend (welstandsniveau, ouderlijke conflicten etc.)?

Discussie en vragen