Workshop 'Anachronisme: historische zonde of handig didactisch instrument?': rapportering plenum Moeten wij die datum vanbuiten leren? Chronologie en historisch tijdsbesef in het geschiedenisonderwijs Studiedag 6 maart 2012

Al wel/nog niet constructies De twee meest aanvaardbare uitspraken: In de negentiende eeuw moest een kind van dertien jaar al gaan werken. De Romeinen maakten al gebruik van centrale verwarming. Er was toen nog geen elektriciteit, dus moest je wel kaarsen gebruiken. Tractoren bestonden toen nog niet dus moesten de boeren wel paarden en ossen gebruiken. Romeinen waren eigenlijk heel gewone mensen, ze hadden alleen nog geen auto's. In het oude Griekenland was er al democratie. Vrouwen zorgden vroeger voor het huishouden, toen gingen ze nog niet naar de universiteit.

Al wel/nog niet constructies De twee meest aanvaardbare uitspraken: De Romeinen vochten nog met zwaarden man tegen man want toen hadden ze nog geen geweren. Wanneer de Europeanen emigreerden naar Amerika deden ze dat per schip, toen hadden ze nog geen vliegtuigen. Copernicus wist toen al dat de aarde rond de zon draait. In de 19e eeuw hadden arbeidersgezinnen veel kinderen want toen hadden ze nog geen anticonceptiemiddelen. De oude Egyptenaren hadden al anticonceptiemiddelen. Pythagoras had al het idee dat de aarde rond is.

Al wel/nog niet constructies De twee minst aanvaardbare uitspraken: In de negentiende eeuw moest een kind van dertien jaar al gaan werken. De Romeinen maakten al gebruik van centrale verwarming. Er was toen nog geen elektriciteit, dus moest je wel kaarsen gebruiken. Tractoren bestonden toen nog niet dus moesten de boeren wel paarden en ossen gebruiken. Romeinen waren eigenlijk heel gewone mensen, ze hadden alleen nog geen auto's. In het oude Griekenland was er al democratie. Vrouwen zorgden vroeger voor het huishouden, toen gingen ze nog niet naar de universiteit.

Al wel/nog niet constructies De twee minst aanvaardbare uitspraken: De Romeinen vochten nog met zwaarden man tegen man want toen hadden ze nog geen geweren. Wanneer de Europeanen emigreerden naar Amerika deden ze dat per schip, toen hadden ze nog geen vliegtuigen. Copernicus wist toen al dat de aarde rond de zon draait. In de 19e eeuw hadden arbeidersgezinnen veel kinderen want toen hadden ze nog geen anticonceptiemiddelen. De oude Egyptenaren hadden al anticonceptiemiddelen. Pythagoras had al het idee dat de aarde rond is.

Wij-constructies De twee meest aanvaardbare uitspraken: Wij waren toen in oorlog met de Romeinen. Vanaf de Belgische revolutie zijn wij onafhankelijk geworden van de Noordelijke Nederlanden. De val van Antwerpen bewerkstelligde onze afscheiding van de Noordelijke Nederlanden. We probeerden ook een stuk van de taart te bemachtigen toen we Kongo koloniseerden. Wij hebben toen gewonnen tegen de Fransen in de Guldensporenslag. Wij, Vlamingen, voeren nu strijd via de politiek maar na de eerste Wereldoorlog kwamen we hiervoor op straat. Met Rubens hadden wij in de 17e eeuw een groot schilder in ons land.

Wij-constructies De twee meest aanvaardbare uitspraken: Tijdens WOII probeerde Hitler ons in te lijven in zijn Germaanse Rijk. In de vroege middeleeuwen werden we bekeerd tot het christendom. We mochten ons toen nog niet verenigen in drukkingsgroepen. Wij hadden de oorlog gewonnen en vonden dat we er voor beloond mochten worden. Wij hebben Antwerpse Joden uitgeleverd aan de Duitsers. Wij zochten ons geluk in de Verenigde Staten.

Wij-constructies De twee minst aanvaardbare uitspraken: Wij waren toen in oorlog met de Romeinen. Vanaf de Belgische revolutie zijn wij onafhankelijk geworden van de Noordelijke Nederlanden. De val van Antwerpen bewerkstelligde onze afscheiding van de Noordelijke Nederlanden. We probeerden ook een stuk van de taart te bemachtigen toen we Kongo koloniseerden. Wij hebben toen gewonnen tegen de Fransen in de Guldensporenslag. Wij, Vlamingen, voeren nu strijd via de politiek maar na de eerste Wereldoorlog kwamen we hiervoor op straat. Met Rubens hadden wij in de 17e eeuw een groot schilder in ons land.

Wij-constructies De twee minst aanvaardbare uitspraken: Tijdens WOII probeerde Hitler ons in te lijven in zijn Germaanse Rijk. In de vroege middeleeuwen werden we bekeerd tot het christendom. We mochten ons toen nog niet verenigen in drukkingsgroepen. Wij hadden de oorlog gewonnen en vonden dat we er voor beloond mochten worden. Wij hebben Antwerpse Joden uitgeleverd aan de Duitsers. Wij zochten ons geluk in de Verenigde Staten.

Algemene stellingen Door het gebruik van wij/zij probeer ik mijn leerlingen meer te betrekken bij de geschiedenisles. Ik gebruik nog niet/al wel om een verschil tussen het heden en het verleden te benadrukken.

Wij-constructies De twee meest aanvaardbare uitspraken: Vanaf de Belgische revolutie zijn wij onafhankelijk geworden van de Noordelijke Nederlanden In de vroege middeleeuwen werden we bekeerd tot het christendom. De twee minst aanvaardbare uitspraken: Wij hebben Antwerpse Joden uitgeleverd aan de Duitsers. Wij, Vlamingen, voeren nu strijd via de politiek maar na de eerste Wereldoorlog kwamen we hiervoor op straat.

Al wel/nog niet constructies De twee meest aanvaardbare uitspraken: Copernicus wist toen al dat de aarde rond de zon draait. De twee minst aanvaardbare uitspraken: Romeinen waren eigenlijk heel gewone mensen, ze hadden alleen nog geen auto's. De Romeinen vochten nog met zwaarden man tegen man want toen hadden ze nog geen geweren.

Argumenten Meest aanvaardbare uitspraken: Didactisch: leerlingen zoveel mogelijk betrekken Positieve identificatie: "als we winnen" Afstand in de tijd ~> verre = meer vrijblijvend Verband met actualiteit Didactisch: voor leerlingen begrijpelijk maken, om leerlingen te betrekken Nationale trots Betrokkenheid

Argumenten Minst aanvaardbare uitspraken: Niemand voor het hoofd stoten ~> algemene uitspraken Afhankelijk van de samenstelling van de klas, klasgroep Negatieve identificatie Afhankelijk van de leeftijd

Conclusies Didactische redenen Sterk afhankelijk van leeftijd In functie van concretiseringen Bewustwording