Daar had ik niet op gerekend! -over de relatie tussen motorische en rekenproblemen- Stefanie Pieters Promotoren: Prof. dr. Annemie Desoete, Prof. dr. Herbert Roeyers & Prof. dr. Hilde Van Waelvelde

rekenen 4 x 2 = = 4 x 2 = = relatie amper onderzocht, ondanks correlationele evidentie & didactiek motoriek visuele perceptie = concreetsemi-concreet/schematischabstract 2

Dyscalculie Achterstandscriterium Didactische resistentie Exclusiecriterium 3% - 14% ♂ ≤ ♀ Developmental coordination disorder Achterstandscriterium Interferentiecriterium Exclusiecriterium 1.7% % ♂ > ♀ Inleiding InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Comorbiditeitscijfers DCD en dyscalculie?Comorbiditeitscijfers DCD en dyscalculie? Amper onderzoek naar:Amper onderzoek naar: –(Visuo)motorische problemen bij dyscalculie –Rekenproblemen bij DCD Profiel:Profiel: –Cut-off? –Achterstand of deficit? –Subtypes? Verschillende toonaangevende hypothesen omtrent deficit dyscalculie en DCDVerschillende toonaangevende hypothesen omtrent deficit dyscalculie en DCD Vele vragen… InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Voorkomen van DCD bij ontwikkelingsstoornissen (incl. dyscalculie)?Voorkomen van DCD bij ontwikkelingsstoornissen (incl. dyscalculie)? Hebben kinderen met dyscalculie (visuo)motorische problemen?Hebben kinderen met dyscalculie (visuo)motorische problemen? Hebben kinderen met DCD rekenproblemen?Hebben kinderen met DCD rekenproblemen? Kunnen we subtypes onderscheiden?Kunnen we subtypes onderscheiden? … vertaald naar vier studies InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

ICD-10 codes van 3608 personen in CARICD-10 codes van 3608 personen in CAR Resultaten:Resultaten: –DCD: 20.4% –Dyscalculie: 26.3% –Comorbiditeit DCD: 1/3 – 1/4 in OS –Significant vaker comorbide DCD dan prevalentie –Verhouding ♂/♀ groter: meer comorbiditeit en aanwezigheid van DCD Wat is het voorkomen van DCD en dyscalculie? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Wat is het voorkomen van DCD en dyscalculie? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

(Visuo)motoriek bij 39 kinderen met dyscalculie en 106 controlekinderen(Visuo)motoriek bij 39 kinderen met dyscalculie en 106 controlekinderen Resultaten:Resultaten: –Verklaring: rekenfeiten (40%) en procedurele rekenkennis (38%) –Controlekinderen > dyscalculie –1 jr achterstand: visuele perceptie, motorische coördinatie en VMI –2 jr achterstand: motorische vaardigheden –Individuele verschillen! Hebben kinderen met dyscalculie (visuo)motorische problemen? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

MinderheidMeerderheid Hebben kinderen met dyscalculie (visuo)motorische problemen? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Rekenen bij 43 kinderen met DCD en 130 controlekinderenRekenen bij 43 kinderen met DCD en 130 controlekinderen Resultaten:Resultaten: –DCD: problemen met rekenprocedures en ophalen rekenfeiten –Milde DCD > ernstige DCD –Ophalen rekenfeiten: Milde DCD: 1 jr achterstandMilde DCD: 1 jr achterstand Ernstige DCD: 2 jr achterstandErnstige DCD: 2 jr achterstand –Individuele verschillen! Hebben kinderen met DCD rekenproblemen? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Hebben kinderen met DCD rekenproblemen? meerderheid InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Clusteranalyse op rekenen en motoriek van 102 kinderen met DCD, 73 kinderen met dyscalculie, 99 kinderen met DCD en dyscalculie en 136 controlekinderenClusteranalyse op rekenen en motoriek van 102 kinderen met DCD, 73 kinderen met dyscalculie, 99 kinderen met DCD en dyscalculie en 136 controlekinderen Resultaten:Resultaten: –Geen clusters o.b.v. motorische variabelen –3 clusters o.b.v. rekenvariabelen: Typische rekenontwikkelingTypische rekenontwikkeling Semantische geheugendyscalculieSemantische geheugendyscalculie Procedurele dyscalculieProcedurele dyscalculie Zijn er subtypes? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Resultaten:Resultaten: –Semantische geheugendyscalculie: problemen lezen en (schrijf)motoriek –Procedurele dyscalculie: problemen spelling Zijn er subtypes? taaf vas deek nim zapod ijnhas stuikhaut truufstin InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Substantiële proportie…Substantiële proportie… –motorische problemen bij dyscalculie –rekenproblemen bij DCD Comorbiditeit komt frequent voor (1/3 – 1/4)Comorbiditeit komt frequent voor (1/3 – 1/4) Afwezigheid cluster motorische problemen  heterogene stoornisAfwezigheid cluster motorische problemen  heterogene stoornis Link rekenen en motoriek?Link rekenen en motoriek? Conclusie InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Heterogene groepen, incl. frequente comorbiditeitHeterogene groepen, incl. frequente comorbiditeit Diagnostiek rekenen: minimum ophalen rekenfeiten en rekenproceduresDiagnostiek rekenen: minimum ophalen rekenfeiten en rekenprocedures Weloverwogen diagnostische criteria (cut-off)Weloverwogen diagnostische criteria (cut-off) Aandacht voor motorische eisen en tijdsdruk bij rekentests, intelligentieafname…Aandacht voor motorische eisen en tijdsdruk bij rekentests, intelligentieafname… Implicaties voor handelingsgerichte diagnostiek InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Rekenen:Rekenen: –Meer tijd geven –Onthoudboekje, tafelkaart gebruiken… Motoriek:Motoriek: –Goede positie (vb. Tripp Trapp) –Ergonomische pennen… Visuele perceptie:Visuele perceptie: –Bladspiegel aanpassen –Ruitjespapier gebruiken –Complexe figuren vervangen door tekst… Implicaties voor handelingsgericht advies (STICORDI) InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Subtypes dyscalculieSubtypes dyscalculie Comorbiditeit is eerder regel dan uitzonderingComorbiditeit is eerder regel dan uitzondering Individuele verschillen  sterktes en zwaktesIndividuele verschillen  sterktes en zwaktes Wat hebben we vandaag geleerd? InleidingComorbiditeitMotoriek bij dyscalculieRekenen bij DCDSubtypesConclusie

Dank voor uw aandacht! Vragen?