Metamorfose in de kunst

Metamorfose In de natuur komt metamorfose of gedaante verwisseling bijvoorbeeld voor bij insecten of amfibieën. Van rups naar vlinder of van kikkervisje naar een volwassen kikker. Een gedaantewisseling van een mens naar een dier, of van een mens naar een ander mens is wetenschappelijk gezien niet mogelijk. Het is wel een populair thema in mythen, sprookjes, sciencefiction en fantasie. Bijna elke cultuur op de wereld kent wel een mythe over gedaanteverwisseling, en bijna elk veel voorkomend dier heeft wel een mythe om zich heen die over gedaanteverwisseling gaat.

De klassieke mythologie Een gedaantewisseling sprak ook in de klassieke oudheid erg tot de verbeelding. De Romeinse schrijver en dichter Ovidius heeft een heel boek geschreven over gedaanteverwisselingen, Metamorfosen geheten. Daarin beschrijft hij bijvoorbeeld hoe de jongeling Narcissus in een bloem, de narcis veranderd.

De klassieke mythologie en metamorfosen In de renaissance ( vanaf +/- 1500) werd er door beeldhouwers en schilders veelvuldig gebruik gemaakt van het gegeven metamorfose of gedaanteverwisseling. De klassieke mythologie was een interessante voedingsbodem voor kunstenaars uit die tijd, waarin verhalen over liefde werden beschreven. De klassieke verhalen en mythes werden in dichtvorm beschreven door o.a. Ovidius (43 v.Chr ), waarin het vaak gaat over liefde tussen Goden en (stervelingen)gewone mensen. Onmogelijke liefdes zijn natuurlijk veel spannender, waarbij gaat het om verlangen en hartstocht.

De klassieke mythologie Apollo en Daphne is een beeldengroep van Gian Lorenzo Bernini die hij tussen 1622 en 1625 maakte. De zonnegod Apollo achtervolgde Daphne omdat hij hartstochtelijk verliefd op haar was, maar zij beantwoordde zijn liefde niet.

Gedaanteverandering van Jezus Samen met de apostelen Petrus, Johannes en Jacobus beklimt Christus een berg, waarvan traditioneel wordt aangenomen dat het de berg Tabor is. Daar laat Jezus zien hoe hij eveneens God is, door van gedaante te veranderen. De gedaanteverandering wordt gezien als aankondiging van Jezus' Verrijzenis. Uiteraard na zijn dood aan het kruis de gedaante aanneemt van de God.

Kubisme 1907 - 1914 Ook in het kubisme is er sprake van metamorfose. Je zou kunnen zeggen, dat de wijze zoals kunstenaars in deze tijd keken naar de werkelijkheid een vorm van transformatie heeft ondergaan. Uiteindelijk heeft daarmee ook het schilderij een metamorfose ondergaan.

Surrealisme Het surrealisme is een van de meest bekende stromingen uit de kunstgeschiedenis . (1926 – 1946) Kunstenaars die in deze stroming werkzaam waren, maakten vaak gebruik van thema`s waarin sprake was van metamorfose of verandering van gedaante. Waarin ook vaak droom en werkelijkheid niet van elkaar te onderscheiden zijn.

Surrealistische schilderijen

Surrealisme en design

Surrealistische beelden

Pop-art In de kunststroming die popart heet, ontstaan in de jaren 50 tot 70 in Engeland en Amerika, zou je ook kunnen zeggen dat er een metamorfose heeft plaatsgevonden. De inhoud van een beeld of schilderij, maar ook de ambacht, was opeens minder belangrijk. Kunstenaars lieten alledaagse objecten zien en presenteerde dit als zijnde een kunstwerk.

Massa cultuur In onze tijd, waarin de massaproductie en daarmee ook de massaconsumptie een rol speelt, heeft iedereen de beschikking over computers, videocamera's, fotocamera's en software om mee te werken. Door het ontstaan van allerlei computerspelletjes, soaps op televisie, waarin de sterren die wij aanbidden, alles laten zien over hun privéleven , er ook sprake is van een metamorfose. De werkelijkheid en fantasiewereld (Virtual reality)lopen soms sterk door elkaar heen.