Dr. Marijke Vandepitte Kinder en jeugdpsychiater, MFC de Berkjes, WINGG Psychodynamisch therapeute IMH specialiste

 Infant Mental Health  Prenataal tot 5 jaar  Emoties  Relaties  Leren  Infant Mental Health visie  Relatie als ‘patiënt’  Preventie en interventie  Optimalisatie van de ontwikkeling van het jonge kind via bevorderen van de kwaliteit van de ouder kind relatie  Relaties die relaties beïnvloeden IMH

 IMH is in essentie een relationele aanpak.  IMH heeft de ervaringen van het jonge kind als uitgangspunt.  4 contexten:  Biologische context  Ontwikkelingscontext  Omgevingscontext  Relationele context Infant Mental Health principes

 Port of entry  Oog hebben voor het non verbale  Oor hebben voor wat jonge kinderen vertellen  Verbindende IMH visie multidisciplinair  Gericht op de alledaagse ervaringen  Begrijpen zonder oordelen  Identificeren van risicofactoren  Identificeren van steunnetwerk  Vroegtijdige interventie aanbieden, voldoende lang met vaste figuren zonder breuken of wisselingen IMH interventies

Een verstoorde gehechtheid is altijd een onveilige gehechtheid. Een onveilige gehechtheid = hechtingstoornis Pleegouders dienen niet te veel betrokken te raken, anders hecht het kind zich te veel. Peuters die opgroeien in verwaarlozende omstandigheden zijn soms niet gehecht aan hun zorgfiguren. Pleegkinderen kunnen hun opgebouwde veilige gehechtheid terug meenemen bij terugplaatsing naar de biologische ouders. Enkele stellingen

 Affectregulatie systeem: van co regulatie naar zelfregulatie  Hechting in balans  Wederzijds proces tussen baby (wenen, lachen,… en ouder (strelen, vasthouden, troosten)  Ontwikkeling van het zelf, los van de ander  Ambivalentie tussen nabijheid en afgrenzing van geboorte Hechtingsproces

 Good enough parenting  Belang van match/ mismatch/ herstel  Sensitieve responsiviteit  Afstemming van activiteit en affect.  Belang van tekorten/ ruimte  Ontwikkelingsdrang en zelfregulatie en zelf herstellende tendensen na verstoringen in ontwikkeling Good enough parenting, Winnicot

 Elk kind hecht zich!  Gehechtheid is een ontwikkelingsmijlpaal  Gehechtheidsnetwerk  Gehechtheid als relatie kenmerk  Veilige gehechtheid  Onveilige gehechtheid  Gedesorganiseerde gehechtheid  Gehechtheid is veranderbaar in 2 richtingen Hechting? Gehechtheid? Stoornis?

Circle of security, Cooper

 Veilig en onveilig hechtingsmodel is een strategie:  Consistent patroon over contexten heen  Veerkracht  Meest optimale aanpassing aan een minder optimale omgeving  Onveilige gehechtheid is geen hechtingstoornis Hechtingsmodellen

 Bij gedesorganiseerde gehechtheid valt de gebruikelijke strategie tijdelijk weg  Ouder is bron van steun en angst  Kind ervaart een probleem waarvoor het geen oplossing heeft, fright without solution  Tegenstrijdigheden in gedrag: afwenden en toekeren, Gedesorganiseerde gehechtheid

 Sfeer van vertrouwen en respect  Continu, herkenbaar en veilig!  Verhoogde flexibiliteit, continuïteit en beschikbaarheid  Regulatie van affecten  Aandacht voor het non verbale en de somatische communicatie  Meer affectief dan cognitief Kenmerken van een veilige hechtingsrelatie binnen hulpverlening

 Verwondering, stil staan, aandachtig luisteren, willen nadenken en weten over binnenkant van de ander  Gevoelens, gedachten, intenties, wensen achter gedrag in beeld brengen  Omgaan met match/mismatch  In het hier en nu van de relatie en de gevoelens hierrond werken  Reflectie vs actie Kenmerken van een veilige hechtingsrelatie binnen hulpverlening

 Maximaal inzetten om op te groeien in gezinsverband  Vader?  Ruimere gehechtheidsnetwerk?  Pleeggezin  Nood aan stabiele gehechtheidsrelaties en continue zorgfiguren  Crisisplaatsingen?  Tijdelijke pleeggezinnen?  Leefgroepleiding? Problematiek van jonge, geplaatste kinderen

 Complex en meervoudig  Kindfactoren:  Regulatiestoornissen als voorloper van ADHD, ODD  Ontwikkelingsachterstand  Onveilige gehechtheid vs ASS  Contextfactoren:  Transgenerationele problematiek  Multi problem gezinnen  Beperkt mentaliserend vermogen  Instabiliteit vaak enige stabiele factor  Perspectief? Symptoomgedrag….kindfactor vs relationeel

 Ouder kind relatie is de patiënt  0 to 3 classificatie als eigen diagnostisch kader  EAS en FEAS  Diagnostiek als port of entry  Ontwikkelingsondersteuning, cfr CAR  Perspectief?  Nastreven van continuïteit in zorgrelaties Diagnostiek bij jonge kinderen

 Het proces van hechting start al voor de geboorte en wordt mede beïnvloed door ervaringen gedurende de zwangerschap.  Vroege relaties zijn bepalend voor de balans tussen veerkracht en kwetsbaarheid en voor het wel of niet ontwikkelen van psychopathologie. Take home messages

 Een vroegtijdige IMH benadering gericht op de ouder-kindrelatie draagt in belangrijke mate bij aan de latere lichamelijke en emotionele gezondheid.  Interventie houdt bij jong kind ook altijd preventie in  Elke interventie is een verlichting bestaand lijden draagt zorg voor toekomstige ontwikkelingspaden  Vertrekken van aanwezige sterktes om mobiliserend op weg te gaan met infant en ouder Take Home messages

 Risicokinderen hebben een samenhangend hulpaanbod nodig. Deze groep is net het meest kwetsbaar en vindt vaak de weg naar goede hulpverlening het moeilijkst.  Zij hebben vaak te maken gehad met breuken in relaties en met discontinuïteiten in hulpverlening, met verwaarlozing/ misbruik en lopen het risico op emotionele en gedrags problemen die hun verdere ontwikkeling kunnen beïnvloeden. Take home messages

 Het is belangrijk om de IMH-visie te integreren, zo niet leidend te laten zijn, in die (geestelijke) gezondheid systemen en bij die professionals die zich bezighouden met zwangere vrouwen en hun partners en met jonge kinderen en hun ouders. Take Home Message