Zelfdoding, Werkloosheid en Crisis Renske Gilissen Senior onderzoeker 113Online & GGD Haaglanden

Aanleiding Toenemend aantal zelfdodingen in NL Preventie van zelfdoding hoort tot de prioriteiten van het ministerie van VWS die de ambitie had om het aantal zelfdodingen terug te dringen. Sinds 2007 stijgt het aantal zelfdodingen in Nederland, van in 2007 naar in /2/20162

Toename door de economische crisis? 1.Trends in aantal zelfdodingen beroepsbevolking vs rest. 2.(Economisch gerelateerde) risicofactoren: Bij wie komt zelfdoding meer (of minder) voor? 3.Komt de toename door de stijging in werkloosheid? Bij wie is het gestegen? 6/2/20163

Deel 1: Trends CBS 2013: 6/2/20164 Van alle Nederlandse ingezetenen van 15 jaar en ouder die in aan zelfdoding zijn overleden: Jaar van overlijden Geslacht Leeftijdsklasse (5-jaars) (Woongemeente (G4))

Incidentie NL

10-jaar trends

Deel 2: Bij wie komt het meer voor? CBS 2013: 6/2/20168 Van alle Nederlandse ingezetenen van 15 jaar en ouder die in aan zelfdoding zijn overleden: (N=15.178) Jaar van overlijdenLand van herkomst Wijze van zelfdodingBurgerlijke staat GeslachtSamenlevingsvorm Leeftijd(Aard) uitkering WoongemeenteHuishoudinkomen

6/2/ Man Wonend alleen / in instituut Ongehuwd / Gescheiden / Verweduwd Uitkering Stel met Kinderen Hoger inkomen Marokkaans / Turks

Meest opmerkelijk Zelfdoding komt relatief veel voor onder mensen met een bijstands- en arbeidsongeschiktheidsuitkering Richting en aard verband is onbekend en zal van persoon tot persoon verschillen Voor signalering niet noodzakelijk Uitkeringverstrekkers zien relatief veel mensen met suicidale gedachten  Medewerkers bij uitkeringverstrekkers (sociale dienst) + artsen die arbeidsongeschiktheidskeuringen doen trainen op signaleren en verwijzen.

Potentie van een interventie op uitkeringontvangers In potentie is 29% te voorkomen ≈500

Conclusies deel 1 en 2 Na de jarenlange dalende zelfdodingstrend in Nederland, is het aantal zelfdodingen de afgelopen jaren substantieel gestegen; een trendbreuk sinds De stijging van de laatste jaren alleen in de beroepsbevolking. Zelfdoding komt relatief veel voor onder mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering en onder (langdurig) werklozen met een bijstandsuitkering.

Deel 3: Relatie werkloosheid CBS 2013: 6/2/ Van de beroepsbevolking (15-64 jaar) die in aan zelfdoding is overleden: (N=12.344) Jaar van overlijden Geslacht Leeftijd (Aard) uitkering WW Bijstand AO Geen uitkering (leeft van inkomen) Corresponderende populatie aantallen Werklozen

Deel 3: Relatie werkloosheid 6/2/ Op populatie niveau NL vergelijkbaar met Stuckler, e.a.; The Lancet, 2011

Wordt de stijging verklaard door de toename in werkloosheid? Poisson Regressie gecontroleerd voor leeftijd en geslacht: Sinds 2007 stijgt het aantal zelfdodingen in NL met 5,4% per jaar. Analyse met controle voor werkloosheid verandert niets  De stijging in het aantal zelfdodingen sinds 2007 wordt NIET verklaard door een toename in het aantal werklozen.

Bij wie is het aantal zelfdodingen toegenomen? %95%CI WW 1.4 ns (-7.4, 10.9) Bijstand 0.5 ns (-5.0, 6.2) AO 6.8(3.2, 10.6) Geen uitkering (leeft van inkomen) 5.3(2.9, 7.8)

Conclusies deel 3 Populatie niveau suggereert dat de stijging wordt verklaard door toename werkloosheid Individueel niveau blijkt de stijging in het aantal zelfdodingen niet verklaard te worden door de toename in werkloosheid… Het aantal zelfdodingen is sinds 2007 niet gestegen onder werklozen, wel onder arbeidsongeschikten en mensen die leven van een inkomen.

DISCUSSIE Is de crisis de oorzaak van de stijging in het aantal zelfdodingen?

KENMERKEN VAN PERSONEN OVERLEDEN DOOR ZELFDODING Renske Gilissen, Kim de Bruin, Irene Burger, Bert van Hemert Epidemiologisch Bulletin, 4 december 2013 UNEMPLOYMENT AND SUICIDE IN THE NETHERLANDS Renske Gilissen, Jan Hoogenboezem, Ad Kerkhof, Kim de Bruin, Bert van Hemert Under review BJP

Conclusies deel 1,2 en 3 Na de jarenlange dalende zelfdodingstrend in Nederland, is het aantal zelfdodingen de afgelopen jaren substantieel gestegen. De stijging zien we alleen in de beroepsbevolking. Zelfdoding komt relatief veel voor onder (langdurig) werklozen en onder mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Op populatie niveau correleert werkloosheid met zelfdodingscijfers. Op individueel niveau blijkt er geen causale rol van de toename in werkloosheid. Het aantal zelfdodingen is sinds 2007 niet gestegen onder werklozen, wel onder arbeidsongeschikten en mensen die leven van een inkomen.

6/2/201621

Combinaties van kenmerken 6/2/ SMR 8x 16x verhoogd

Wijze van uitvoering 23 47% 31% 26%

Wijze van uitvoering per stad 6/2/201624

Leeftijd en geslacht 25

Leeftijd per jaar 6/2/201626