Duurzaam aankopen van voeding en catering Leen Van der Meeren Steunpunt Duurzamer Lokale Overheidsopdrachten, VVSG

Wat is duurzame voeding? Vijf kenmerken Uit de regio Seizoensgebonden Biologisch Minder vlees Eerlijke handel Vijf voordelen Gezonder leefmilieu Rechtvaardigere samenleving Betere gezondheid Groter dierenwelzijn Bewuste consument

Een opdracht voor de lokale besturen? Marktsturende rol Voorbeeldconsument Welzijn personeel en inwoners Engagement en politieke steun

Ecologische voetafdruk verminderen Van Naar Vlees Vegetarisch -40% Groenten vliegtuig Groenten lokaal -28% Niet-bio Bio -15% Niet-seizoens Seizoens Groenten exotisch -4% Groenten Europees -1%

Milieueffecten Apparatuur Teelt Transport Restafval Verpakking Energie en Klimaat Restafval Verpakking Grondstoffen en materialen Schadelijke stoffen Water en Bodem Duurzaam gevangen of gekweekte vis Natuur, biodiversiteit en ruimte Dierenwelzijn Gezondheid en welzijn

Sociale effecten Fairtrade Arbeidsvoorwaarden (IAO) Sociale economie Sociale rechtvaardigheid Sociale economie Tewerkstelling Veiligheidsuitrusting arbeiders Veiligheid

Voorbereiding en marktonderzoek Werkelijk gebruik inventariseren en evalueren (verspilling tegengaan) Mogelijkheden voor een duurzaam assortiment onderzoeken (draagvlak?) Gezondere alternatieven stimuleren Herbruikbaar servies versus duurzame disposables Duurzame verpakkingen kiezen Aanschaf duurzamere keukenapparatuur bekijken

Bestekcriteria Selectiecriteria: milieumanagementsystemen (vooral bij cateringdiensten) Technische criteria Gevarieerde en gezonde voeding Producten uit de biologische landbouw Aquacultuur- en zeeproducten tot stand gebracht met duurzame praktijken en methoden Dierlijke producten tot stand gebracht met inachtneming van strenge normen voor dierenwelzijn op basis van nationale richtlijnen Catering: fruit en groenten zijn zo veel mogelijk seizoensgebonden Catering: gebruik van papierproducten uit gerecycleerde vezels Catering: gebruikte apparatuur voldoet aan normen voor energiezuinigheid

Bestekcriteria Gunningscriteria Uitvoeringsvoorwaarden Meer producten zijn van biologische oorsprong dan minimaal vereist in de technische specificaties Verpakking uit gerecycleerd materiaal of hernieuwbare grondstoffen Uitvoeringsvoorwaarden Eerlijke handel, arbeidsvoorwaarden Veiligheid voor arbeiders Catering: gebruik van herbruikbaar bestek, glaswerk, servies Catering: ingezette voertuigen moeten ten minste voldoen aan de voorschriften voor uitlaatemissies (euronorm) Catering: cateringmedewerkers opleiden in beperking, beheer en gescheiden inzameling van afval en productinformatie

Aandachtspunten: keurmerken en labels Huidige wet (15 juni 2006): geen duurzaamheidseisen definiëren d.m.v. verwijzing naar keurmerk (in strijd met vrije mededinging) Wel: onderliggende keurmerkvereisten (+ keurmerken toelaten als bewijs) Nieuwe wet (12 mei 2016): art 54: concreet label of keurmerk voorschrijven ter definitie van bepaalde eisen Milieu-, sociale en andere keurmerken Technische specificaties, gunningscriteria en uitvoeringsvoorwaarden Voorwaarden (gelijkwaardige aanvaarden, verband met voorwerp van de opdracht,…)

Aandachtspunten: lokale en streekproducten Gelijkheidsbeginsel wet van de overheidsopdrachten: Plaatselijke of regionale ondernemingen mogen niet bevoorrecht worden Mogelijke oplossingen: Onderhandelingsprocedure Seizoensgebonden

Infobronnen Gids voor duurzame aankopen BioForum Fairtrade Belgium en FairTradeGemeente Vredeseilanden EVA vzw Visinfo Seizoenskalender

Voedselverlies Voedselverlies is elke reductie in het voor menselijke consumptie beschikbare voedsel dat in de voedselketen, van oogst tot en met consumptie, plaatsvindt

Cascade van waardebehoud Voorkomen van voedselverlies aan de bron Toepassen voor humane voeding Inzetten voor veevoeder of dierenvoeding Inzetten als grondstoffen in de niet-voedingssectoren van de industrie Verwerken tot meststof door vergisting en/of compostering

Duurzaamheidsoverwegingen bij aankoop Hoeveelheid aangekochte voeding zo goed mogelijk afstemmen op het reële verbruik Voorzien van voeding met een zo lang mogelijke houdbaarheidsdatum (marktkennis) Afstemming van de verpakking op de hoeveelheid en de aard van het te leveren voedsel Opleiden en sensibiliseren van het personeel van de opdrachtnemer Sensibilisering van de gebruiker Investeren in apparatuur die voedselverliezen beperkt Mogelijkheid om niet verbruikte voeding op een nuttige wijze te verwerken

Duurzaamheidsoverwegingen bij aankoop Mogelijkheid om de niet verbruikte voeding te valoriseren door gift aan sociaal initiatief Niet verbruikte voeding die toch wordt weggegooid correct sorteren zodat de resten nog nuttig worden gebruikt Waar mogelijk inzetten op het monitoren van de voedselverliezen