Thema 5 Voeding en vertering http://beeldbank.schooltv.nl/hi/index.jsp?povo=vo#c=2102

BS 1 voedselproductie

De rol van bacteriën bij voedselproductie

Voeding en vertering basisstof 1 -rol van bacterien bij voedselproductie melk + (reincultuur yoghurtbacterien) Yoghurt wittekool + melkzuurbacterien zuurkool

De rol van schimmels bij voedselproductie

De rol van schimmels bij voedselproductie kaas + speciale schimmelcultuur franse kaas deeg + bakkersgist brooddeeg

De rol van schimmels bij voedselproductie Suikerhoudend sap + wijngist wijn suikerhoudend gerstsap + biergist  bier

De rol van schimmels bij voedselproductie Gist voor het rijzen van deeg (400 x vergroot)

Conserveren van voedsel -temperatuurverlaging: (koelen/bevriezen) ( MO worden tijdelijk onwerkzaam) bv. melk -temperatuurverhoging: (pasteuriseren 72o C ) MO tijdelijk onwerkzaam bv. Melk (steriliseren 130-140 o C ) MO blijvend

Voeding en vertering -drogen :MO tijdelijk onwerkzaam bv. Rozijnen , soepgroente

Conserveermiddelen en andere additieven Natuurlijke conserveermiddelen -zuur toevoegen (azijn)(citroenzuur) -veel suiker toevoegen (confijten)(70 %) -veel zout toevoegen (pekelen)

Conserveermiddelen en andere additieven (2) Kunstmatige conserveermiddelen -sulfiet (hoofdpijnwijn) -kunstmatige kleur-geur-smaakstoffen

BS 2 Voeding en vertering -voedingsmiddelen en voedingsstoffen (voedingsmiddelen bevatten allerlei voedingsstoffen en voedingsvezels ) Voedingsvezels zijn onverteerbaar maar belangrijk voor de darmbeweging

6 groepen Voedingsstoffen Eiwitten Koolhydraten (glucose,suiker,zetmeel) Vetten Water Mineralen(zouten) vitamines Brandstof ,reservestof en bouwstof brandstof Brandstof ,reservestof en bouwstof Bouwstof (60 % van het lichaam) Beschermende stof en bouwstof Beschermende stof en bouwstof

Voeding en vertering Zetmeel en suiker worden in het darmkanaal omgezet tot glucose. In de lever wordt glucose omgezet in lichaamseigen suiker glycogeen Ook kan overtolligge suiker omgezet worden en opgeslagen als lichaamsvet Lichaamsvet dient als reservestof en als brandstof

Voeding en vertering Mineralen (zouten) Calcium (bouwstof voor botten) Fluor (bouwstof voor glazuurlaag tanden) Ijzer (bouwstof voor rode bloedcellen) Natrium ( voor celspanning)

Voeding en vertering Vitamines Dienen als bouwstoffen en beschermende stoffen

BS 3 Voeding en vertering Het aantonen van glucose en zetmeel Glucose met teststrookje Zetmeel mbv joodoplossing (blauwkleuring) Stoffen om aan te tonen noemen we indicatoren

BS 4 Voeding en vertering *Gezonde voeding: variatie *adviezen : www.voedingscentrum.nl voedingswijzer (oud) zie dia ‘s verderop *Hoeveelheden afh.van -geslacht -leeftijd -temperatuur Quetelet-index -gewicht (verstandig lijnen!!!anorexia!!) -inspanning

Quetelet-index ( gewicht ) verstandig lijnen!!! Voldoende eiwitten ,mineralen, vitamines etc. anorexia!!

anorexia nervosa http://www.sabn.nl/

Boulimia nervosa

diëtist

Nederlandse voedingsmiddelentabellen gehaltes per 100 gram !!!!! Voedsel = water + droge stof (hierin energie )

Voeding en vertering schijf van vijf .voedingswijzer Schijf van vijf nieuw

1. Eet gevarieerd Er is niet één voedingsmiddel dat alle voedingsstoffen in voldoende mate bevat. Wie gevarieerd eet, krijgt alle stoffen binnen die nodig zijn. Bovendien wordt het risico op het binnenkrijgen van eventueel aanwezige ongezonde stoffen gespreid.

2. Niet te veel Om op een gezond gewicht te blijven, is het belangrijk gevarieerd en gezond te eten met niet te veel calorieën en voldoende beweging. Een gezond lichaamsgewicht verkleint de kans op chronische ziekten. Iemand met een te hoog gewicht heeft meer kans op hart- en vaatziekten, diabetes en bepaalde vormen van kanker.

3. Minder verzadigd vet Kies voor producten met onverzadigd vet 3. Minder verzadigd vet Kies voor producten met onverzadigd vet. Beperk het gebruik van verzadigd vet (en transvet). Dit vermindert de kans op hart- en vaatziekten. Vet is wel nodig als bron van onverzadigde vetzuren, vitamine A, D en E en energie. Het eten van één tot twee keer vis per week is van belang vanwege de gezonde visvetzuren.

4. Veel groente, fruit en brood Een gezonde voeding bevat ruime porties groente, fruit en brood. Groente, fruit en brood zijn vezelrijke voedingsmiddelen die in verhouding tot hun volume en gewicht weinig calorieën en veel voedingsstoffen leveren. Er wordt dus niet snel te veel van gegeten. Dit is belangrijk voor mensen die letten op hun gewicht. Bovendien verlaagt een ruime consumptie van groente en fruit het risico op chronische ziekten.

5. Veilig In voedsel kunnen ongezonde stoffen en bacteriën voorkomen 5. Veilig In voedsel kunnen ongezonde stoffen en bacteriën voorkomen. Ons voedsel is nog nooit zo veilig geweest, maar honderd procent veilig voedsel bestaat niet. Thuis zijn consumenten zelf verantwoordelijk voor de veiligheid. Met het nemen van een aantal eenvoudige maatregelen kan besmetting en ziekte, bijvoorbeeld het risico van een voedselinfectie of -vergiftiging, worden verkleind of voorkomen.

BS 5 verteringsstelsel van de mens http://www.digischool.nl/bioplek/animaties/spijsvertering/spijsvertering2.html

Verteren Verteren is het omzetten van voedindsstoffen uit voedsel en ze vervolgens uit de darm opnemen in het bloed .

Ziekten in het verteringsstelsel Endoscopische foto’s http://www.stoma.nl/Default.asp?A1PID=124PDAR&A1SID=31266200431

spijsvertering

Verteren is het omzetten van voedindsstoffen uit voedsel en ze vertering Verteren is het omzetten van voedindsstoffen uit voedsel en ze vervolgens uit de darm opnemen in het bloed . Dit gebeurd met verteringssappen :speeksel, maagsap etc Verteringsklieren maken Verteringssappen. Verteringssappen bevatten enzymen. Speekselklieren,maagsapklieren,lever,alvleesklier,darmsapklieren etc.

Opmerkingen over het spijsverteringskanaal darmen : lengtespieren +kringspieren (peristaltiek) Voedingsvezel prikkelt de darm en veroorzaakt daardoor een betere peristaltiek

BS 6 Het gebit Het gebit :verkleint het voedsel en daardoor het oppervlak( kontactoppervlak tussen verteringssappen en voedsel) Soorten kiezen bij Karnivoren: knipkiezen (bv. kat) Herbivoren : maalkiezen (bv. koe) Omnivoren : knobbelkiezen (bv.mens)

Doorsnede kies

Kiezen ( 1 gevuld met amalgaam) (snijtand,hoektand,kies+verstandskies) 4 2 8 bovenkaak 4 2 8 onderkaak

Volwassen gebit

poetsen http://www.gco-fryslan.nl/fol/mol2.asp?VolgNummer=421&InhoudID=&Project=105&Gemeente=&taal=&Pagina=1 http://www.tandartsdebesterd.nl/tandheel/preventie_1.htm

tandplak http://www.tandartsdebesterd.nl/tandheel/preventie_1.htm#watistp

Ontstoken tandvlees

Voeding en vertering Bouw van het gebit mens: -doorsnede kies -soorten tanden (snijtand,hoektand,kies,verstandskies) 4 2 8 bovenkaak 4 2 8 onderkaak Verzorging : tandplak-bacterien-zuur-aantasting glazuur en daarna het tandbeen

BS 7 vertering vh voedsel in het darmkanaal http://www.digischool.nl/bioplek/animaties/spijsvertering/spijsvertering2.html Mondholte ------ keelholte -------slokdarm Slikreflex, huig, strotklepje, slokdarm( met ogendicht proberen met gevoel te volgen als je speeksel wegslikt) http://www.digischool.nl/bioplek/animaties/mens_overigen/hoofddwars.html Maag , 12---vingerigedarm----lever met galblaas-----alvleesklier Dunne darm---blinde darm---dikke darm ------endeldarm

Mondholte ------ keelholte -------slokdarm Slikreflex, ( met ogendicht proberen met gevoel te volgen als je speeksel wegslikt) huig strotklepje slokdarm

de tong

Maag , 12---vingerige darm----lever met galblaas-----alvleesklier slok darm Maag gal 12-vingerige darm alvleesklier

Dunne darm---blinde darm---dikke darm ----endeldarm Maag Dikke darm 12-vingerige darm Dunne darm Blinde darm endeldarm

Darmplooien vergroten het oppervlak

BS 8 Voeding en vertering bij zoogdieren -planteneters (plooikiezen) -vleeseters (knipkiezen ) -alleseters(knobbelkiezen)

Schedel carnivoor knipkies

Paardengebit (let op slijtage)

Gebit planteneter koe/paard plooikies

schedel tijger tijger