Inleiding door Roland Angenent Stigma autisme Inleiding door Roland Angenent

Definities Stigma Wanneer aan een persoon een eigenschap wordt toegeschreven waardoor deze in diskrediet wordt gebracht en gereduceerd wordt van een volwaardige tot een minderwaardige persoon (Goffman 1963). Verwijzing naar lichamelijke, maatschappelijke (‘tribale’) of persoonlijke verschillen, waaronder ook psychiatrische stoornissen.

Definities Stigma Elementen van labeling, stereotypering, onderscheiding, statusverlies en discriminatie die samen voorkomen in een machtssituatie die toelaat dat deze componenten zich ontvouwen. Link en Phelan (2001)

Definities Stigma Het persoonlijke, geïnternaliseerde stigma, dat bestaat uit waargenomen stigma, ervaren stigma en zelfstigma (Gerlinger e.a. 2013) Zelfstigma: Een op vooroordelen gebaseerd minderwaardigheidscomplex (Wikipedia)

Definities Stigmatisering Stigmatisering is een proces waarin een groep personen negatief wordt gelabeld, veroordeeld en uitgesloten. Dit gebeurt op grond van gemeenschappelijke, afwijkende kenmerken en/of gedragingen die angst of afkeer oproepen. Degenen met de psychische aandoening worden hiervoor verantwoordelijk gehouden. Vaak is sprake van overdrijving.

Soorten stigma Publiek stigma: verzamelnaam voor stigmatisering vanuit de maatschappij. Zelfstigma of geïnternaliseerd stigma: de gestigmatiseerde past de – veronderstelde – negatieve oordelen van anderen toe op zichzelf en houdt deze voor waar. Structureel stigma: stigma verankerd in cultuur en wet- en regelgeving.

Test: Zelfstigma Vul de test in (bron: Samen sterk zonder stigma)

Voorbeelden van stigmatiserende vooroordelen "Nederlanders" zijn gierig "Belgen" zijn dom “Allochtonen“ zijn profiteurs

Voorbeelden van stigmatiserende vooroordelen bij autisme “Autisten” zijn verstandelijk beperkt “Autisten” zijn psychisch ziek / invalide “Autisten” zijn niet sociaal “Autisten” zijn niet geschikt als partner “Autisten” kunnen niet communiceren “Autisten” kunnen niet samenwerken

Ter vergelijking Het volgende wordt niet als stigmatiserend vooroordeel gelabeld “Neurotypischen” schieten te kort in directheid “Neurotypischen” hebben een gebrek aan eerlijkheid “Neurotypischen” waarderen logica onvoldoende

Oorzaken van het stigma op autisme Onwetendheid: mensen begrijpen niet wat de diagnose inhoudt Negatieve berichtgeving: media Beeldvorming: film: Rainman

Gevolgen van stigma bij autisme Stigma belemmert de (h)erkenning en de acceptatie van autisme. Stigma belemmert het accepteren van hulp (“behandeling”/begeleiding). Stigma belemmert het vinden van werk. Stigma belemmert het vinden van een partner. Stigma kan aanleiding zijn tot pesten Stigma kan aanleiding zijn tot discriminatie Kortom: Stigma draagt door het negatieve gevoel, de uitsluiting en de discriminatie die ermee samenhangen, aanzienlijk bij tot het “lijden” verbonden aan het autisme.

Wat er gedaan wordt tegen stigmatisering Samen sterk zonder stigma (www.samensterkzonderstigma.nl) - voorlichtingswebsite (alle psychische aandoeningen) - online lesmateriaal - ambassadeurschap NPO: Autisme: talent-serie https://www.npo.nl/talent-autisme/11-04-2017/VPWON_1270812 NVA (www.autisme.nl) Vanuit autisme bekeken (www.vanuitautismebekeken.nl) - voorlichtingswebsite - ambassadeursproject Autismetv (https://www.youtube.com/user/AutismeTV) Participatiewet (?)

Voorbeeld “antistigmatiseringsmethode” Samen sterk zonder stigma: openheid op de werkvloer Wat kan je tegenhouden Angst voor negatieve opmerkingen, roddelen, pesten. Leren omgaan met eventuele vooroordelen van je collega’s. Negatieve gevolgen voor je loopbaan. Waarom wel vertellen? Je hoeft niets meer te verbergen. Dit kan zorgen dat je meer contact hebt met je collega’s. Je kunt in de toekomst makkelijker hulp vragen. Je merkt hoe lastig het is maar ook hoe sterk je bent. Je kunt duidelijker zijn over je grenzen en talenten. Je kunt meer begrip krijgen. Je kunt aan het werk blijven als het minder goed gaat. Je draagt bij aan het verminderen van vooroordelen over mensen met psychische aandoeningen.

Het ideaal? Bewustzijn bij “het publiek” van: Autisme is geen ziekte maar een andere “bedrading” van het brein, er is neurodiversiteit. Mensen met autisme zijn gelijkwaardig aan neurotypischen (wat niet wil zeggen gelijk) Waardering voor neurodiversiteit

Pauze

Denktank in actie Probleemstelling: Wat kun je er zelf aan doen om stigma te verminderen? Wat kunnen wij (als autismegemeenschap) doen om stigma te verminderen? Werkwijze: Brainstorm Probleemstelling Brainstorm Waarderen ideeën Resultaten op de website

Brainstormregels Geen kritiek. Er dient geen kritiek op de geopperde ideeën geleverd te worden. Later in het proces worden de opgesomde ideeën bekritiseerd. Aandacht op kwantiteit. Het achterliggende idee van het brainstormproces is dat door zo veel mogelijk ideeën op te sommen er altijd wel een bruikbaar idee bij zit. Wilde ideeën zijn welkom. Wilde ideeën maken mogelijk nieuwe onverwachte toepassingen mogelijk. 1+1=3. Door het combineren van bestaande goede ideeën zijn mogelijk nog betere ideeën te realiseren.

Brainstorm 1 Wat kun je er zelf aan doen om stigma te verminderen?

Brainstorm 2 Wat kunnen wij (als autismegemeenschap) doen om stigma te verminderen?