Cultuurconnect 2017 Haalbaarheid en marktpotentieel e-boekenuitleendienst openbare bibliotheken 2017

Steekproef publiek N=2690 Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Onderzoekskader Doelstelling Methodiek bevraging publiek Haalbaarheidsonderzoek e-boekenuitleendienst door bevraging van publiek en openbare bibliotheken In dit onderzoeksverslag ligt de klemtoon op het marktpotentieel en het geprefereerde aanbodmodel, meer resultaten uit de enquêtes zijn beschikbaar bij Cultuurconnect. Methodiek bevraging publiek Online enquête op basis van het iVOX research panel bij een steekproef van de Vlaamse bevolking, representatief naar geslacht, leeftijd, opleiding en provincie Veldwerk: van 21 juni tot 24 juli 2017 Steekproefgrootte N=2690 Methodiek bevraging openbare bibliotheken Online enquête op basis van e-mail adressenbestand van de Vlaamse openbare bibliotheken Veldwerk: van 21 juni tot 4 augustus 2017 Steekproefgrootte N=196 Responsgraad = 60% Significante verschillen Significante verschillen (95% betrouwbaarheidsinterval) worden steeds aangeduid met of

1. Bevraging publiek 2. Bevraging openbare bibliotheken Inhoud 1. Bevraging publiek 2. Bevraging openbare bibliotheken

Hoe vaak bezoekt u een openbare bibliotheek? Bibliotheek bezoeken 43% van de Vlamingen geeft aan een lidmaatschap te hebben van een openbare bibliotheek, 19% zegt minstens één keer per maand boeken te ontlenen in de bib. Hoe vaak bezoekt u een openbare bibliotheek? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Bibliotheek bezoeken 38% van de Vlamingen geeft aan de voorbije 6 maanden een openbare bibliotheek te hebben bezocht, in 3 op de 4 gevallen om voor zichzelf boeken te ontlenen. Hoe vaak heeft u in de voorbije zes maanden een openbare bibliotheek bezocht? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Hoe vaak leest u boeken in uw vrije tijd? Boeken lezen 32% van de Vlamingen geeft aan wekelijks boeken te lezen, 45% minstens maandelijks. 1 op de 10 leest ook frequent boeken in het kader van werk of opleiding. Hoe vaak leest u boeken in uw vrije tijd? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Hoeveel boeken heeft u in de voorbije zes maanden gelezen? Boeken lezen 71% van de Vlamingen geeft aan de voorbije 6 maanden boeken te hebben gelezen. De Vlaming leest gemiddeld 1 boek per maand. Hoeveel boeken heeft u in de voorbije zes maanden gelezen? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Heeft u al ooit e-boeken gelezen? E-boeken lezen 30% van de Vlamingen geeft aan al ooit boeken digitaal te hebben gelezen, 14% heeft de voorbije 6 maanden e-boeken gelezen. Heeft u al ooit e-boeken gelezen? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

E-boeken lezen Hoe meer men boeken op papier leest, hoe meer men ook al e-boeken heeft gelezen, maar er is geen significant verband tussen bibliotheekbezoek en e-boeken lezen. Heeft u al ooit e-boeken gelezen? Boeken lezen in vrije tijd Bibliotheek bezoeken Filter: geen N: 2690 Frequent = minstens maandelijks Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

In welke mate zou u e-boeken willen (blijven) lezen? Interesse e-boeken 26% van de Vlamingen heeft interesse voor e-boeken, 11% antwoordt “zeker wel”. E-boeken worden gepercipieerd als een aanvulling op het lezen van papieren boeken. In welke mate zou u e-boeken willen (blijven) lezen? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

In welke mate zou u e-boeken willen (blijven) lezen? Interesse e-boeken 1 op de 3 boekenlezers heeft interesse voor e-boeken, maar interesse verschilt niet significant tussen bezoekers en niet-bezoekers van de openbare bibliotheek In welke mate zou u e-boeken willen (blijven) lezen? Boekenlezer Bibliotheekbezoeker E-boekenlezer Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Interesse e-boeken uitleendienst 31% van de Vlamingen zou overwegen een e-boeken uitleendienst te gebruiken, 7% overweegt dit “zeker wel”. In welke mate zou u overwegen om van een e-boeken uitleendienst gebruik te maken? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Frequent = minstens maandelijks Interesse e-boeken uitleendienst De bibliotheek kan de drempel voor het gebruik van e-boeken verlagen: van de frequente bezoekers in de voorbije zes maanden heeft “slechts” 28% interesse voor e-boeken op zich, maar zou 45% toch overwegen gebruik te maken van een e-boeken uitleendienst. In welke mate zou u overwegen om van een e-boeken uitleendienst gebruik te maken? Boeken lezen in vrije tijd Bibliotheek bezoeken Interesse e-boeken Filter: geen N: 2690 Frequent = minstens maandelijks Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Criteria voor gebruik Kostprijs is doorslaggevende factor, maar gebruiker gaat ervan uit dat de technologie werkt. Top 3 criteria voor gebruiker: (1) kostprijs, (2) collectie, (3) technologie. Op welke van onderstaande aspecten zou u het meest letten om al dan niet gebruik te maken van een e-boeken uitleendienst door de openbare bibliotheek? Gelieve maximaal vijf antwoorden te geven. Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Betalingsbereidheid 23% zou bereid zijn te betalen om een e-boek uit te lenen bij de openbare bibliotheek. Zou u bereid zijn te betalen om een e-boek bij de openbare bibliotheek te kunnen uitlenen? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Interesse uitleendienst Betalingsbereidheid Iets minder dan de helft van de geïnteresseerde, potentiële gebruikers zou bereid zijn te betalen voor een e-boeken uitleendienst van de openbare bibliotheek. Ongeveer een even groot aandeel van deze groep toont geen bereidheid tot betalen. Zou u bereid zijn te betalen om een e-boek bij de openbare bibliotheek te kunnen uitlenen? Boeken lezen Bibliotheek bezoeken Interesse e-boeken Interesse uitleendienst Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Voorkeur model De acceptatie van beide modellen apart is gelijklopend, maar als een voorkeur moet worden uitgesproken, verkiest de helft het ‘multiple use’ model Welke van de twee voorgestelde manieren waarop de openbare bibliotheek het uitlenen van e-boeken zou kunnen organiseren, zou u verkiezen? Geslacht Leeftijd Opleiding Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Voorkeur model Frequente bibliotheekbezoekers kiezen relatief vaker voor ‘single use’ model, maar 62% van wie interesse heeft voor uitleendienst en drie kwart van wie bereid is ervoor te betalen, heeft een voorkeur voor het ‘multiple use’ model en verkiest dan een vast jaarlijks bedrag. Welke van de twee voorgestelde manieren waarop de openbare bibliotheek het uitlenen van e-boeken zou kunnen organiseren, zou u verkiezen? Boeken lezen Bibliotheek bezoeken Interesse e-boeken Interesse uitleendienst Bereidheid betaling Filter: geen N: 2690 Frequent = minstens maandelijks Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

voor het uitlenen van e-boeken bij de openbare bibliotheek? Prijszetting indien interesse voor e-boeken uitleendienst Aanvaardbare prijsvork = €10 – €14. Optimale prijsstelling = €11. Welke vaste jaarlijkse bijdrage zou u al dan niet bereid zijn te betalen voor het uitlenen van e-boeken bij de openbare bibliotheek? Filter: indien gebruik van e-boeken uitleendienst overwegen N: 672 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

voor het uitlenen van e-boeken bij de openbare bibliotheek? Prijszetting indien betalingsbereidheid voor e-boeken uitleendienst Aanvaardbare prijsvork = €10 – €18. Optimale prijsstelling = €13. Welke vaste jaarlijkse bijdrage zou u al dan niet bereid zijn te betalen voor het uitlenen van e-boeken bij de openbare bibliotheek? Filter: indien bereid te betalen voor e-boeken uitleendienst N: 518 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Publieksgroepen Marktpotentieel ca. 30%, maar tweedeling inzake betalingsbereidheid. Heeft interesse en is bereid te betalen om e-boeken uit te lenen 15% Heeft interesse maar is niet bereid te betalen om e-boeken uit te lenen 16% Leest boeken, maar heeft geen interesse voor e-boeken 45% Leest zelden of nooit boeken 24% Filter: geen N: 2690 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Frequent = minstens maandelijks Publieksgroepen Interesse is groter bij jongere lezers, maar betalingsbereidheid niet. 40% tot 45% van de bibliotheekbezoekers gaat mee in het e-boeken verhaal. Geslacht Leeftijd Opleiding Bibliotheek bezoeken Filter: geen N: 2690 Frequent = minstens maandelijks Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

1. Bevraging publiek 2. Bevraging openbare bibliotheken Inhoud 1. Bevraging publiek 2. Bevraging openbare bibliotheken

Hoeveel actieve leden zijn aangesloten bij uw bibliotheek? Steekproef bibliotheken N=196 Hoeveel actieve leden zijn aangesloten bij uw bibliotheek? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Ervaringen met e-boeken 4 op de 5 deelnemende bibliotheken, kleinere zowel als grotere, hebben reeds ervaringen opgedaan met het aanbieden en uitlenen van e-boeken. Heeft uw bibliotheek reeds ervaring opgedaan met het aanbieden en uitlenen van e-boeken? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Hoe evalueert u deze ervaring? Ervaringen met e-boeken Ervaringen met e-boeken aanbieden en uitlenen, zijn zowel positief als negatief. Hoe evalueert u deze ervaring? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Interesse voor e-boeken platform 9 op de 10 van de deelnemende bibliotheken zijn geïnteresseerd om deel te nemen aan een gemeenschappelijk uitleenplatform voor e-boeken. In welke mate is uw bibliotheek geïnteresseerd om deel te nemen aan een gemeenschappelijk uitleenplatform voor e-boeken? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Interesse voor e-boeken platform Geen significant verschil in interesse tussen grotere en kleinere openbare bibliotheken. Bibliotheken nemen wel ervaringen uit het verleden mee. In welke mate is uw bibliotheek geïnteresseerd om deel te nemen aan een gemeenschappelijk uitleenplatform voor e-boeken? Grootte Ervaring Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Interesse voor e-boeken platform De openbare bibliotheken zijn vragende partij om in een gemeenschappelijk e-boeken uitleenplatform te stappen. In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Criteria voor deelname Bibliotheken willen meestappen in platform, maar technologie moet op punt staan. Top 3 criteria voor bibliotheken: (1) technologie, (2) gebruikerskost, (3) collectie. Welke zijn volgens u de belangrijkste aspecten om een e-boeken uitleendienst met succes aan te bieden? Filter: indien interesse voor gemeenschappelijk uitleenplatform voor e-boeken N: 183 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Modaliteiten Samenwerking is essentieel, een gemeenschappelijke e-boeken collectie noodzakelijk. De bibliotheken willen wel de mogelijkheid hebben om het aanbod individueel bij te sturen. In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Kan u telkens aangeven in welke mate één van de twee voorgestelde opties uw voorkeur geniet? Eigen aankopen van e-boeken Samenaankoop van e-boeken Individuele, zelf samengestelde collectie Gezamenlijke / gemeenschappelijke collectie Eigen collectie delen met andere bibliotheken Gebruik maken van een centraal beheerde collectie Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Modaliteiten De meeste bibliotheken (75%) staan achter het ‘multiple use’ principe. Tegelijkertijd vindt de meerderheid ook dat e-boeken ontlenen de gebruiker eigenlijk niets extra zou mogen kosten. In welke mate bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? Kan u telkens aangeven in welke mate één van de twee voorgestelde opties uw voorkeur geniet? Leden betalen geen extra bijdrage voor e-boekendienst (aangeboden binnen huidig lidmaatschap of abonnement) Leden betalen bijdrage voor gebruik van e-boekendienst E-boeken steeds gelijktijdig voor alle gebruikers beschikbaar E-boeken slechts voor één gebruiker tegelijkertijd beschikbaar Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

van e-boeken zouden kunnen organiseren, zou u uiteindelijk verkiezen? Voorkeur model De acceptatie van beide modellen apart is gelijklopend, maar als een voorkeur moet worden uitgesproken, verkiest 57% het ‘multiple use’ model tegenover 31% het ‘single use’ model. Welke van de twee voorgestelde scenario’s volgens dewelke openbare bibliotheken het uitlenen van e-boeken zouden kunnen organiseren, zou u uiteindelijk verkiezen? SINGLE USE MULTIPLE USE Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Voorkeur model Geen significante verschillen in voorkeurmodel tussen kleinere en grotere bibliotheken. Welke van de twee voorgestelde scenario’s volgens dewelke openbare bibliotheken het uitlenen van e-boeken zouden kunnen organiseren, zou u uiteindelijk verkiezen? Grootte Interesse Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Bijdrage gebruiker Weinig eensgezindheid over vorm van gebruikersbijdrage. Als gebruikers een extra bijdrage zouden moeten betalen om gebruik te maken van een e-boeken uitleendienst, wat heeft dan uw voorkeur ? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Financiële haalbaarheid Grotere en kleinere bibliotheken achten e-boeken uitleendienst financieel haalbaar. In welke mate acht u het aanbieden van een e-boeken uitleendienst financieel haalbaar ? Grootte Interesse Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Participatie 93% van de deelnemende openbare bibliotheken zou finaal participeren aan een ondersteunende dienstverlening van de Vlaamse overheid via Cultuurconnect. Stel dat de Vlaamse overheid, via Cultuurconnect, een ondersteunende dienstverlening aanbiedt zodat uw bibliotheek op basis van een beproefde technologie een brede, diverse en meertalige e-boeken collectie zou kunnen aanbieden die leden op hun smartphone, tablet of e-reader kunnen lezen. In welke mate zou uw bibliotheek overwegen in te tekenen of op termijn te participeren aan deze dienstverlening? Filter: geen N: 196 Significant hoger (betrouwbaarheid 95%)

Roland Van Gompel Senior Researcher roland@ivox.be +32 475 452 455