Robotisering: gevolgen voor de arbeidsmarkt Ronald Dekker & Charissa Freese

Gevolgen voor de arbeidsmarkt? Hoeveelheid werk, hoeveelheid banen, verhouding vast/flex Baandestructie Baancreatie Arbeidsvoorwaarden Vast/flex Beloning Inhoud van werk De 4 D’s (dirty, dull, dangerous, deficits) Arbeidsverhoudingen Sectoraal bedrijfsniveau

47% van de huidige banen in VS zijn gemakkelijk te vervangen door robots Although this percentage might seem quite high, it is merely an overall estimation of jobs that can theoretically be substituted. They only looked at whether the tasks of those specific jobs can be programmed into and executed by a machine or robot. Furthermore, they do not give a specific timeframe. When looking at their list of jobs that are at risk, there are a number of jobs that have already partially or completely been replaced, for example bank tellers or cashiers at the supermarket. These are both routine jobs that do not require highly sophisticated machines to replace low-skilled workers. Technology has come up to a point where the investments needed for automation of these jobs are so low that it is easy to get a high return on investment as it leads to increased productivity and quality, which in turn will have a positive effect on the return on investment (Moon, 1987). However, none of these scientists dare to make an actual prediction about the unemployment rates in the future.

Onvermijdelijke ontwikkeling? Maar ten dele Niet alles wat technologisch kan, is ook bedrijfseconomisch efficient Niet alles wat bedrijfseconomisch efficient is, is maatschappelijk acceptabel Belangrijke vragen: Wie maakt de keuzes voor bepaalde technologie Op welke gronden worden deze keuzes gemaakt? Veel te leren van de processen van mechanisering/automatisering uit het (verre) verleden?

beslissingen binnen bedrijven mbt technologie en arbeid Work to do Humans Hire Permanent employee Temporary employee Source Subcontr 3rd party employer: temp agency, payroll Machines

Proactieve houding vakbeweging? Beschermen bestaande werkgelegenheid is ‘achterhoedegevecht’ Wat dan wel? Empowerment van bestaande werknemers, met als doel beïnvloeding van technologiekeuzes met werknemersbelang als belangrijke factor. Scholing Organisatie Ook actief bezig zijn met bedrijfsbeslissingen die niet direct HR gerelateerd zijn, zoals technologiekeuze. Zorgen dat ‘fair share’ van productiviteitswinst bij factor arbeid terecht komt Streven naar (mede)eigenaarschap van productiemiddelen

Ons onderzoek Beter begrijpen van de besluitvorming rond technologiekeuze en arbeid Interviews met beslissers binnen bedrijven Interviews met ‘verkopers’ van technologie Daarnaast Literatuurstudie, Kwantitatieve data?

Effecten van robotisering Banen verdwijnen Banen verschijnen Organisaties veranderen/organiseren verandert Kleiner? Banen veranderen (van inhoud) Leuker? Meer voor hoger opgeleiden

Technologie: meer of minder banen? CPB 2015

Toekomstige banengroei? Geen aandacht Frey & Osborne voor: Nieuwe banen Economische, ethische, sociale en juridische aspecten Complementariteit tussen mens en machine Belangrijke toekomstige skills: Werken met nieuwe informatie, problemen oplossen, communicatievaardigheden, e- skills

Conclusies Rathenau rapport Betekenis technologie op werk is divers. Gaat niet alleen om baanverlies / -groei, maar ook om: Complementariteit & verrijking van werk Nieuwe manieren om werk te organiseren met Veranderende werkomstandigheden, beloningen en zekerheden

Inclusieve robot agenda (WRR) Uitgangspunt Keuzes maken voor de ‘richting’ Robotisering is niet iets wat ons ‘overkomt’ WRR stelt dit voor ‘de maatschappij’ Is dit ook toe te passen binnen sectoren en bedrijven?

Robotisering binnen bedrijven

Technologie is een strategische keuze op organisatieniveau

Ondernemersgedrag met betrekking tot technologiekeuze & arbeidsvraag Meer / andere taken te verrichten Uitbesteden Mensen aannemen Vast (wn) Flex (wn) automatisering Robotisering Machine:

Redenen voor robotisering Kostenefficiëntie Kwaliteitsverbetering Productiviteitsgroei Innovatie: nieuwe producten of diensten Flexibiliteit Duurzaamheid (milieu) Veiligheid of gezondheid van werknemers Schaarste aan personeel

Wanneer is het ‘niet erg’ als technologie arbeid vervangt? Dirty Dull Dangerous work Deficits (labour) Deficits Dirty 4 D’s Dangerous Dull

Wat zal de invloed van technologie zijn op… Autonomie Betekenisvolheid van werk Mogelijkheden tot sociaal contact Mogelijkheid om talenten in te zetten / competent te voelen Mogelijkheid om je te ontwikkelen in het werk (leren) Werkzekerheid Beloningen TNO onderzoek waaruit blijkt dat autonomie afneemt…

‘Parallel’ onderzoeksproject Rinie van Est Natuurkundige & Politicoloog Rathenau Instituut Charissa Freese Tilburg University, HR Studies Organisatiepsycholoog Ronald Dekker Tilburg University, Reflect Econometrist Fabian Dekker Erasmus Universiteit Arbeidssocioloog Linda Kool, Informatica “Robots op de werkvloer” in opdracht van Stichting Management Studies