Ruimte voor nieuw leven Leuven, 26 februari 2016 Transformerende gerechtigheid na grove schendingen van de mensenrechten Stephan Parmentier

Inhoud Bij wijze van inleiding Ernstige schendingen van de mensenrechten Ruimte voor transformerende gerechtigheid? Om niet te besluiten …

Bij wijze van inleiding

Met een focus op recht en criminologie En raakvlakken naar andere disciplines

Ernstige schendingen van de mensenrechten Drie takken van het internationaal recht: -internationale mensenrechten: rechtsregels in vredestijd (statelijke verantwoordelijkheid) VN / OAS / RvE / EU / AU -internationaal humanitair recht: rechtsregels in oorlogstijd (statelijke én individuele verantwoordelijkheid) -internationaal strafrecht: rechtsregels in oorlogs- en vredestijd (individuele verantwoordelijkheid)

Ernstige schendingen = -grove inbreuken op de fysieke en morele integriteit van personen -op een massale schaal -voorbeelden: willekeurige arrestaties, folteringen, verdwijningen, moorden, genocide -tegen én door de statelijke instellingen

Dominante aanpak: vervolging en bestraffing (‘retributive justice’) -in het internationaal strafrecht

-in de internationale mensenrechten

Ruimte voor transformerende gerechtigheid? Opgang van de herstelrechtelijke benadering in de criminologie: ‘restorative justice’ (Zehr, Braithwaite, Walgrave, …) -van criminaliteit naar conflict en probleemsituatie -van bestraffing naar discussie over en herstel van de schade -van één naar meerdere partijen -ook voor zware inbreuken

Drie componenten (Skelton): -ontmoeting (‘encounter’) -reparatie (‘reparation’) -transformatie (‘transformation’) Drie partijen (McCold & Wachtel) -dader -slachtoffer -gemeenschap

Transformerende gerechtigheid na ernstige schendingen van de mensenrechten? (‘transformative justice’) (Lederach, Lambourne, Gready & Robins) -verandering van de persoon: verantwoordelijkheid, heling, verzoening, vergeving, compassie -verandering van de samenleving: tolerantie, positieve vrede, verdelende rechtvaardigheid, institutionele hervormingen

Voorbeeld: Waarheids- en Verzoeningscommissie in Zuid-Afrika

-Sterktes: -waarheid, de weg naar verzoening -forum voor slachtoffers -(conditionele) amnestie -publiciteit en herinnering -Zwaktes: -slachtoffers én daders? -welke reparatie? -en de onderliggende oorzaken?

Om niet te besluiten Ernstige schendingen van de mensenrechten en internationale misdaden Meerdere mechanismen van overgangsrecht (‘transitional justice’) Aandacht voor herstelrecht en transformerende gerechtigheid

Et misericordia?

Dank voor uw aandacht ! Meer informatie: