EBM in de dagelijkse praktijk Marieke Vanneste – Promotor – marieke.vanneste@cebam.be Cebam, Cebam Digital Library for Health, Gezondheid en Wetenschap, EBMPracticeNet

Promotor Marieke Vanneste marieke.vanneste@cebam.be

= Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine CEBAM = Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine Onafhankelijk, multidisciplinair en interuniversitair medisch wetenschappelijk instituut Stimuleert EBM bij zorgverleners, patiënt en ‘gezonde burgers Organiseert cursussen Valideert onafhankelijke klinische praktijkrichtlijnen Ondersteunt Belgische richtlijnontwikkelaars Belgische tak van het Dutch Cochrane Centre Opstellen, onderhouden en verspreiden van systematische reviews Belangrijk te benadrukken: - Onafhankelijk (objectief: niet gemoeid door bv. de farmareuzen of doorspekt met commerciële initiatieven)

De belofte van EBM Maar EBM toepassen in de dagelijkse praktijk is tegenwoordig niet zo evident. We leven in de 21ste eeuw in een informatiejungle waar we vaak de bos door de bomen niet meer zien. Als huisarts heb je je zeker (net zoals alle andere zorgverleners) al eens zoals de laatste figuur gevoeld. Evidence based informatie opzoeken, wetenschappelijke literatuur raadplegen, allemaal goed en wel maar in praktijk blijkt het niet altijd gemakkelijk te zijn: Waar moet je beginnen zoeken? Google, verschillende sites, welke site is een goede? Sites beginnen vergelijken  tijdsverlies - Is de bron betrouwbaar, de meest recente bron? - Eindelijk heb je een goede bron gevonden, maar enkel toegang tot het abstract, wil je het full-tekst raadplegen, moet je een hoge kostprijs betalen etc,

Evidence-based bronnen Cebam Evidence Linker Als je evidence-based bronnen wil raadplegen is het belangrijk te weten dat je de verschillende bronnen als een piramide kan gaan voorstellen. Die piramide classificeert de verschillende bronnen. Hoe hoger je gaat, hoe meer ondersteunend de bron ervaren wordt door de gebruiker. Onderaan de basis van de piramide bevinden zich de originele individuele studies. Op een hoger niveau bevinden zich de systematic review bv van de Cochrane Library want het kan relevanter zijn om 1 systematische literatuuroverzicht te lezen over een onderwerp die gebaseerd zijn op 24 individuele studies dan al deze 24 individuele studies te gaan lezen. EBMPracticeNet bevindt zich nog een niveau hoger. Dit is een gratis website met klinische praktijkrichtlijnen. Dit zijn aanbevelingen die jullie op het moment van de zorgverlening kunnen raadplegen en ze zijn gebaseerd op wetenschappelijke literatuur. Het vormt als het ware de essentie die relevant is om te weten om in de klinische praktijk te kunnen gebruiken. 6 S model Haynes ACP Journal Club. 2009 Sep 15;151:JC3-2

Uw persoonlijke medische bibliotheek! Cebam Digital Library for Health Bijna de volledige piramide aan evidence-based bronnen is vertegenwoordigd in de Cebam Digital Library for Health! Uw persoonlijke medische bibliotheek!

CDLH, Cebam Digital Library for Health www.cdlh.be Onafhankelijke betrouwbare wetenschappelijke medische informatiebronnen voor ALLE zorgverleners In samenwerking met CEBAM Ga naar de website www.cdlh.be en je komt terecht in de digitale medische bibliotheek! Tijdens de studies biedt het onderwijs je toegang tot betrouwbare wetenschappelijke bronnen maar als je afgestudeerd bent en je staat in de klinische praktijk, dan valt die toegang volledig weg. Om dat te verhinderen, is in samenwerking met het RIZIV en CEBAM de Cebam Digital Library for Health ontstaan om betaalbare toegang te voorzien tot de beste wetenschappelijke medische informatie voor ALLE zorgverleners (gaande van verpleegkundigen tot kinesisten, huisartsen, specialistartsen etc.) De kracht is net de onafhankelijke betrouwbaarheid van de bronnen. Het centrum voor evidence-based Medicine heeft expertise in het valideren van bronnen, dus als je de CDLH raadpleegt, ben je er zeker van kwaliteitsvolle bronnen te raadplegen die niet doorspekt zijn door commerciële boodschappen van bv. de farmareuzen. Belgian Centre for Evidence-Based Medicine

CDLH, Cebam Digital Library for Health Online medische bibliotheek voor ALLE zorgverleners Gratis Open Access deel en afgesloten betalend deel 100 euro per jaar of bevraag jouw organisatie/beroepsvereniging Individuele persoonlijke sleutel via eGov-profiel Na registratie 30 dagen proefperiode Voorstel bvas-absym: gratis voor huisartsen reductie specialisten Vele bronnen zijn reeds gratis maar naast andere bronnen zal je een slotje zien staan. Om toegang te krijgen wordt er 100 euro per jaar gevraagd maar voor leden van Domus Medica is dit gratis! Sowiezo kan iedereen genieten van een 30 dagen proefperiode na registratie. Belangrijk om te weten is dat om veiligheidsredenen het aanmelden via eHealth verloopt. We raden iedereen aan om een gebruikersnaam en wachtwoord aan te maken. Dit doe je via de overheid door een egov-profiel aan te maken aan de hand van jouw elektronische identiteitskaart. Als je via de overheid een gebruikersnaam en wachtwoord hebt aangemaakt kan je dit gebruiken om aan te melden op de CDLH maar ook op EBMPracticeNet, MyVaccinet, MijnRIZIV, zelfs jouw tax-on-web! Belangrijk om het dus goed te onthouden!

CDLH inhoud Medische tijdschriften: Vakspecifieke tijdschriften: JAMA, BMJ, AIM, The Lancet,… Vakspecifieke tijdschriften: Huisarts en Wetenschap, American/Canadian Family Phycisian Richtlijnen: EBMPracticeNet, NHS guidelines,… Zoekmotoren: EBMSearch, TRIP, SUM, Journalsearch Systematic Reviews: Cochrane library Patiënteninformatie Bibliografische databanken Medline via Ovid en via Pubmed,… Kritische artikelbesprekingen: Minerva, Folia Pharmacotherapeutica,… Diagnostische bron: Klinische Diagnostiek Geneesmiddeleninformatie: Micromedex, BCFI, … BMJ Clinical Evidence: Clinical database of systematic overviews Taalhulpmiddelen

CDLH Standaardpakket

Vanuit CDLH naar EBMPracticeNet 1 van de bronnen in de CDLH is EBMPracticeNet die ‘hoog’ in de piramide van evidence-based bronnen staat nl. een gratis website met klinische praktijkrichtlijnen!

De snelste en meest betrouwbare weg naar evidence based richtlijnen EBMPracticeNet De snelste en meest betrouwbare weg naar evidence based richtlijnen

Wie zijn we EBMPracticeNet > 2011 Stichtende leden Nieuwe leden CDLH E-Health CEBAM DOMUS MEDICA KCE FOD DG 1,2 FARMAKA MINERVA BCFI SSMG WVVK NVKVV Stichtende leden Nieuwe leden FAGG CIPIQ-S VEV VVL VLOV RKVL … EBMPracticeNet is een samenwerking van alle EBM-organisaties van België en is mogelijk gemaakt door het RIZIV.

Richtlijnendatabank Belgische RL Internationale RL Evaluatie EB methodologie / Redactionele kwaliteit Aantal onderwerpen Link met elektronisch dossier Adaptatiemogelijkheid Kost Hiervoor moesten we kijken welke richtlijnen we hadden in België maar dit was te beperkt (49 richtlijnen!). De databank hebben we aangevuld met internationale richtlijnen. Na grondige evaluatie zijn we bij de Finse huisartsenvereniging DUODECIM uitgekomen. Duodecim EBM Guidelines EBMeDS Banzi et al. A review of online evidence-based practice point-of-care information summary providers. J Med Internet Res. 2010; 12(3):e26.

>1000 richtlijnen Momenteel omvat EBMPracticeNet de volledige eerstelijnszorg met meer dan 1000 richtlijnen. Hier een voorbeeld van de richtlijn van Hypertensie waarbij we ook dezelfde richtlijn vertaald hebben op patiëntenniveau (knop patïënt info) In de richtlijn kan je telkens zien als het een nationale richtlijn is, een internationale richtlijn of indien nodig een internationale richtlijn aangepast aan de Belgische context. Onder de titel kan je zien van waar de richtlijn komt. In dit geval is dit een richtlijn van Domus Medica. Via de subtitels kan je heel snel naar de informatie gaan die je nodig hebt bv. de behandeling en dan kan je beknopt de informatie in bullet points terugvinden. De richtlijnen zijn in het Nederlands en Frans beschikbaar

>4000 evidence summaries Naast de richtlijnen omvat EBMPracticeNet ook meer dan 4000 evidence summaries. Dit is een beknopte samenvatting van de wetenschappelijke literatuur. Het niveau van bewijskracht wordt telkens weergegeven en onder de titel kan je in één zin het antwoord vinden op de Pico-vraag. De essentie kan je heel snel lezen en onderaan kan je de referenties terugvinden waarop dit gebaseerd is. Je ziet hier bv. een knop CDLH staan. Als je geabonneerd bent op de CDLH kan je de achterliggende bron Full-tekst raadplegen.

Foto’s, video, audio Naast richtlijnen en evidence summaries heeft EBMPracticeNet ook een uitgebreide collectie foto, video en audio materiaal. In de richtlijn wordt dit met een bepaalde kleurcode aangegeven.

Patiëntenrichtlijnen via www.gezondheidenwetenschap.be Dezelfde richtlijn kan je ook op patiëntenniveau terugvinden via een knop in de richtlijn van EBMPracticeNet. Je komt dan terecht op de website ‘gezondheid en wetenschap’.

Onze methode Juiste informatie Juiste patiënt Juiste plaats Nationaal beschikbaar Van de Velde S, et al. JMIR Res Protoc. 2013;2(2):e23. Fauquert B. Rev Med Brux. 2012;33(4):400-6.

Physician´s Database use in Finland 2000-2012 Close to 13 million documents were opened in 2012 EBMG almost 50 % of all openings Staat EBMPracticeNet al, waar wij willen staan? Nee. Dit is de curve in Finland waarbij alle huisartsen de richtlijnen gebruiken. Wij zitten nog in de startblokken waarbij we vooral promotie voeren en zorgverleners sensibiliseren. Momenteel omvat EBMPracticeNet de volledige eerstelijnszorg en is het in eerste instantie gericht naar huisartsen maar aangezien telkens meer en meer EBM-organisaties aansluiten, worden de richtlijnen verder uitgebreid dus ook voor kinesisten, verpleegkundigen, vroedvrouwen, etc. is dit al een relevante bron.

Gezondheid en Wetenschap Gezondheidsinformatie op mensenmaat! Iedereen van jullie kent het waarschijnlijk wel…een patiënt komt op consultatie en zegt op het internet iets gelezen te hebben bv. pilletjes om in te nemen, angstig eenbepaald ziektebeeld te hebben, etc.

Gezondheid en Wetenschap 75% verwerft gezondheidsinformatie via media Ongecontroleerde internet! Betrouwbaarheid? Juistheid? Wetenschappelijkheid? Mensen weten niet meer wat te geloven Toon de promotiefilm van Gezondheid en Wetenschap

Gezondheid en Wetenschap In opdracht van Ontwikkeld door CEBAM Belgian Centre for Evidence-Based Medicine Gratis website met correcte, onderbouwde en betrouwbare gezondheidsinformatie op mensenmaat! Patiëntenrichtlijnen Medianieuws onder de loep Ook voor uw patiënten? Plaats de link op uw praktijkwebsite!

Gezondheid en Wetenschap

EBMPracticeNet: EBM@point of care Hoe uw Elektronisch Medisch Dossier laten praten op het moment van de zorgverlening?!

Infostructuur: koppelingen Elektronisch Medisch Dossier Patiëntenrichtlijnen www.GezondheidenWetenschap.be Achterliggende referentie full text op CDLH Specifieke links naar EBMProducenten Vanuit jouw elektronisch medisch dossier is de hoofddiagnose gekoppeld aan bv. ICPC-code. Evidence-based informatie over deze diagnose kan je raadplegen door op de Cebam evidence Linker te klikken. Dit linkt jouw naar de informatie waarbij je bv. een richtlijn van EBMPracticeNet kan raadplegen. In EBMPracticeNet kan je toegang krijgen tot de achterliggende ‘evidence’ via de Cebam Digital Library for Health, maar ook tot de patiëntenrichlijnen via gezondheidenwetenschap. Naar de toekomst toe maken we ook de specifieke links van de EBMProducenten beschikbaar zodat je bv. de oorspronkelijke richtlijn van Domus Medica kan gaan raadplegen. Nationale en internationale richtlijnen op www.EBMPracticeNet.be Cebam Evidence Linker

Cebam Evidence Linker

Electronic decision support Patiëntengegevens: Medicatielijst, labo-resultaten, risicofactoren,… EMD ... Diabetes (E11.9) Coronary Disease (I20.8) BP: 145/90 mmHg Potassium: 6.1 mmol/l We werken ook aan systemen die de beslissing van de arsten ondersteunt. Op basis van het ingeven van patiëntengegevens zoals medicatielijst, laboresultaten, al dan niet roker, etc… wordt in een ‘coctailmix’ gegoten waarbij er elektronisch ondersteunend advies wordt gegeven zonder dat de arts iets heeft moeten opzoeken. Dit kunnen bv. waarschuwingen of ‘reminders’ zijn zoals contra-indicaties, interactie tussen bepaalde geneesmiddelen, etc. gaande van heel dringend (rood) tot meer een aanbeveling (grijs).

Registratie via E-Health

Voorstel tot samenwerking Gratis voor huisartsen, reductie voor specialisten Sensibilisering Nieuwsbrief, website, bericht versturen, brochures Leren kennen en gebruiken Organiseren van workshops Geaccrediteerde elearning

Dank u! www.cdlh.be www.ebmpracticenet.be CONTACT Kapucijnenvoer 33 Blok J Bus 7001 3000 Leuven Tel: 016/37.72.73 info@cebam.be info@ebmpracticenet.be www.cdlh.be www.ebmpracticenet.be Eindig met een demonstratie vanuit jouw medisch software pakket! Hoofddiagnose naar de evidence linker Vanuit de evidence linker naar een richtlijn in ebmpracticenet Legende Niveau van bewijskracht Link naar de CDLH Patiënteninfo Toon op die manier ook gezondheidenwetenschap Medianieuws onder de loep De patiëntenrichtlijn