SOLK: aandacht voor de patiënt, het gesprek en de klachten Houwen J, Lucassen PLBJ, Stappers H, Assendelft JW, Van Dulmen S, olde Hartman TC Radboudumc, eerstelijns geneeskunde

Introductie Symptomen zonder onderliggende pathologie, 25-50% (Burton 2014) Functionele beperkingen, risico voor aanvullend onderzoek en behandelingen (Olde Hartman et al. 2009, Joustra et al., 2015) Ziekterol, grote zorgconsumptie (Joustra et al., 2015) Vaker ontevreden: krijgen niet de zorg die ze willen en verwachten (Peters et al, 2009; Salmon et al., 2007)

Introductie Analyses SOLK consulten, view patiënten Patiënten introduceren cues (Epstein et al., 2007) Emotionele steun, uitleg (Deale et al., 2001) Diagnose (Salmon et al., 2005)

Introductie Analyse SOLK consulten, view HA Negeren cues (Salmon et al., 2004) Meer tijd, niet in cognities en functioneren patiënt (Epstein et al., 2006) Mismatch in het consult

Introductie Studies indirect afgeleid door onderzoekers of vragenlijsten SOLK patiënten geen rol Recall bias

Introductie Behoefte aan studie om direct verwachtingen en ervaringen van patiënten te bestuderen Reflective practice (van Dulmen et al., 2011)

Vraagstelling Wat zijn volgens SOLK patiënten zelf relevante communicatie determinanten en wat zijn hun ervaringen en verwachtingen met als doel het consult te verbeteren?

Methode, procedure Video opnames Informed consent voor consult Exclusie < 18 jaar, taalbarriere Huisarts: denk je dat er sprake is van SOLK? Selectie SOLK consulten Indien < 3 SOLK, 2e dag terug

Methode, procedure Reflectie met patiënten, audiotape Semi-gestructureerd interview Spontane reactie patiënt Om 3 minuten vragen

Methode, analyse Verbatim uitgewerkt Eerste 10 interviews analyse 2 onafhankelijke onderzoekers Consensus meeting met 3e onderzoeker categorieën Overige interviews gecodeerd met categorieën Discussie met 4e onderzoekers, thema’s Herhaaldelijk proces van verzamelen data, analyse, discussie

Resultaten 574 patienten op spreekuur 506 benaderd 116 non responders 390 participeren 43 SOLK39 reflecties 4 geen reflecties 36 onduidelijk SOLK 311 geen SOLK68 exclusie

Resultaten 39 HA benaderd, 20 deelname (9 man, 11 vrouw) 9 stadspraktijken, 11 platteland HA ervaring 2-43 jaar 17 praktijkhouders, 3 waarnemer Variatie aantal SOLK consulten 0-5, 2 HA geen SOLK SOLK patiënten: 11 man, 28 vrouw Leeftijd jr

Resultaten Categorie# interviews# quotes Serieus nemen aandacht voor de individuele persoon - open - kennen - empathie aandacht voor het gesprek als gelijkwaardige partners - dialoog - tijd en ruimte - helder/duidelijk - gelijkwaardig - rustige sfeer - gedeelde probleemdefinitie en besluitvorming aandacht voor de symptomen - iets doen met de klacht - exploreren - oorzaak achterhalen - uitleg - geruststellen - structureren

Resultaten Serieus nemen Aandacht voor patiënt Aandacht voor gesprek Aandacht voor symptomen

Resultaten Aandacht voor persoon als individu ‘ ’Maar ze blijft inderdaad reageren elke keer op mij als ik met iets kom. Dat vind ik heel erg positief en heel fijn. En dat praat ook een stuk makkelijker en heel erg open en ja. Dat gaat elke keer zo eigenlijk. […] over het algemeen is gewoon altijd heel erg ontspannen, ontspannen sfeer. Dat is geweldig. ‘’

Resultaten Aandacht voor gesprek als gelijke partners ‘’ Omdat ik weet dat ik erop terug kan komen van goh we hebben het de vorige keer over gehad, maar ik heb ervaren dat het zus en zus en zo en anders is. En dan staat hij daar open voor, en dan kan je daar met elkaar over praten. I: Ja ja ja. P: Het geeft ruimte dat geeft, geeft, dat is niet zo beklemmend he, kijk als jij zegt als huisarts volgens mij van, zo gaan we het doen en niet anders, dan is dat voor patiënten heel erg beklemmend. ‘’

Resultaten Aandacht voor symptomen ‘’Wat had hij moeten doen om het om een goed consult te vinden tot dusver? P: Doorvragen over de buikpijn en ja toch meer zeg maar ja ik vond dat het te snel ging van oh er is nieuwe olie of een nieuwe medicijn ja en ik had toch liever gewild want dat is dus ook de reden dat ik dacht van achteraf toen ik naar huis ging van oh ja ik ben er niet tevreden over, toch dat ie misschien mijn buik even had nagekeken of toch meer doorvragen van waar zit het precies of zo, zeg maar meer ja meer doorvragen. ‘’

Discussie Serieus nemen, heterogene definitie Kennen niet eerder in literatuur genoemd Somatisch management nauwelijks eerder beschreven in literatuur

Discussie Eerste studie met directe interactie met SOLK patienten Geen recall bias Hawthorne effect Interdokter variatie

Discussie Ontwikkeling interventie voor HA voor patiënten met SOLK Verwachtingen en ervaringen van patiënten zelf onderzoeken logische eerste stap Dank voor deelnemende huisartsen en patiënten

Vragen?

Referenties Burton C. Can we explain medically unexplained symptoms? Fam Pract. 2014;31(6): Olde Hartman TC, Hassink-Franke LJ, Lucassen PL, van Spaendonck KP, van Weel C. Explanation and relations. How do general practitioners deal with patients with persistent medically unexplained symptoms: a focus group study. BMC Fam Pract. 2009;10:68. Joustra ML, Janssens KA, Bultmann U, Rosmalen JG. Functional limitations in functional somatic syndromes and well- defined medical diseases. Results from the general population cohort LifeLines. J Psychosom Res Peters S, Rogers A, Salmon P, Gask L, Dowrick C, Towey M, et al. What do patients choose to tell their doctors? Qualitative analysis of potential barriers to reattributing medically unexplained symptoms. J Gen Intern Med. 2009;24(4): Salmon P, Humphris GM, Ring A, Davies JC, Dowrick CF. Primary care consultations about medically unexplained symptoms: patient presentations and doctor responses that influence the probability of somatic intervention. Psychosom Med. 2007;69(6): Epstein RM, Hadee T, Carroll J, Meldrum SC, Lardner J, Shields CG. "Could this be something serious?" Reassurance, uncertainty, and empathy in response to patients' expressions of worry. J Gen Intern Med. 2007;22(12): Deale A, Wessely S. Patients' perceptions of medical care in chronic fatigue syndrome. Soc Sci Med. 2001;52(12): Salmon P, Ring A, Dowrick CF, Humphris GM. What do general practice patients want when they present medically unexplained symptoms, and why do their doctors feel pressurized? J Psychosom Res. 2005;59(4):255-60; discussion Salmon P, Dowrick CF, Ring A, Humphris GM. Voiced but unheard agendas: qualitative analysis of the psychosocial cues that patients with unexplained symptoms present to general practitioners. Br J Gen Pract. 2004;54(500):171-6 Epstein RM, Shields CG, Meldrum SC, Fiscella K, Carroll J, Carney PA, et al. Physicians' responses to patients' medically unexplained symptoms. Psychosom Med. 2006;68(2): Dulmen van B. What makes them (not) talk about proper medication use with their patients? An analysis of the determinants of GP communication using reflective practice. International Journal of Person- Centered Medicine. 2011;1:27-34.