Blok 3 Zorg of bemoeizucht? Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Zorgen voor jezelf Behoefte = alles wat je nodig hebt of graag wilt hebben. Basisbehoeften: dingen die je nodig hebt om te overleven, bijvoorbeeld een huis of kleding. Overige behoeften: alle andere behoeften. Vanaf je veertiende heb je een identiteitskaart nodig. Deze behoefte wordt je opgelegd door de overheid.

Zorgen voor elkaar Er is in Nederland sociale zekerheid: de overheid zorgt ervoor dat mensen die niet kunnen werken een uitkering krijgen. De overheid zorgt ook voor onderwijs, medische zorg, wegen en bruggen.

Wie betaalt dat allemaal? De overheid ontvangt geld van de inwoners van Nederland. Zij betalen belasting en sociale premies. Mensen die werken spreken met hun baas een brutoloon af. Belastingen en sociale premies moeten er nog van afgehaald worden. Op je rekening ontvang je je nettoloon: het loon dat je baas aan je overmaakt. Dat is het brutoloon waar de belasting en de sociale premies vanaf zijn gehaald. Op je loonstrookje staan je brutoloon en je nettoloon.

De overheid beperkt Accijns = extra belasting op ongezonde en milieuvervuilende producten. Op alle producten die worden verkocht zit belasting op de toegevoegde waarde (btw). De overheid heft accijns op een pakje sigaretten.

Rekenen met procenten Som 1: 25% korting op sneakers van € 120. Hoe duur zijn de sneakers? 100% = € 120 1% = 120 : 100 = € 1,20 25 x 1% (€ 1,20) = € 30 Je betaalt dus: € 120 – € 30 = € 90 Som 2: € 30 korting op sneakers van € 120. Hoeveel % korting krijg je? € 120 = 100% € 1 = ?% 100 : 120 = 0,83% 30 x 0,83 = 25% Je krijgt dus 25% korting.

De overheid stimuleert De overheid probeert goed gedrag te stimuleren. Subsidie = geld dat de overheid betaalt om mensen, verenigingen en bedrijven te ondersteunen. De overheid probeert de verkoop van schone auto’s te stimuleren door minder belasting te heffen.

Plannen van de regering Op Prinsjesdag leest de koning of koningin de Troonrede voor. Daarin staan de plannen van de regering voor het volgend jaar. Rijksbegroting: overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven van de overheid voor het komend jaar. Als de overheid meer geld uit wil geven dan ze denkt te ontvangen, is er een begrotingstekort. Als de overheid geld leent, ontstaat er een staatsschuld. Koningin Beatrix las tot 2013 de Troonrede voor op Prinsjesdag. Nu doet koning Willem Alexander dat.