TIJDIG ZORGEN VOOR JE ZORG BIJ HET LEVENSEINDE Een goed idee? 1

GEBOREN WORDEN - LEVEN - STERVEN 2

ZIEKTES Kankers - orgaanfalen - psychische aandoeningen - tand des tijds - … GENEESLIJK: jaren toevoegen aan het leven ONGENEESLIJK : leven toevoegen aan de jaren Behandelbaar Stabiel (Zeer)(traag) progressief Niet meer behandelbaar (Zeer)(traag) progressief Terminaal 3

HOE STERVEN WIJ? 2/3 van de sterfgevallen is niet plots 4

MOGELIJKE MEDISCHE BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE 1.Behandeling niet opstarten 2.Behandelingof stoppen 3.Pijn- en symptoomcontrole 4.Levensbeëindiging zonder verzoek LET OP: strafbaar! 5.Hulp bij zelfdoding LET OP: juridisch niet eenduidig in België! 6.Euthanasie: dit is levensbeëindiging op verzoek 5

WAARDIG LEVENSEINDE Recht op zelfbeschikking bij beslissingen over persoonlijke zorg Vroegtijdige zorgplanning: ellende en zinloos lijden vermijden Dankzij wetgeving patiëntenrechten, palliatieve zorg en euthanasie 6

PATIËNTENRECHTEN Recht op verstaanbare, waarheidsgetrouwe diagnose en prognose Recht op zelfbeschikking: Goed geïnformeerde persoon stemt toe met of weigert de behandeling 7

PATIËNTENRECHTEN BIJ WILSONBEKWAAMHEID Vooraf invullen van document negatieve wilsverklaring = Recht op zelfbeschikking bij wilsonbekwaamheid 8

PATIËNTENRECHTEN BIJ WILSONBEKWAAMHEID Document negatieve wilsverklaring In overleg met uw huisarts Aanstellen van vertegenwoordiger Toevoegen aan uw medisch dossier bij huisarts 9

PATIËNTENRECHTEN BIJ WILSONBEKWAAMHEID VERTEGENWOORDIGER -Zelf aanstellen -(Bewindvoerder) -Wettelijke volgorde: Samenwonende of wettelijke partner/echtgenoot Meerderjarig kind Ouder(s) Meerderjarige broer of zus Medisch team (ook: bij conflict) 10

PATIËNTENRECHTEN BIJ WILSONBEKWAAMHEID VERTEGENWOORDIGER Oefent patiëntenrechten van wilsonbekwame persoon uit Staat garant voor de wil van de persoon Schept duidelijkheid Voorkomt conflicten 11

PATIËNTENRECHTEN BIJ WILSONBEKWAAMHEID Negatieve wilsverklaring = Juridisch afdwingbaar 12

DOCUMENT NEGATIEVE WILSVERKLARING 13

14 DOCUMENT NEGATIEVE WILSVERKLARING

15 DOCUMENT NEGATIEVE WILSVERKLARING

PALLIATIEVE ZORG: DEFINITIE “Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.” (Wereldgezondheidsorganisatie, WHO, 2002) 16

PALLIATIEVE ZORG Ziektegerichte palliatie Symptoomgerichte palliatie Palliatie in de stervensfase Nazorg rouw start palliatieve fase dood Voortschrijdende ziekte in de tijd PALLIATIEVE ZORG: WIE EN WANNEER 17

PALLIATIEVE ZORG = TOTAALZORG Fysieke klachten en symptomen Aandacht voor gevoelsleven Sociale begeleiding Spirituele opvang 18 PALLIATIEVE ZORG = GEDEELDE ZORG

PALLIATIEVE ZORG 19

Actueel euthanasieverzoek = Levensbeëindiging op verzoek 20 EUTHANASIE: actueel verzoek

Wettelijke voorwaarden: Meerderjarige is wilsbekwaam Ondraaglijk lichamelijk en/of psychisch lijden als gevolg van ongeneeslijke, medisch uitzichtloze aandoening Verzoek meermaals stellen Artsen kunnen niet verplicht worden (= juridisch niet afdwingbaar) 21

OF: De minderjarige is OORDEELSBEKWAAM + toestemming ouders In geval van FYSIEK ONDRAAGLIJK LIJDEN 22 EUTHANASIE: actueel verzoek

Verloop: Actueel verzoek om euthanasie -Terminaal ziek -Niet terminaal, maar wel ongeneeslijk ziek Uitklaren euthanasievraag Uitvoeren euthanasie 23 EUTHANASIE: actueel verzoek

EUTHANASIE BIJ ONOMKEERBAAR COMA Wilsbekwame persoon Twee getuigen, vertrouwenspersoon Overleg met huisarts, toevoegen bij medisch dossier Vijf jaar geldig, daarna herbevestiging Registratie gemeente: niet verplicht maar wenselijk Artsen kunnen niet verplicht worden (= juridisch niet afdwingbaar) 24

DOCUMENT VOORAFGAANDE WILSVERKLARING EUTHANASIE 25

26

27

28

ENFIN, VALT ER NU NOG IETS TE REGELEN? Orgaandonatie Lichaam schenken aan de wetenschap Afscheid 29

DOCUMENT ORGAANDONATIE 30

ALLES VOOR DE WETENSCHAP Wilsbekwame persoon Handgeschreven wilsbeschikking 31

32 VERKLARING BETREFFENDE DE LAATSTE WILSBESCHIKKING INZAKE DE WIJZE VAN TERAARDEBESTELLING 32

WAAR KUNT U TERECHT VOOR INDIVIDUELE DIENSTVERLENING ? CONCRETE INFO [zelf in te vullen, afhankelijk van uw regio] 33

VRAAG EN ANTWOORD 34