Victimologie: Over slachtoffers en slachtofferschap . Victimologie: Over slachtoffers en slachtofferschap

Inleiding victimologie Slachtofferschap in cijfers Kenmerken van slachtoffers Slachtofferbeelden Behoeften van slachtoffers Psychosociale zorg voor slachtoffers Slachtofferhulp Nederland

Victimologie Waarom is aandacht voor slachtoffers belangrijk? Drie hoofdthema’s: Risicokenmerken van slachtofferschap Gevolgen Reacties Primaire slachtoffers: directe schade Secundaire: omstanders/hulpverleners Tertiaire: schade ondervinden door criminaliteit in omgeving  veiligheidsgevoelens Drie vormen van slachtofferschap Primair Secundair Tertiair

Slachtoffers van geweld Wat zeggen cijfers? Geregistreerde misdaad (aangiftes): 1,1 mln. >15 jaar ! 27% 5.700.000 x slachtoffer 680.000 Slachtoffers van geweld 16.735.000 Nederlanders 10% geweld & zeden 140.000 Cliënten SHN Slachtoffer enquêtes

Kenmerken van slachtoffers Riet 75 jaar Alleenstaand Slecht ter been Alleen te voet naar het winkelcentrum voor dagelijkse boodschappen

Kenmerken van slachtoffers Said & Mohammed, 16 jaar, Veel spijbelen Op de scooter naar het winkel-centrum om rond te hangen met vrienden

Wie loopt het meeste risico? 40% 10%

Risicokenmerken Sommige groepen lopen meer kans op slachtofferschap dan andere groepen, dit komt vooral door bepaalde kenmerken. Algemene risicofactoren Mannen / vrouwen Leeftijd Kind of volwassene Omgeving Specifieke risicoverhogende kenmerken Inkomen Victimologische risicoanalyse: levensstijl

Driefactorenmodel Nabijheid Aantrekkelijkheid Blootstelling

Verdachten/daders lopen zelf meer risico… % Slachtoffers

Herhaald slachtofferschap Ook slachtofferschap is risicofactor: - Leefomgeving Levenspatroon Gelegenheid

Blaming the victim https://www.youtube.com/watch?v=hDzYCpOZG0s&list=FLAPaOCeGjcdm0BfIs_7zrKg&index=2 In welke verklaring kun jij je vinden?

Terecht?? Als hij beroofd zou worden…

Terecht? Als deze persoon zijn portemonnee straks kwijt is…

Terecht? Als zij door elkaar geslagen zouden worden…

Waarom denken wij zo?  Fundamentele psychologie De wereld zit rechtvaardig in elkaar: goed gedrag wordt beloond, slecht gedrag gestraft Ik ben onkwetsbaar Toeval bestaat niet Wanneer mij iets overkomt  omstandigheden Wanneer een ander iets overkomt  persoonlijke kenmerken (gedrag, karakter)  hij/zij zal het er wel naar gemaakt hebben… = Fundamentele attributiefouten https://www.youtube.com/watch?v=X0ONij6eB-k

Secundaire victimisatie Leed en nadelige gevolgen agv misdrijf verergerd door procedures en gedrag van instanties/functionarissen in vervolg op misdrijf (politie, rechterlijke macht, MWD, GGZ, verzekering, gemeente, media) ‘… de gemeente stuurde mij een boete omdat we mijn zoon niet binnen 5 dagen na overlijden begraven hadden...’ ‘… ik mocht geen bloemen leggen bij mijn dochter in het mortuarium. De identificatie duurde uiteindelijk 3 maanden…’ ‘…‘De eerste paar uur nadat het gebeurde, heeft er op internet iemand gesuggereerd dat ik de dader was. Dat is overgenomen door kranten. Hoe durven ze dat zo maar te publiceren?’ ‘…Ik heb 1,5 jaar moeten wachten op een voorschot van de verzekering. Ik heb mijn huis moeten opgeven…’ Heb jij nog voorbeelden? Labelling

Behoeften van slachtoffers Erkenning, respect, correcte bejegening Informatie en advies Hulp (praktisch, psychisch, fysiek) Participatie, ‘voice’ (b.v. in de strafprocedure) Compensatie van schade Bescherming, veiligheid Gerechtigheid (passende straf) Hulpverlening, genoegdoening en conflictoplossing

Psychosociale zorg Mythen rond psychotrauma: Een ingrijpende ervaring is per definitie een traumatische ervaring. Slachtoffers lopen dus een trauma op. Getraumatiseerde slachtoffers krijgen een PTSS. Slachtoffers van schokkende gebeurtenissen moeten altijd behandeling bij een psychotherapeut krijgen

Feiten over psychotrauma Slachtoffers vertonen normale reacties op een abnormale gebeurtenis Slachtoffers zijn veerkrachtig en zelfredzaam en doorgaans goed in staat om het gebeurde te verwerken, al kost dat soms tijd. Slechts een klein deel (+/- 20%) loopt het risico een PTSS te ontwikkelen. PTSS is niet de enige vorm van psychotrauma, ook depressies, angststoornissen, gecompliceerde rouw komen voor. Het risico op PTSS wordt in belangrijke mate bepaald door factoren los van de gebeurtenis.

Impact en oplossingen Impact van slachtofferschap: http://www.youtube.com/watch?v=D7dDKbfTu6k Voorbeelden van oplossingen: Slachtofferloket: http://www.youtube.com/watch?v=AjJ1ua3CBHQ Verbetering bejegening Versterking rechten slachtoffers Brancheverenigingen: http://www.khn.nl/veiligheid  Wat kunnen jullie bijdragen aan slachtofferproblematiek?

Oefententamenvragen