CONO en KDV: verduurzamen en verwaarden 7 juni 2017, Alfons Beldman

Inhoud Samenwerken aan duurzame ketens en verdienmodellen CONO Kaasmakers en Keten Duurzaam Varkensvlees Inzicht in de klant Kansen via de crowd en NGO’s Veehouders in beweging Zelf aan de slag Ten slotte a

Samen werken Publiek Private Samenwerking CONO Kaasmakers, Keten Duurzaam Varkensvlees, Wageningen University & Research 2013 – 2016 Bijdrage CONO en KDV € 525.000 (inclusief inkind) Bijdrage topsector € 525.000 (inclusief TKI toeslag) Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) en zuivelcoöperatie CONO Kaasmakers (CONO) zijn voorbeelden van ketens die continu werken aan duurzaamheid en zoeken naar het verbeteren van hun verdienmodel met betrekking tot duurzaamheid. Zij hebben samen met Wageningen University & Research een publiek-private samenwerking (PPS) vormgegeven om inzicht te krijgen in een aanpak voor marktgerichte verduurzaming van ketens. Hiermee willen we een beter verdienmodel voor veehouders die werken aan verduurzaming realiseren.

CONO Kaasmakers Zuivel coöperatie 450 leden In PPS gewerkt aan: Noord Holland en Overijssel. Kaas (Beemster) en room (voor Ben&Jerry’s) Stimuleren weidegang sinds 2008, als eerste zuivelverwerker een duurzaamheidsprogramma (Caring Dairy) In PPS gewerkt aan: Verbinden wensen klant en duurzaamheidsprogramma veehouders Aanscherpen duurzaamheidsvisie en - programma

KDV Keten Duurzaam Varkensvlees Ruim 300 varkenshouders De Hoeve B.V. en Westfort Vleesproducten Streven naar milieu- en diervriendelijke varkensketen Onderzoeken, ontwikkelen en ondersteunen Binnen PPS gewerkt aan: Monovergisting vanuit integraal perspectief Dierenwelzijn o.a. toepassing lucernemix

In deze publiek-private samenwerking hebben CONO en KDV van 2013 tot en met 2016 samen met onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) gewerkt aan de verdere verduurzaming en verwaarding van hun ketens. Vernieuwing is een randvoorwaarde om verduurzaming en verwaarding te realiseren. Figuur 1 geeft een overzicht van de verschillende stappen die relevant zijn bij vernieuwing. Het laat zien dat het een iteratief proces omvat, waarbij afhankelijk van de situatie een stap prioriteit krijgt. Voor de ontwikkeling van deze figuur hebben we gebruik gemaakt van design denken (Kumar, 2012; Martin, 2009) en Business Modelling (Osterwalder en Pigneur, 2010). De stappen van Figuur 1 omvatten:  Let’s go! Om slagvaardig te zijn is een klein kernteam nodig dat werkt aan de verandering.  Stakeholder safari: Voor verduurzaming en verwaarding zijn vernieuwingen nodig. Deze vernieuwingen zullen diverse stakeholders raken. Het is daarom essentieel dat het veranderteam inzicht krijgt in de behoeftes en wensen van de betrokken stakeholders: ‘Inzicht in de klant’ ).  Bedrijfsanalyse, trends & ontwikkelingen. Een verandering moet ook aansluiten bij de identiteit van het eigen bedrijf en relevante trends en ontwikkelingen (voor inspiratie lees ‘Kansen via de crowd, internet en ngo’s’ vanaf pagina 16 en werkvorm 2, op pagina 28).  Ambitie bepalen: Met het opstellen van de ambitie maakt het veranderteam keuzes die richtinggevend zijn voor het bedenken en selecteren van een passende vernieuwing (voor inspiratie bekijk werkvorm 1, op pagina 25).  Ideeën genereren Door te kijken naar voorlopers en door brainstormsessies te organiseren met buitenstaanders kun je ideeën opdoen (voor inspiratie bekijk werkvorm 3).  Testen Sluiten de ideeën aan bij de behoefte van relevante stakeholders en ben je in staat het idee te realiseren? In de testfase krijg je antwoord op deze vragen en scherp je het idee verder aan (voor inspiratie lees ‘Aan de slag samen met veehouders’, .  Implementeren De brede invoering van een vernieuwing vraagt andere expertise en een andere aanpak. Betrek een grotere groep om hiermee aan de slag te gaan. Afhankelijk van de vragen bij CONO en KDV werd tijdens onderzoek, coaching en inspiratiesessies (toelichting in bijlage 1) ingezoomd op één of meerdere elementen van de figuur.

Inzicht in de klant Consument KDV: CONO: 17% kiest voor duurzaam Hoogste prioriteit: gemak, lekker, goedkoop en gezond Afstand belevingswereld consument en duurzaamheid veehouder Duurzaamheid moeilijk direct te vertalen naar meerwaarde KDV: meer aandacht voor smaak CONO: relatie weidegang – grasetende koeien – lekkere kaas Inzetten op grondstof (weidemelk), plaats (Beemster) en maker (boer en kaasmeester)

Kansen via de crowd en NGO’s Crowdfunding Financiering, klantenbinding, marktonderzoek, zichtbaarheid Resultaat CONO: 4 melkveehouders aan de slag, samenwerking met YFM KDV: samen met Groene Brein op zoek naar andere vormen Samenwerken met NGO’s? Verken win-win mogelijkheden m.b.v. partnership canvas model

Veehouders in beweging Verschillende interventies zijn mogelijk KDV kiest vooral voor ontzorgen en coaching CONO kiest vooral voor educatie, is in 2017 met pilot prestatie beloning begonnen.

Zelf aan de slag Brochure met 3 werkvormen (hier beschikbaar) Ambitie bepalen: stellen van duurzaamheidsprioriteiten Samenwerking starten: o.a. met invullen Partnership Canvas Opschaalkansen benoemen: workshop met veehouder en medewerkers uit andere ketenschakels

Ten slotte Na enige gewenning in het begin een goedlopende samenwerking met alle betrokkenen met steeds meer verdieping en de wens om dit verder uit te bouwen met meer consortiumpartners Punt van zorg voor de betrokken bedrijfsleven partijen: passen de PPS randvoorwaarden (o.a. wetenschappelijke vernieuwing en wens voor grote PPSen) bij dit type MKB organisaties met een beperkt R&D budget en een sterk incrementele manier van werken?

Hartelijk dank voor uw aandacht alfons.beldman@wur.nl