Zullen de OCMW’s verdwijnen ? Provinciale Trefdag Strategieën voor een lokaal armoedebeleid 27 juni 2016 Johan Vandenbussche Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek Universiteit Gent

Overzicht

Historiek Ancien régime …

Vlaams Regeerakkoord (juli 2014) We integreren de OCMW’s uiterlijk tegen de start van de volgende lokale bestuursperiode volledig in de gemeentebesturen (vrijwillig voor de centrumsteden). We werken modellen uit die de gemeenten bij deze integratie kunnen hanteren (bijvoorbeeld sui generis EVA), zodat ze de taken die ze in het kader van de federale wetgeving moeten uitoefenen kunnen blijven opnemen. We garanderen alleszins de nodige waarborgen voor de persoonlijke levenssfeer en een neutrale dossierbehandeling zoals die in de huidige bijstandscomités bestaat bij toekenning van maatschappelijke dienstverlening en individuele steun. We overleggen met de federale overheid om hinderpalen voor deze maximale integratie op te heffen.

Federaal Regeerakkoord (oktober 2014) De federale regering zal het wettelijk kader aanpassen zodat een organieke integratie van de gemeentebesturen en de OCMW’s mogelijk wordt. Daarbij wordt erover gewaakt dat de huidige opdrachten van het OCMW met betrekking tot maatschappelijke dienstverlening met respect voor de privacy van de betrokkenen en met de nodige waarborgen met betrekking tot de professionaliteit van de dienstverlening verzekerd blijven.

Conceptnota #1 (Januari 2015) Argumentatie  Inhoudelijk – maximaal geïntegreerd sociaal beleid  Politiek-democratisch – een sterkere gemeenteraad  Beheersmatige redenen en efficiëntie-overwegingen  Klantgerichtheid en drempelverlagend

Conceptnota #1 Slecht begonnen… - Geen inspraak - Geen evaluatie huidige toestand - Vertrekpunt is de organisatie niet de inhoud - Andere sluipende discussies : kerntaken lokale bestuur, schaalgrootte, organisatie welzijnssector - Relatie Federaal niet uitgeklaard

Conceptnota #1 -Geldt voor alle gemeenten -OCMW verdwijnt als aparte rechtspersoon -Alles (patrimonium, personeel,…) gaat naar de gemeente over -OCMW-raad verdwijnt -Politiek : gemeenteraad / burgemeester en schepencollege - Sociaal beleid : gemeenteraad -Individuele dossiers : Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst -Aangeduid door gemeenteraad

Voorontwerp wet federale regering (februari 2016) ‘Behoudens een andersluidende beslissing van de toezichthoudende overheid, kunnen de gemeenten, in afwijking van het eerste en het tweede lid, rechtstreeks de opdrachten uitvoeren die werden toegewezen aan de openbare centra voor maatschappelijk welzijn. In dat geval nemen zij als rechtsopvolger de goederen, rechten, lasten en verplichtingen over van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn.’

Conceptnota #2 (Mei 2016)  Behoud rechtspersoon (zonder inhoud)  Gemeenteraad = OCMW-raad  Voorzitter gemeenteraad = voorzitter OCMW  College = Vast Bureau  Voorzitter = raadslid  Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst: individuele dossiers  Voorzitter = voorzitter Vast Bureau  1 gemeenschappelijke secretaris en financieel beheerder

Conceptnota #2  Reactie negatief advies Raad van State  Zelfde argumentatie  Binnen bestaande regelgeving  Juridische toets ?  Timing ?  Dubbel beslissingsniveau (mogelijk 2 voorzitters) met ontkoppeling algemene dossiers en individuele dossiers

Gevaren -herinstalleren van een beleid voor alleen maar de “armen” -insnoeren tot individuele (financiële) hulpverlening -overwicht “professionelen” en geen politici -privatisering (cfr discussie kerntaken) -minder toegankelijkheid -rechtsonzekerheid -positie gemeenteraad -besparingslogica

Bestaande wettelijk geregelde samenwerking(smogelijkheden) OCMW - gemeente - Gemeenschappelijke secretaris / financieel beheerder / Managementteam (MAT) - Gebruik maken van elkaars personeel - Gemeenschappelijke diensten - Zelfde rechtspositieregeling voor zelfde personeel - OCMW-voorzitter in het schepencollege - Burgemeester kan RMW bijwonen en dossiers doen verdagen OCMW-raad kan uit gemeenteraadsleden bestaan - Gemeentelijke bijdrage - CBS oefent toezicht uit (gemeentelijk belang) - Gemeenteraad keurt strategische beslissingen OCMW goed (MJP, oprichten diensten, toetreden tot verenigingen)

Ondertussen  Gedeelde personeelsleden  Samenwerking tussen OCMW’s  Afstoten diensten  Decreet Lokaal Sociaal Beleid

Decreet Lokaal Sociaal Beleid Vier pijlers: -Lokale sociale beleidsplanning -Coördinatie lokaal sociaal beleid -Samenwerking met andere organisaties en doelgroepen - Sociaal huis : maximale toegankelijkheid : (a) informatie, (b) loket en (c) doorverwijzing

Verschuivingen Sociaal Huis  Geïntegreerd Breed Onthaal (minstens OCMW, CAW, Dienst MW Mutualiteiten) Discussie regie – actor Vermaatschappelijking

Perspectief  Versterking lokaal sociaal beleid: rechtenbenadering  Publieke instelling : pluralisme, tegensprekelijkheid  Actor en regisseur: toegankelijkheid, prijssetting  Versterking sociaal huis: laagdrempelig  Link gemeenschap: invulling rechten, dialoog politici

Met dank voor de aandacht.

Contact Johan Vandenbussche Universiteit Gent Faculteit Psychologie & Pedagogische wetenschappen Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek H. Dunantlaan Gent