Actieplan werkgerelateerde stress en burn-out Vlaamse overheid Jessy Van Dousselaere Agentschap Overheidspersoneel Zin?Ja!Netwerk 21 april Hasselt

INHOUD WORKSHOP Kennismaking Informatie over stress en burnout en het actieplan Samen aan de slag rond stress (energievreters en energiegevers) Terugkoppeling aan elkaar en aan de organisatie

KENNISMAKING MET ELKAAR EN MET HET THEMA Ik ben … en werk bij entiteit … Ik heb voor deze workshop gekozen omdat …

Ben jij bevlogen? Waarom hebben sommige mensen net bijzonder veel plezier in hun drukke en veeleisende baan en voelen ze zich fit en kiplekker en willen ze ook niets anders? => Bevlogen werknemers Bevlogenheid Vitaliteit = bruisen van energie Toewijding= sterke betrokkenheid Absorptie = opgaan in het werk

Hoe kan je bevlogen blijven?

Evenwicht tussen taakeisen en hulpbronnen… Persoonlijk: Optimisme Eigen effectiviteit Eigenwaarde Stressbestendigheid Werkgerelateerd: Autonomie Feedback Waardering Sociale steun collega’s Coaching van leidinggevenden Ontwikkelmogelijkheden Werkdruk Emotionele belasting Mentale taakeisen Fysieke taakeisen Taakeisen Hulpbronnen

TALENT? 7 TIB= GK+GD X TW. M3 /C+O

Wat versta je onder het woord stress? Stress is Een reflexmatige, Gebeurt automatisch, zonder bewuste keuze of gedachte (ook dieren kunnen stress hebben) Lichamelijke Afscheiding van biochemische stoffen reactie

Stressor Stress Ervaren bedreiging Lichamelijke Reactie Bron: Idewe Niet de situatie, maar vooral de interpretatie of beleving geeft stressreacties ! Interpretatie

Hoe ontstaat burn-out? Ernstige en langdurige blootstelling aan stress Zonder herstelmomenten

Definitie “Burn-out is een negatieve, aanhoudende gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij “normale” individuen en die gekenmerkt wordt door uitputting, een gevoel van onbekwaamheid, demotivatie en disfunctioneel gedrag op het werk. Deze gemoedstoestand blijft vaak lange tijd verborgen voor de werknemer en vloeit voort uit een onevenwicht tussen de intenties en de realiteit op het werk. Vaak houden de werknemers deze gemoedstoestand in stand door coping strategieën die inefficiënt zijn”.

Alarmfase Weerstands- fase Uitputtings -fase - Met tegenzin gaan werken - Overgevoelig - Nog harder werken als reactie -Krampachtige inzet: coping = doorgaan Bron: Idewe - Veronachtzamen van professionele grenzen - Opzoeken isolement en vermijden contacten Fasen in het burn-out proces :

Gevolgen - persoon

BelastingVeerkracht  Fysieke belasting  Omgevingsfactoren  Mentale belasting  Fysieke draagkracht  Omgevingsfactoren  Mentale weerbaarheid INDIVIDUELE BALANS

Gevolgen - organisatie Minder arbeidstevredenheid en organisatiebetrokkenheid Meer intentie om van job te veranderen Weinig effectief en efficiënt gedrag Meer (langdurig) ziekteverzuim

Afhankelijk van de werkomgeving kunnen er andere psychosociale risico’s een rol spelen -> ! risicoanalyse Er zijn echter wel een aantal factoren die in elke werkomgeving van belang zijn. Aanpak burn-out: gedeelde verantwoordelijkheid -> in business case tips voor verschillende ‘actoren/rollen’ Waar kan je terecht als het misloopt Actieplan stress en burn-out uitgangspunten

Actieplan - bouwstenen 1.Algemeen welzijnsbeleid 2.Entiteiten sensibiliseren, informeren en ondersteunen bij uitbouw welzijnsbeleid binnen hun entiteit 3.Actief aanwezigheidsbeleid 4.Leiderschap 5.Gezondheid 6.Meten is weten, rapporteren is sensibiliseren 7.Opleidingsaanbod 8.Mobiliteit 9.Organisatie 10.Individuele hulpverlening

Bouwsteen 1 Inzetten op algemeen welzijnsbeleid Opvolgen trends en ontwikkelingen welzijn Publicatie business case op website

Bouwsteen 2 - Entiteiten sensibiliseren, informeren en ondersteunen bij welzijn Uitbouwen website Aanbieden raamcontracten Risico analyse psychosociaal welzijn Vragenlijsten Personeelspeiling en FIO

Bouwsteen 3 Actief aanwezigheidsbeleid Toolbox aanwezigheidsbeleid (zie ook verder)

Bouwsteen 4 Beklemtonen belang leiderschap Aandacht voor leidinggevende aspecten die invloed hebben op welzijn bij R&S, opleiding en evaluatie In evaluatie leidend ambtenaren aandacht voor welzijn bevragen Proefprojecten opstarten waarbij de link tussen welzijn en leiderschap opgevolgd en gemonitord wordt Welzijnsverbintenis in audit Getuigenissen Link met ethisch leiderschap

Bouwsteen 5 Aandacht voor gezondheid Proefproject ‘sport en gezondheid’ Proefproject dynamische kantooromgeving Villo-punten aan VAC Brussel Health bucket challenge Evaluatie Sportdag Evaluatie aanbod snacks, drank en voeding

Bouwsteen 6 - Meten is weten, rapporteren is sensibiliseren Rapporteringsdefinities welzijn op punt stellen Welzijnscijfers met elkaar linken Nieuw overheidsopdracht ziektecontrole

Bouwsteen 7 Opleidingsaanbod screenen op welzijn Nagaan welke ontwikkelactiviteiten en –instrumenten een koppeling leggen met welzijn Leidraad opmaken om link tussen ontwikkelaanbod en welzijn te leggen

Bouwsteen 8 Stimuleren van mobiliteit Stimuleren van mobiliteit Regelgeving, cultuurverandering Proefprojecten, verkennen Minerva Communicatie rond mobiliteit Interne dienstverlening rond mobiliteit uitbouwen Ondersteuningsaanbod Tijdelijke mobiliteit stimuleren en optimaliseren Multidisciplinair overlegorgaan mobiliteit

Bouwsteen 9 - Stimuleren van organisatie-ontwikkeling Talentbenadering Jobcrafting Innovatieve arbeidsorganisatie PTOW

Bouwsteen 10 - Individuele hulpverlening verduidelijken Hulpverleningskanalen oplijsten, rol verduidelijken en communiceren

Rollen: gedeelde verantwoordelijkheid Werkgever: Welzijnsbeleid Zorgt dat werknemers & leden hiërarchische lijn beschikken over alle nuttige info: resultaten RA a priori, evaluatie preventiebeleid, preventiemaatregelen Comité in kennis stellen van RA specifieke arbeidssituatie + resultaten van beide soorten RA + vraagt advies over collectieve preventiemaatregelen Hiërarchische lijn: Oog hebben voor signalen + gesprek durven aangaan & persoon informeren over mogelijke oplossingen Opsporen moeilijkheden psychosociale aard via indicatoren (bv. ziekte, verloop, enz.

Rollen: gedeelde verantwoordelijkheid HR Werkgever en hiërarchische lijn ondersteunen Collega Oog hebben voor signalen + gesprek durven aangaan Personeelslid Zelfzorg: o Mijn eigen werk o ‘Unitasken’ (focus) o Strikte planning o Rustmomenten o ‘Neen’ zeggen o Andere attitudes o Deeltijds werken o …

Waar kan je terecht? Leidinggevende of HR in entiteit Welzijnsactoren – Vertrouwenspersoon entiteit – Centrale vertrouwenspersoon – Preventieadviseur psychosociaal welzijn – Arbeidsgeneesheer IDEWE – Re-integratieambtenaar – Sociale Dienst – EAP (/traumazorg) – Spreekbuis

Het Huis van Werkvermogen 33 naar J. Ilmarinen Organisatie: werkvereisten Individu: -Wat kan ik? -Wat wil ik?

Samen aan de slag

Intervisie - Op zoek naar stress- signalen en stressbronnen 1. Door welk signaal bij jezelf merk je dat het (werk) te veel wordt? En wat merken anderen aan jou? 2. Waardoor ervaar jij wel eens stress? (team, organisatie, leidinggevende, jezelf, thuis, maatschappij, 24/7 online, actualiteit, klant, verkeer, …) 3. Wat is je beste tip om stressbronnen aan te pakken? Geef ook tips aan elkaar.

Intervisie - Op zoek naar energiebronnen en deze versterken (denk aan A-B-C) 1. Wat zijn voor jouw energiebronnen? 2. Hoe kan je deze energiebronnen versterken om stress te verminderen?

Intervisie – Eerste stap voor jezelf en voor de organisatie 1. Wat is jouw eerste stap om beter met stress om te gaan en wie is de persoon die je vooruit kan helpen? 2. Wat zou een eerste stap voor de organisatie zijn?

Vragen? Jessy Van Dousselaere : beleidsthemabeheerder Welzijn 0497/