Begroting vanuit beleidsperspectief Axel Mathot Departement Financiën en Begroting Afdeling Beleidsondersteuning, Begroting en Financiële Operaties (BOBFO)

Doelstellingen opleiding Inzicht in het begrotingslogica en belangrijkste principes Begrotingsdocumenten nadruk op administratieve tabel van uitgavenbegroting Kredietsoorten Inzicht in begrotingsproces

Begrotingslogica en belangrijkste principes

Begrotingslogica Uitgaven- en middelenbegroting Middelenbegroting: raming van de middelen in begrotingsjaar Uitgavenbegroting: decretale machtiging om uitgaven te doen beperkt tot bedrag opgenomen in begroting Begroting: budgettaire vertaling van beleid Belangrijk politiek document Begroting geeft belangrijke info over beleidskeuzes

Algemene beginselen van de begroting 1) Eenjarigheidsbeginsel (annaliteitsprincipe) Elk jaar moet nieuwe begroting door Vlaams parlement goedgekeurd. Louter kredieten die betrekking hebben op een bepaald begrotingsjaar. Belang van meerjarenraming 2) Universaliteitsbeginsel Bevat alle uitgaven en ontvangsten zonder uitzondering Gevolg: niet-affectatie van de ontvangsten aan bepaalde uitgaven

Algemene beginselen van de begroting 3) Specialiteitsbeginsel Iedere uitgave dient beperkt te blijven tot het bedrag én het doel van het overeenstemmende krediet Let wel: herverdelingen 4) Openbaarheidsbeginsel De begroting is een openbaar document Let wel: niet alles terug te vinden in begroting

Begrotingsdocumenten en artikelstructuur

Begrotingsdocumenten Uitgavendecreet Middelendecreet Algemene toelichting Memories van toelichting Programmadecreet

Uitgavendecreet Administratieve tabel Wettelijke bepalingen (mantel) Begrotingen DAB + Vlaamse rechtspersonen

Administratieve tabel - Begrotingsstructuur Beleidsdomein Entiteit Programma Begrotingsartikel (vanaf 2012) (5) Basisallocatie (Orafin)

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H A Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid (DAR) B Bestuurszaken C Financiën en Begroting … H Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM)

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 HB0 Departement CJSM HC0 Sociaal-cultureel werk HD0 Kunsten en Erfgoed HE0 IVA KMSKA …

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 Uitgave/Ontvangst 1 Uitgaven (1) vs. ontvangsten (9)

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 Uitgave/Ontvangst 1 Programma H F HA Apparaatkredieten HC Ontwikkelen, ondersteunen en optimaliseren van een innoverend … … HF Werken aan de uitbouw van een coherent, gezond, duurzaam en kwaliteitsvol (top)sportbeleid

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 Uitgave/Ontvangst 1 Programma H F Minister G A De Minister-President van de Vlaamse Regering, … … G De Vlaamse Minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 Uitgave/Ontvangst 1 Programma H F Minister G Aard krediet 2 Aard 2: gesplitste kredieten Aard 4: variabele kredieten Aard 5: machtiging en correlatieve kredieten Zie kredietsoorten

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 Uitgave/Ontvangst 1 Programma H F Minister G Aard krediet 2 Doelstelling A E HF AA Topsportbeleid … HF AE Het voeren van een planmatig sportinfrastructuurbeleid

Administratieve tabel - artikelstructuur Begrotingsartikel H B 0 - 1 H F G 2 A E W T Beleidsdomein H Entiteit H B 0 Uitgave/Ontvangst 1 Programma H F Minister G Aard krediet 2 Doelstelling AE ESR-aggregaat W T

Administratieve tabel - artikelstructuur ESR-aggregaat Het Europees sgtelsel van nationale en regionale rekeningen ESR 2010 Aanrekening in Orafin 1 doelstellingencode kan verschillende artikels bevatten omwille van verschillende aggregaten!

Administratieve tabel - Artikelstructuur ESR-aggregatie bij begrotingsartikel Code Omschrijving ESR-code Normtoets PR Provisie 0100 ESR – uitgave => Effect op vorderingensaldo LO Lonen 11xx WT Werking en Toelagen Overige ESR-codes voor uitgaven, 9998 IS Interne Stromen 41.3x, 41.4x, 41.6x, 41.7x, 61.3x, 61.4x, 61.6x, 61.7x, 9999 Geen ESR-uitgave => Geen effect op vorderingensaldo PA Participaties 80xx -85xx LE Leningen 90xx -95xx

Administratieve tabel - artikelstructuur IS: interne stroom Geen doelstelling op zich, doelstelling wordt bepaald binnen DAB of rechtspersoon waarnaar deze IS gaat Doelstellingencode = identificatie van DAB/rechtspersoon Apparaatskredieten: geen doelstellingencode zoals beleidskredieten Dienen voor realisatie van verschillende doelstellingen

Administratieve tabel - Artikelstructuur Basisallocatie Verdere opdeling van artikel binnen Orafin Vergt de basis voor de begrotingsprocessen op technisch vlak Vb HB0-1HFG2AE-WT: 5 basisallocaties 1HF00900 SPORTINFRASTRUCTUURPLAN 1HF03400 SPORTINFRASTRUCTUUR VAN DE PARTICULIERE SECTOR 1HF03500 1HF03700 SPORTINFRASTRUCTUUR VAN LOKALE OVERHEDEN 1HF04100 ALS TEGEMOETKOMING VOOR FLANKERENDE MAATREGELEN IN HET KADER VAN FINANCIERING VOETBALSTADIONS

Begrotingen DAB + Vlaamse rechtspersonen Uitgavendecreet VOI type A / IVA met rechtspersoonlijkheid / DAB Bijlagen bij het uitgavendecreet EVA / VOI type B / Eigen vermogens / VOI type sui generis / Strategische Adviesraden / vzw deels artikelstructuur, deels op basis van ESR-code Door inkanteling in Orafin meer en meer artikelstructuur met doelstellingencode

Kredietsoorten

Kredietsoorten Gesplitste kredieten Vastleggingskrediet (VAK) Vereffeningskrediet (VEK) Variabele kredieten (VRK) Machtigingskrediet (MAC) Correlatief krediet

Kredietsoorten Vastleggingskrediet of “VAK” Beleidskrediet Aard 2 Nodig voor aangaan van een verbintenis ≠ €€€ Vereffeningskrediet of “VEK” Betaalkrediet Moet VAK (lees: een verbintenis) aan voorafgaan = €€€ Betaalkalender = (eventuele) spreiding van VEK “Encours” = Vastgelegd maar nog niet vereffend

Kredietsoorten Variabel krediet of “VRK” Aard 4 Begrotingsfondsen Uitzondering op Universaliteitsbeginsel (zie eerder bij Algemene Beginselen) Uitgaven zijn afhankelijk van de toegewezen ontvangsten Decretaal bepaald Voorbeeld: HB0-1HFG4AG-WT Dopingbestrijding in de sport

Kredietsoorten Machtigingskrediet of “MAC” Beleidskrediet Aard 5 Maximum bedrag waarvoor verbintenissen (≈ VAK) mogen aangegaan worden door een rechtspersoon Strikt kader: Aanwending alleen voor realiseren bepaalde beleidsdoelstellingen (bvb. bouwen zwembaden door BLOSO, zie voorbeeld)

Kredietsoorten Correlatief krediet Betaalkrediet Aard 5 Maximum bedrag aan vereffeningen (≈ VEK) die een rechtspersoon kan boeken Officieus “COR” maar weergave in tabel als (“correlatief” of technisch) VAK en (“correlatief”) VEK (waarbij VAK = VEK) Volgt altijd MAC via de betaalkalender en niet omgekeerd

Kredietsoorten BELEID BETAAL VAK VEK TO VRK MAC COR (= VAK/VEK)

Begrotingscyclus

De begrotingscyclus De begrotingsopmaak De bijstellingen van de begroting De begrotingsaanpassing(en) De kredietherverdelingen De meerjarenraming

Begrotings- en uitvoeringscyclus: tijdlijn

Begrotingsopmaak Begrotingsinstructies Begrotingsvoorstellen Technische en politieke bilaterales Ontwerpen van decreten en toelichtingen Goedkeuring Vlaamse Regering Indiening bij Vlaams Parlement (uiterlijk 21/10 voorafgaande begrotingsjaar)

Begrotingsopmaak Parlementaire behandeling (Rekenhof, Commissies) Amendementen Goedkeuring door het Vlaams Parlement (uiterlijk 31/12 voorafgaande begrotingsjaar) Bekrachtiging en afkondiging door Vlaamse Regering Publicatie Belgisch Staatsblad => Middelendecreet, Uitgavendecreet, Programmadecreet, Algemene Toelichting, Memories van Toelichting

De bijstellingen van de begroting (1) De begrotingsAANPASSING Actualisatie Procedure identiek aan de opmaak van de begroting Er kunnen meerdere begrotings-aanpassingen per begrotingsjaar zijn MAAR minimaal 1 begrotingsaanpassing uiterlijk 30/4 ingediend in Vlaams Parlement (goedkeuring VP uiterlijk 30/6)

De bijstellingen van de begroting (2) De kredietherverdelingen Kredietherschikkingen Doorheen het begrotingsjaar Algemene regels: Rekendecreet en uitvoeringsbesluiten Uitzonderingen mogelijk via uitgavendecreet Meestal via Ministerieel Besluit In mindere mate via Besluit van de Vlaamse Regering

De bijstellingen van de begroting (2) De kredietherverdelingen Vastleggingskrediet (VAK) Methode Tussen beleidsdomeinen Bij begrotingsaanpassing Tussen programma’s Binnen een beleidsprogramma tussen begrotingsartikels Bij MB, mits visum IF en akkoord minister van begroting Binnen het apparaatsprogramma tussen begrotingsartikels van verschillende entiteiten Binnen het apparaatsprogramma tussen begrotingsartikels van dezelfde entiteit Tussen basisallocaties (van een begrotingsartikel) Autonoom, mogelijkheid tot managementmatige bijstelling kredieten in Orafin

De bijstellingen van de begroting (2) De kredietherverdelingen Vereffeningskrediet (VEK) Methode Tussen beleidsdomeinen Bij begrotingsaanpassing Tussen programma’s Bij MB met visum IF en met akkoord minister van begroting Binnen een beleidsprogramma tussen begrotingsartikels Bij MB zonder visum IF en zonder akkoord minister van begroting (wel IF en Begrotingsakkoord bij esr-impact) Binnen het apparaatsprogramma tussen begrotingsartikels van verschillende entiteiten Binnen het apparaatsprogramma tussen begrotingsartikels van dezelfde entiteit Tussen basisallocaties (van een begrotingsartikel) Autonoom, mogelijkheid tot managementmatige bijstelling kredieten in Orafin

De Meerjarenraming Doel: (middel)lange termijnvisie ontwikkelen (6 jaar) Raming en dus geen begroting Jaarbegroting beleidsruimte? constant beleid Meerjarenraming Jaarlijkse evaluatie en aanpassing n.a.v. de begrotingsopmaak (Rekendecreet) uiterlijk 1 maand na neerlegging van begrotingsopmaak (nov) mededeling aan Vlaams Parlement Europese verplichting => tussentijdse actualisatie (april)

G. Wat/wie vind ik waar? Extranet > FB > Departement Financiën en Begroting > Begroting Begrippendatabank F&B: http://begrippendatabank.fenb.be Vormingswebsite: http://vormingbegroting.fenb.be/

Bedankt voor uw aandacht ! Vragen ?

Beleids- en beheerscyclus Peter Jan Carlier Departement Kanselarij en Bestuur

https://overheid.vlaanderen.be/de- beleidscyclus

Beleidscyclus: inleiding Cascade Regeerakkoord Beleidsnota’s (incl transversale) Beleidsbrieven (incl transversale) Geregeld via Omzendbrief 11 Validatie door Vlaams Parlement Proza Focus op nieuwe initiatieven Recurrent (of continu) beleid komt niet (minder) in beeld

Beleidscyclus: legislatuur Bijdrage aan het Regeerakkoord Doel: de partijen bijstaan die onderhandelen over een regeerakkoord voor een nieuwe Vlaamse Regering Document van de Vlaamse administratie geen politieke validatie! Voorzitterscollege keurt goed Vanuit eigen expertise en ervaring de uitdagingen voor Vlaanderen schetsen en voorstellen formuleren voor het beleid: omgevingsanalyse, de budgettaire context, analyse per beleidsdomein + beleidsvoorstellen Een jaar voorbereiding DKB coördineert

Beleidscyclus: legislatuur Omzendbrief 11 van het Vlaams Parlement Samenwerking met het Vlaams Parlement Beschikbaar stellen van regeringsdocumenten (hoofdstuk I); Indienen van beleidsdocumenten (hoofdstuk II); II.1 Regeerakkoord en beleidsnota’s II.2 Septemberverklaring en beleidsbrieven II.3 Nota van de Vlaamse Regering indienen van ontwerpen van decreet (hoofdstuk III); innemen van een standpunt naar aanleiding van parlementaire initiatieven (hoofdstuk IV); beantwoorden van schriftelijke vragen (hoofdstuk V): indienen van rapportage die voortvloeit uit een informatieverplichting die bij decreet is opgelegd (hoofdstuk VI)

Beleidscyclus: legislatuur Regeerakkoord Politiek document Bij het aantreden van elke nieuwe regering Bevat de belangrijke beleidsbeslissingen Gezamenlijk document van regeringspartijen Goedkeuring door Vlaams Parlement http://www.vlaanderen.be/n l/vlaamse- regering/regeerakkoord- van-de-vlaamse-regering

Beleidscyclus: legislatuur Beleidsnota’s elke minister grote strategische keuzes voor de komende legislatuur voor alle bevoegdheden waarover hij of zij beschikt. Ingediend voor de vierde maandag van oktober na de eedaflegging van de regering http://www.vlaanderen.be/ nl/vlaamse- regering/beleidsnotas-en- beleidsbrieven-van-de- vlaamse-regering

Beleidscyclus: legislatuur Beleidsnota’s De ontwerp-beleidsnota wordt uitgewerkt en voorbereid door de departementen in samenwerking met de agentschappen, overeenkomstig de afspraken in de beleidsraad. Zij worden vooraf bij wijze van "Mededeling aan de Vlaamse Regering" voorgelegd, overeenkomstig het Huishoudelijk Reglement van de Vlaamse Regering.

Beleidscyclus: jaarlijks Septemberverklaring Elk jaar (ook verkiezingsjaar) 4de maandag van september aan het begin van het politieke werkjaar Toelichting van minister-president in het Vlaams Parlement belicht de algemeen maatschappelijke situatie in Vlaanderen en de krachtlijnen van de Vlaamse begroting voor 2016.

Beleidscyclus: jaarlijks Beleidsbrieven jaarlijkse vertaling van de beleidsnota’s ingediend door ieder lid van de regering uiterlijk bij de indiening van het ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting, dus op 21 oktober. geldt niet voor het jaar waarin de regering wordt benoemd. http://www.vlaanderen.b e/nl/vlaamse- regering/beleidsbrieven -van-de-vlaamse- regering

Beleidscyclus: jaarlijks Beleidsbrieven DEEL 1: realisaties DEEL 2: prognoses Bijlage regelgevingsagenda. Bijlage begroting. Bijlage opvolging arresten grondwettelijk hof en hof van justitie. Bijlage opvolging resoluties en moties Vlaams Parlement. Bijlage opvolging aanbevelingen Rekenhof

Beleidscyclus: jaarlijks Beleidsbrieven De ontwerp- beleidsbrieven worden uitgewerkt en voorbereid door de departementen in samenwerking met de agentschappen, overeenkomstig de afspraken in de beleidsraad. Zij worden vooraf bij wijze van "Mededeling aan de Vlaamse Regering" voorgelegd, overeenkomst het Huishoudelijk Reglement van de Vlaamse Regering.

1 januari 2014 — 25 mei 2014 Bijdrage administratie aan Vlaams Regeerakkoord (voorbereiding en overhandiging aan formateur) 25 mei 2014 — 22 juli 2014 Vlaams Regeerakkoord 1 juli 2014 — 1 oktober 2014 Voorbereiding ontwerp van beleidsnota 2014-2019 1 oktober 2014 — 27 oktober 2014 Finaliseren beleidsnota + indiening in Vlaams Parlement 1 juli 2015 — 30 september 2015 Voorbereiding ontwerp van beleidsbrief 2016 1 oktober 2015 — 21 oktober 2015 Finalisering beleidsbrief 2016 + validering door Vlaamse Regering + uiterlijk op 21/10 indiening bij Vlaams Parlement 1 juli 2016 — 30 september 2016 Voorbereiding ontwerp van beleidsbrief 2017 1 oktober 2016 — 21 oktober 2016 Finalisering beleidsbrief 2017 + validering door Vlaamse Regering + uiterlijk op 21/10 indiening bij Vlaams Parlement 1 juli 2017 — 30 september 2017 Voorbereiding ontwerp van beleidsbrief 2018 1 oktober 2017 — 21 oktober 2017 Finalisering beleidsbrief 2018 + validering door Vlaamse Regering + uiterlijk op 21/10 indiening bij Vlaams Parlement

Beleidscyclus: tot stand komen documenten Geen uniforme aanpak binnen de Vo Voorbeeld: beleidsnota x Strategisch seminarie Gezamenlijk schrijven aan één document Voorbeeld: beleidsbrief y Kapstok beleidsnota Input per afdeling/team Coördinatie centraal

Beleidscyclus: opvolging Alle entiteiten van de Vlaamse overheid Traject (een gemeenschappelijk monitoringssysteem) voor opvolging van: Vlaams Regeerakkoord Transversale/horizontale beleidsplannen Regelgevingsagenda Beleidsnota’s en beleidsbrieven nota aan de Vlaamse Regering over het opvolgen van doelstellingen 

Transversale / horizontale plannen https://overheid.vlaanderen.be/doelstellingenma nagement

Even recapituleren Slechts één gezamenlijk beleidsdocument Regeerakkoord Daarna per minister/bevoegdheid Beleidsnota Beleidsbrief Verdere vertaling per entiteit Ondernemingsplan Samenwerkingsovereenkomst Risico op ‘schotten’/’verkokering’/…

Risico op ‘schotten’/’verkokering’/… Heil verwacht van transversale werking: transversale / horizontale plannen

Horizontale / transversale plannen Transversaal beleid: Maatschappelijk gerichte beleidsinitiatieven, die één of meer beleidsdomeinen overstijgen - zoals bijvoorbeeld een geïntegreerd klimaatbeleid, mobiliteitsbeleid, beleid rond armoedebestrijding, … Horizontaal beleid: Organisatie- of intern gerichte beleidsinitiatieven, die een organisatiebreed karakter hebben - zoals bijvoorbeeld overheidsbrede bezuinigingsprogramma's op personeel of verhoging van de efficiëntie, de overheidsbrede doelstellingen voor de maturiteitsverhoging, … 

Cyclus transversale – horizontale plannen Divers landschap Inventarisatie: https://overheid.vlaanderen.be/sites/def ault/files/NO_20151201_Inventaris_horizo ntale_transversale_plannen.docx Staan naast andere beleidsnota’s en – brieven. Gevolgen voor (onderlinge) afstemming Gevolgen voor de monitoring

Cyclus transversale – horizontale plannen Elk plan => eigen cyclus Bv. gelijke kansen en diversiteitsplan Het besluit van de Vlaamse Regering van 24 december 2004 Vlaamse Diversiteitsambtenaar legt jaarlijks een rapport voor aan de VR Zorgt o.a. voor de rapportering over de voortgang van het horizontale integratiebeleid, in functie van de evaluatie-, beheers- en beleidscyclus. https://overheid.vlaanderen.be/diversite itsbeleid

https://overheid.vlaanderen.be/de- beheerscyclus

Beheerscyclus: inleiding Doel: het beleid verder uitwerken en realiseren Middel: overeenkomst tussen Leidend ambtenaar en bevoegde minister(s) Wat zal de organisatie doen om het beleid te realiseren? Autonomie en verantwoording Beheersinstrumenten: Ondernemingsplan Samenwerkingsovereenkomst NIET noodzakelijk proza, vaak overzicht in Excel Vertaalslag! Nadat het beleid bepaald is (beleidscyclus), moeten de entiteiten van de VO aan de slag om het beleid verder uit te werken en te realiseren.   De leidend ambtenaren sluiten een overeenkomst af met de bevoegde minister(s) over wat er verwacht wordt van de organisatie om het beleid te realiseren. De leidend ambtenaren worden daarbij geresponsabiliseerd en leggen vanuit hun autonomie verantwoording af over de resultaten. Sommige entiteiten van de VO hebben meer autonomie over hoe ze zich moeten organiseren om de doelstellingen te bereiken dan andere. Departementen en intern verzelfstandigde agentschappen hebben bijvoorbeeld minder autonomie dan extern verzelfstandigde agentschappen. Beheersinstrumenten Ondernemingsplan: departementen, iva's en eva's publiek recht Samenwerkingsovereenkomst: eva's privaat recht Waar beschikbaar? Overheid.vlaanderen.be

Ondernemingsplan: algemeen Jaarlijks ondernemingsplan met meerjarige component Wie? Departementen, IVA’s, EVA’s publiek recht Wat? de doelstellingen die de entiteit het komende jaar wil realiseren, samen met de acties die daartoe opgezet worden Basis voor planning en evaluatie leidend ambtenaren De departementen, de intern verzelfstandigde agentschappen (IVA's) met en zonder rechtspersoonlijkheid en de extern verzelfstandigde agentschappen (EVA's) van publiek recht maken een jaarlijks ondernemingsplan met meerjarige component op.   Dit beschrijft nog de doelstellingen die de entiteit het komende jaar wil realiseren, samen met de acties die daartoe opgezet worden. Het ondernemingsplan vormt de basis voor de planning en de evaluatie van de leidend ambtenaar. Voor de planning en evaluatie van de leidend ambtenaar wordt dus geen afzonderlijk planningsdocument opgesteld, tenzij voor specifiek persoonlijke en ontwikkelingsgerichte doelstellingen.

Ondernemingsplan: inhoud Strategische meerjarencomponent in het eerste ondernemingsplan van de legislatuur. Volgende jaren: actualisering Beleids- en beheersdoelstellingen, doorvertaald naar projecten en processen met waar mogelijk indicatoren, budget, VTE De ondernemingsplannen bevatten de beleids- en beheersdoelstellingen (zowel meerjarig als voor het komende jaar) en de operationele vertaling ervan in projecten en processen met waar mogelijk de gekoppelde indicatoren en vermelding van budget en VTE.   Naar analogie met de beleidsnota en -brieven, wordt in het eerste ondernemingsplan van de regeerperiode meer aandacht besteed aan de strategische meerjarencomponent. De ondernemingsplannen van de volgende jaren zijn een jaarlijkse update en bijsturing hiervan. Het ondernemingsplan bevat ook doelstellingen opgelegd door regeringsafspraken (bijv. kerntakenplan), doelstellingen mbt welzijn en doelstellingen mbt diversiteit en gelijke kansen. Het personeelsplan van de entiteit wordt als bijlage toegevoegd.

Ondernemingsplan: inhoud Beleidsdoelstellingen (zowel meerjarig als voor het komende jaar) Doelstellingen m.b.t recurrente taken en beheersdoelstellingen (zowel meerjarig als voor komende jaar) Doelstellingen opgelegd door regeringsafspraken Aanbevelingen Audit Vlaanderen Uitvoering kerntakenplannen Opvolging personeelsbesparing Doelstellingen m.b.t. welzijn Doelstellingen m.b.t. diversiteit en gelijke kansen Bijlagen (Personeelsplan) De ondernemingsplannen bevatten de beleids- en beheersdoelstellingen (zowel meerjarig als voor het komende jaar) en de operationele vertaling ervan in projecten en processen met waar mogelijk de gekoppelde indicatoren en vermelding van budget en VTE.   Naar analogie met de beleidsnota en -brieven, wordt in het eerste ondernemingsplan van de regeerperiode meer aandacht besteed aan de strategische meerjarencomponent. De ondernemingsplannen van de volgende jaren zijn een jaarlijkse update en bijsturing hiervan. Het ondernemingsplan bevat ook doelstellingen opgelegd door regeringsafspraken (bijv. kerntakenplan), doelstellingen mbt welzijn en doelstellingen mbt diversiteit en gelijke kansen. Het personeelsplan van de entiteit wordt als bijlage toegevoegd.

Ondernemingsplan: timing Deadline: 31/01 vaststelling door minister/raad van bestuur Eerste ondernemingsplan regeerperiode: advies IF Volgende jaren: meedelen aan IF en begroting !!! Recent besluit begrotingscontrole: advies IF verplicht voor alle ondernemingsplannen In februari bezorgen aan minister bestuurszaken om te publiceren op overheid.vlaanderen.be en de publicatiedatabank. Idem voor jaarrapportering ondernemingsplan De entiteiten maken een ondernemingsplan voor 2016 op volgens de inhoudelijke vereisten zoals bepaald in de nota van 5 december 2014. Deze ondernemingsplannen worden uiterlijk op 31 januari 2016 vastgesteld door de functioneel bevoegde minister(s)/raad van bestuur. De eerste ondernemingsplannen van een regeerperiode worden vooraf voorgelegd voor advies aan de Inspectie van Financiën. Voor de volgende jaren van de regeerperiode wordt het ondernemingsplan meegedeeld aan de Inspectie van Financiën en aan het kabinet en de administratie bevoegd voor begroting.   !!! In artikel 15 van het besluit begrotingscontrole wordt gesteld dat het advies van IF verplicht is voor alle ondernemingsplannen. Dit BVR, zoals recent gewijzigd op dit vlak, primeert volgens onze juriste op de vermeldingen in de memorie van toelichting kaderdecreet (dat geen reglementaire waarde heeft) en in de beslissingsfiche van de VR ivm nota doelstellingenmanagement. ). In die beslissingsfiche wordt vermeld dat advies IF moet gevraagd worden over de eerste OP’s van een regeerperiode. Ook in de memorie van toelichting bij het decreet wordt dit zo gesteld. Het is momenteel nog onduidelijk of hierrond maatregelen worden genomen door het kabinet Homans. In februari 2016 bezorgen de entiteiten de jaarrapportering en het ondernemingsplan aan de Vlaams minister bevoegd voor bestuurszaken, die de ondernemingsplannen laat publiceren op de website van bestuurszaken en ze samen met de jaarrapporteringen bezorgt aan het Vlaams Parlement. Ze worden openbaar gemaakt via de publicatiedatabank. Jaarrapportering ondernemingsplan De jaarrapportering over het ondernemingsplan wordt ten laatste op 31 januari vastgesteld door de functioneel bevoegde minister(s)/raad van bestuur. De jaarrapportering over het jaar X-1 wordt dus telkens ten laatste op 31 januari van het jaar X vastgesteld. De jaarrapportering wordt in februari samen met het ondernemingsplan bezorgd aan de Vlaams minister bevoegd voor Bestuurszaken, die het bezorgt aan het Vlaams Parlement. De jaarrapporteringen zijn beschikbaar op de website van bestuurszaken en worden openbaar gemaakt via de publicatiedatabank.

2 januari 2014 — 1 maart 2014 Goedkeuring ondernemingsplan 2014 door bevoegde minister (uiterlijk op 01/03) 1 februari 2014 — 31 maart 2014 Jaarlijkse uitvoeringsrapportering managementovereenkomst of beheersovereenkomst 2013 (uiterlijk op 31/03) 1 november 2014 — 31 maart 2015 Opmaak ondernemingsplan 2015 + het jaarrapport over de uitvoering van het ondernemingsplan van 2014. 1 december 2014 – 31 maart 2015 Eindrapport over de uitvoering van de management- of beheersovereenkomst 2011-2015. 31/mrt/15 Het ondernemingsplan voor het jaar 2015 en het jaarrapport over de uitvoering van het ondernemingsplan van 2014 worden ten laatste op 31 maart 2015 vastgesteld door de functioneel bevoegde minister(s)/raad van bestuur. Op dat moment worden de lopende beheers- en managementovereenkomsten beëindigd (excl. VRT en De Lijn) en geëvalueerd. Het ondernemingsplan treedt in werking op 1 april. 1 november 2015 — 31 januari 2016 Opmaak ondernemingsplan 2016 en het jaarrapport over de uitvoering van het ondernemingsplan van 2015. 31/jan/16 Het ondernemingsplan voor het jaar 2016 en het jaarrapport over de uitvoering van het ondernemingsplan van 2015 worden ten laatste op 31 januari 2016 vastgesteld door de functioneel bevoegde minister(s)/raad van bestuur. Het ondernemingsplan treedt in werking op 1 april. 1 november 2016 — 31 januari 2017 Opmaak ondernemingsplan 2017 en het jaarrapport over de uitvoering van het ondernemingsplan van 2016.

Beheersscyclus: tot stand komen documenten Geen uniforme aanpak Voorbeeld Inhoud beleidsbrief Aanvulling met beheersdoelstellingen en -projecten uit zelfevaluatieoefening

Beheerscyclus: opvolging Opvolgen van en rapporteren over het ondernemingsplan kan via Traject, maar is niet verplicht In Traject: 44 brillen van type ‘ondernemingsplan’ Vrijblijvende sjablonen beschikbaar buiten Traject Voor de opmaak van en rapportering over het ondernemingsplan kan maximaal gebruik worden gemaakt van Traject, maar dat is niet verplicht. Er zijn ook vrijblijvende sjablonen beschikbaar.

Ondernemingsplan: meer info www.overheid.vlaanderen.be/ondernemingspla n Veelgestelde vragen De beschikbare jaarrapporteringen 2015 en ondernemingsplannen 2016 Evaluatie ondernemingsplannen 2015 (SBOV)

Samenwerkingsovereenkomst: algemeen Wie? EVA’s privaat recht Wat? Krachtlijnen van de beleidsuitvoering (aanwending personeel, middelen, infrastructuur) Grotere afstand van het beleid: meer ruimte in de opmaak van de samenwerkingsovereenkomst Aangepaste looptijd (meerjarig) Het sturingsinstrument bij de privaatrechtelijke vormgegeven extern verzelfstandige agentschappen (EVA’s) is een samenwerkingsovereenkomst.   De bevoegde minister sluit met het agentschap een samenwerkingsovereenkomst af over de krachtlijnen van de beleidsuitvoering. Het gaat om een overeenkomst van samenwerking rond de aanwending van personeel, middelen en infrastructuur. De privaatrechtelijk vormgegeven EVA’s staan op een grotere afstand van het beleid, waardoor er ook meer ruimte is in de opmaak van de samenwerkingsovereenkomst. De samenwerkingsovereenkomsten volgen daarom ook een (eigen) aangepaste looptijd (meerjarig, lopen niet tegelijk)

Overzicht samenwerkings-overeenkomsten De Rand ESF FWO I&I LRM Muntpunt PMV Toegankelijk Vlaanderen VEB Vlaanderen Connect VLAM Het sturingsinstrument bij de privaatrechtelijke vormgegeven extern verzelfstandige agentschappen (EVA’s) is een samenwerkingsovereenkomst.   De bevoegde minister sluit met het agentschap een samenwerkingsovereenkomst af over de krachtlijnen van de beleidsuitvoering. Het gaat om een overeenkomst van samenwerking rond de aanwending van personeel, middelen en infrastructuur. De privaatrechtelijk vormgegeven EVA’s staan op een grotere afstand van het beleid, waardoor er ook meer ruimte is in de opmaak van de samenwerkingsovereenkomst. De samenwerkingsovereenkomsten volgen daarom ook een (eigen) aangepaste looptijd (meerjarig, lopen niet tegelijk)

Samenwerkingsovereenkomst: meer info www.overheid.vlaanderen/beheersinstrumente n

Doelstellingen-management

Vaststellingen eind vorige legislatuur Knelpunten op niveau Vlaamse overheid Ontbreken van een strategische focus; Hoge interne plan- en rapporteerlast; Versnippering monitoringslandschap; Onvoldoende zicht op kostprijs werking; Opstart project doelstellingenmanagement Taxonomie Richtlijnen Tool

Tussentijdse resultaten Taxonomie doelstellingenmanagement: model en bijhorende definities (CAG, 22/5/2014) Het gaat om een veelzijdig project, waarbij in een eerste fase is ingezet op het vaststellen van een taxonomie rond doelstellingenmanagement. Het gaat om een schema dat de belangrijkste objecten vastlegt, definieert en de onderlinge relaties visueel weergeeft. Op zich niets wereldschokkends, maar doorheen de werkgroepen met collega’s uit verschillende entiteiten bleek toch het belang van goed af te spreken wat we verstaan onder doelstellingen, dat deze kunnen gerealiseerd worden door projecten en processen, welke soort van indicatoren kunnen gebruikt worden voor opvolging enz. Daarnaast is er geprobeerd om die taxonomie ook meer ingang te doen vinden in de beleids- en beheersinstrumenten van de Vlaamse overheid. Vanuit het project zijn er richtlijnen uitgewerkt voor de opmaak van beleidsnota’s en is er meegewerkt aan de richtlijnen voor ondernemingsplannen. Het is pas door op dezelfde manier te gaan plannen, dat ook de opvolging en de rapportering meer gestroomlijnd kan gebeuren. Tenslotte is er dan in de tweede helft van 2014 gewerkt aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijke monitoringstool. De taxonomie vormt als het ware het fundament voor de functionele analyse. De bouwstenen die straks meer uitgebreid aan bod komen, vinden hun oorsprong in dat initiële model. Op basis van de functionele analyse, die is uitgewerkt met betrokkenheid van verschillende entiteiten, is de externe leverancier dan gestart met de configuratie van de toepassing op maat van de VO. Aan de uitrol is een uitgebreide testfase voorafgegaan, waar ook collega’s uit verschillende entiteiten aan hebben meegewerkt. Wat er nu voorligt, en waar we jullie de rest van de dag doorheen gaan loodsen, is de eerste release van de tool. Bedoeling is om in de komende maanden hieraan verder te bouwen, en bijkomende functionaliteiten uit te werken (bv. prestatiebegroting, risicomanagement, bijkomende rapporten,…). Het is dus zeker geen eindig verhaal en bedoeling is om samen met alle entiteiten van de VO te bekijken waar er nog behoeften zijn.

Tussentijdse resultaten Methodiek voor opbouw doelstellingencascade Richtlijnen voor de opmaak van de beleids- en beheersinstrumenten (CAG 22/5/2014) Aanpassing omzendbrief 2012/11 & bijlage (17/10/2014) Nota Opvolging van doelstellingen in de regeerperiode 2014-2019 (VR, 5/12/2014) Nota Aanpak opvolging Beleidsnota’s 2014-2019 (VZC, 21/05/2015) Richtlijnen voor de opvolging van de horizontale / transversale plannen 1 december 2015 Verdere stappen richting een prestatiebegroting voor de Vlaamse overheid Het gaat om een veelzijdig project, waarbij in een eerste fase is ingezet op het vaststellen van een taxonomie rond doelstellingenmanagement. Het gaat om een schema dat de belangrijkste objecten vastlegt, definieert en de onderlinge relaties visueel weergeeft. Op zich niets wereldschokkends, maar doorheen de werkgroepen met collega’s uit verschillende entiteiten bleek toch het belang van goed af te spreken wat we verstaan onder doelstellingen, dat deze kunnen gerealiseerd worden door projecten en processen, welke soort van indicatoren kunnen gebruikt worden voor opvolging enz. Daarnaast is er geprobeerd om die taxonomie ook meer ingang te doen vinden in de beleids- en beheersinstrumenten van de Vlaamse overheid. Vanuit het project zijn er richtlijnen uitgewerkt voor de opmaak van beleidsnota’s en is er meegewerkt aan de richtlijnen voor ondernemingsplannen. Het is pas door op dezelfde manier te gaan plannen, dat ook de opvolging en de rapportering meer gestroomlijnd kan gebeuren. Tenslotte is er dan in de tweede helft van 2014 gewerkt aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijke monitoringstool. De taxonomie vormt als het ware het fundament voor de functionele analyse. De bouwstenen die straks meer uitgebreid aan bod komen, vinden hun oorsprong in dat initiële model. Op basis van de functionele analyse, die is uitgewerkt met betrokkenheid van verschillende entiteiten, is de externe leverancier dan gestart met de configuratie van de toepassing op maat van de VO. Aan de uitrol is een uitgebreide testfase voorafgegaan, waar ook collega’s uit verschillende entiteiten aan hebben meegewerkt. Wat er nu voorligt, en waar we jullie de rest van de dag doorheen gaan loodsen, is de eerste release van de tool. Bedoeling is om in de komende maanden hieraan verder te bouwen, en bijkomende functionaliteiten uit te werken (bv. prestatiebegroting, risicomanagement, bijkomende rapporten,…). Het is dus zeker geen eindig verhaal en bedoeling is om samen met alle entiteiten van de VO te bekijken waar er nog behoeften zijn.

Tussentijdse resultaten Geïntegreerde monitoringstool ‘TRAJECT’ (VZC 15/1/2015) Taxonomie als uitgangspunt voor de functionele analyse Configuratie o.b.v. functionele analyse en testing Basisopzet beschikbaar vanaf 2/2/2015 Diverse releases https://overheid.vlaanderen.be/wordt- verwacht Gedeelde financiering: eenmalige ontwikkelkost (11 dept) + jaarlijkse licentiekost (alle entiteiten DVO – verdeelsleutel aantal personeelsleden niveau A) Het gaat om een veelzijdig project, waarbij in een eerste fase is ingezet op het vaststellen van een taxonomie rond doelstellingenmanagement. Het gaat om een schema dat de belangrijkste objecten vastlegt, definieert en de onderlinge relaties visueel weergeeft. Op zich niets wereldschokkends, maar doorheen de werkgroepen met collega’s uit verschillende entiteiten bleek toch het belang van goed af te spreken wat we verstaan onder doelstellingen, dat deze kunnen gerealiseerd worden door projecten en processen, welke soort van indicatoren kunnen gebruikt worden voor opvolging enz. Daarnaast is er geprobeerd om die taxonomie ook meer ingang te doen vinden in de beleids- en beheersinstrumenten van de Vlaamse overheid. Vanuit het project zijn er richtlijnen uitgewerkt voor de opmaak van beleidsnota’s en is er meegewerkt aan de richtlijnen voor ondernemingsplannen. Het is pas door op dezelfde manier te gaan plannen, dat ook de opvolging en de rapportering meer gestroomlijnd kan gebeuren. Tenslotte is er dan in de tweede helft van 2014 gewerkt aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijke monitoringstool. De taxonomie vormt als het ware het fundament voor de functionele analyse. De bouwstenen die straks meer uitgebreid aan bod komen, vinden hun oorsprong in dat initiële model. Op basis van de functionele analyse, die is uitgewerkt met betrokkenheid van verschillende entiteiten, is de externe leverancier dan gestart met de configuratie van de toepassing op maat van de VO. Aan de uitrol is een uitgebreide testfase voorafgegaan, waar ook collega’s uit verschillende entiteiten aan hebben meegewerkt. Wat er nu voorligt, en waar we jullie de rest van de dag doorheen gaan loodsen, is de eerste release van de tool. Bedoeling is om in de komende maanden hieraan verder te bouwen, en bijkomende functionaliteiten uit te werken (bv. prestatiebegroting, risicomanagement, bijkomende rapporten,…). Het is dus zeker geen eindig verhaal en bedoeling is om samen met alle entiteiten van de VO te bekijken waar er nog behoeften zijn.

Tussentijdse resultaten Migratie projecten regelgevingsagenda uit tool ‘regelgeving’ naar Traject (januari 2016) Invoer van de eerste horizontale/transversale plannen Jeugd- en Kinderrechtenprogramma, Regeerakkoord, Vlaanderen Radicaal Digitaal … Visie Prestatiebegroting (VZC 17/3/2016) Het gaat om een veelzijdig project, waarbij in een eerste fase is ingezet op het vaststellen van een taxonomie rond doelstellingenmanagement. Het gaat om een schema dat de belangrijkste objecten vastlegt, definieert en de onderlinge relaties visueel weergeeft. Op zich niets wereldschokkends, maar doorheen de werkgroepen met collega’s uit verschillende entiteiten bleek toch het belang van goed af te spreken wat we verstaan onder doelstellingen, dat deze kunnen gerealiseerd worden door projecten en processen, welke soort van indicatoren kunnen gebruikt worden voor opvolging enz. Daarnaast is er geprobeerd om die taxonomie ook meer ingang te doen vinden in de beleids- en beheersinstrumenten van de Vlaamse overheid. Vanuit het project zijn er richtlijnen uitgewerkt voor de opmaak van beleidsnota’s en is er meegewerkt aan de richtlijnen voor ondernemingsplannen. Het is pas door op dezelfde manier te gaan plannen, dat ook de opvolging en de rapportering meer gestroomlijnd kan gebeuren. Tenslotte is er dan in de tweede helft van 2014 gewerkt aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijke monitoringstool. De taxonomie vormt als het ware het fundament voor de functionele analyse. De bouwstenen die straks meer uitgebreid aan bod komen, vinden hun oorsprong in dat initiële model. Op basis van de functionele analyse, die is uitgewerkt met betrokkenheid van verschillende entiteiten, is de externe leverancier dan gestart met de configuratie van de toepassing op maat van de VO. Aan de uitrol is een uitgebreide testfase voorafgegaan, waar ook collega’s uit verschillende entiteiten aan hebben meegewerkt. Wat er nu voorligt, en waar we jullie de rest van de dag doorheen gaan loodsen, is de eerste release van de tool. Bedoeling is om in de komende maanden hieraan verder te bouwen, en bijkomende functionaliteiten uit te werken (bv. prestatiebegroting, risicomanagement, bijkomende rapporten,…). Het is dus zeker geen eindig verhaal en bedoeling is om samen met alle entiteiten van de VO te bekijken waar er nog behoeften zijn.

Verbeteren, vereenvoudigen, verbinden Methodiek Voor het managen van doelstellingen Voor de hele Vlaamse overheid Waarmee collega’s zelf aan de slag kunnen Stroomlijnen van praktijken Afstemming planningsprocessen Rationaliseren monitoringslandschap Verbinden Mensen Informatie Structuren

Verbinden In de aanpak van het project doelstellingenmanagement Eigen expertise Samen als partners Vanuit het geheel (taxonomie) Inhoud: horizontaal/transversaal/vertikaal Cycli: Beleid/beheer/begroting Experten: Lerend netwerk horizontaal/transversaal beleidscoördinatoren Beleids-/beheers-/begrotingsexperten Netwerk aanspreekpunten

Transparantie brengen Inhoudelijk Traject Wie/Wat/Waarom/Voor wie/Wanneer/Hoeveel/… Interne werking Hoe zijn we georganiseerd? Richtlijnen

Vaststellingen momenteel Met inhoudelijke transparantie en procesmatige duidelijkheid komen knelpunten veel sneller en scherper in beeld Mentaliteitswijziging: kritiek op personen maakt plaats voor zoektocht naar verbeteren van interne afspraken/werking… Nood aan verdere verbetering van de inhoudelijke kwaliteit (doelstellingen, projecten, …) interne processen (planning en rapportering) Nieuwe horizont: nieuwe legislatuur

Ook vaststellingen externen SBOV onderzoek naar de ondernemingsplannen 2015: bv In minder dan de helft van de ondernemingsplannen zijn indicatoren aan de operationele doelstellingen gekoppeld een minderheid van de doelstellingen (ongeveer 10%) gericht is op borging en verbetering van kwaliteit een minderheid van de operationele doelstellingen en acties zijn gekoppeld aan personeelsinzet, budget of begrotingsartikel Er wordt explicieter en duidelijker aangegeven wat de bijdrage van de organisatie zal zijn aan het verwezenlijken van de beleidsnota en/of – brief van de minister in vergelijking tot het verleden

Uitdagingen Prestatiebegroting: koppeling begroting aan beleid/beheer Nieuwe begrotingsstructuur vraagt sterke inhoudelijke basis. Kwaliteit van inhoudelijke basis verzekeren via opgestarte inhoudelijke oefening Afstemmen planningsprocessen Gezamenlijke instructies beleid/begroting Horizontale/transversale vs. vertikale werking Technische instrumentarium laten volgen: Traject

https://overheid. vlaanderen https://overheid.vlaanderen.be/de-beleids- beheers-begrotings-en-hrm-cyclus https://overheid.vlaanderen.be/doelstellin genmanagement Nieuwsbrief doelstellingenmanagement en traject: hier inschrijven

Bedankt voor uw aandacht ! Vragen ?