De effectiviteit van de Integrale aanpak valpreventie (Halt! U valt) Paul den Hertog Judith Kuiper In samenwerking met Academische werkplaats AGORA Wageningen Universiteit Gefinancierd door ZONMW (project )

Waarom valpreventie? Slachtoffers van valongevallen in Nederland 65+, per jaar 2012Prognose 2030 Overledenen Ziekenhuisopnamen SEH-behandelingen

En per inwoners ….. SEH behandeling (65+) vanwege een valongeval Aantal slachtoffers per jaar per inwoners

Effectieve interventies om vallen bij ouderen te beperken Beweegprogramma’s gericht op mobiliteit, spierkracht en balans Medicatiebewaking Vitamine D-suppletie Verbeteren visus Aanpassingen in huis en in de omgeving Beweegprogramma’s gericht op mobiliteit, spierkracht en balans Medicatiebewaking Vitamine D-suppletie Verbeteren visus Aanpassingen in huis en in de omgeving

Werkzame elementen Bereik de juiste doelgroep Door Casefinding & screening Beweegprogramma Medicatiebewaking Vit D suppletie Verbeteren visus Aanpassingen huis/omgeving Werk aan meerdere factoren tegelijk Multifactoriele opzet

Werkzame elementen 2 Zorg voor een planmatige opzet stappen: 1. Verkennen 2. Plan van aanpak 3. Uitvoeren 4. Evalueren en monitoren stappen: 1. Verkennen 2. Plan van aanpak 3. Uitvoeren 4. Evalueren en monitoren 5. Verankeren Zorg voor een multidisciplinair team Zorg voor actieve begeleiding Vervolgconsulten Monitoren activiteiten Monitoren valincidenten Vervolgconsulten Monitoren activiteiten Monitoren valincidenten

De belangrijkste elementen van Halt! U valt Kernelementen minimaal nodig in opzet en uitvoering: Multifactoriele interventie Samenwerking Lokale organisaties Planmatige aanpak Fasering van activiteiten (bewustwording, kennis, gedrag) Ondersteuning door handboeken en flexibel in te zetten materialen Multifactoriele interventie Samenwerking Lokale organisaties Planmatige aanpak Fasering van activiteiten (bewustwording, kennis, gedrag) Ondersteuning door handboeken en flexibel in te zetten materialen

Onderzoek naar de effectiviteit Wat wilden we te weten komen ? Veranderen het gedrag en gedragsdeterminanten? Neemt het aantal medisch behandelde valletsels af? Hoe verliep de implementatie van Halt! U valt? Zijn de resultaten afhankelijk van de mate van succesvolle implementatie?

Hoe werd het onderzoek opgezet? Vragenlijst onderzoek in elf gemeenten Voormeting – nameting Negen interventiegemeenten, twee controlegemeenten Analyses op Letsel Informatie Systeem (LIS) Aantal SEH behandelingen in ziekenhuizen Volgen en vastleggen van de implementatie Activiteitenschema bijgehouden Interviews na afloop van de interventie Beoordeling door experts van de implementatie

Hoe zag het vragenlijst onderzoek er uit? Twee vragenlijsten, onafhankelijke steekproeven VoormetingVerstuurd 7200retour % Dukenburg 48% Wijchen42% NametingVerstuurd 7600 retour % Dukenburg46% Wijchen50%

Resultaten Vragenlijstonderzoek Eigen effectiviteit is toegenomen Deelname aan sociale activiteiten is afgenomen Alle andere variabelen geen verschil Uitkomstmaten Verschil in verandering interventie vs. controle Attitude-0.03 Eigen effectiviteit0.25 Kennis sociale kaart-0.05 Intentie specifiek-0.13 Gedrag specifiek-0.07 Voorzieningen in huis-0.02 Deelname aan sociale activiteiten-0.08 Valfrequentie0.01 Letsel0.05

Resultaten Nameting: bereikt versus niet bereikt Alle variabelen significante verbetering Maar de valfrequentie is hoger en de ernst van het letsel is zwaarder bij de bereikte groep UitkomstmaatBereiktNiet bereikt Attitude Eigen effectiviteit Kennis sociale kaart Intentie specifiek Gedrag specifiek Voorzieningen in huis Deelname aan sociale activiteiten Valfrequentie Letsel

Resultaten van Analyses op LIS Aantal slachtoffers met valletsel behandeld op de SEH afdeling NB: Y-as = genormeerde aantallen Bron: Letsel Informatie Systeem, , VeiligheidNL

Resultaten voor Dukenburg en Wijchen Hogere score is ‘meer’ NametingDukenburgWijchen Nameting alle interventie gemeenten Attitude4.3 Eigen effectiviteit Kennis sociale kaart Intentie specifiek Gedrag specifiek Voorzieningen in huis Deelname aan sociale activiteiten Valfrequentie Letsel 0.3

Resultaten voor Dukenburg en Wijchen Verschil tussen voormeting en nameting WijchenDukenburg Alle interventie gemeenten Attitude Eigen effectiviteit Kennis sociale kaart Intentie specifiek Gedrag specifiek Voorzieningen in huis Deelname aan sociale activiteiten Valfrequentie Letsel

Conclusie 1  Weinig/ geen verandering op determinanten en gedrag  Maar als we bereikte en niet bereikte groep vergelijken wel enige positieve verandering zichtbaar  Analyse op LIS toont enige daling van aantal letsels

Bereik van de interventie Dukenburg % Wijchen % Afgelopen 12 maanden: Folder gelezen over vallen in huis18,328,5 Folder gelezen over medicijngebruik16,216,3 Poster gezien14,019,5 Persoonlijke mailing gehad 5,913,2 In krant over gelezen24,533,3 Kursus valpreventie gevolgd 2,52,2 Voorlichtingsbijeenkomst bijgewoond 3,4 3,6 Informatiemarkt bijgewoond 6,0 8,3 Fitness voor ouderen e.d. 15,7 16,2 Buurtschouw 2,8 2,0 Rollatortraining 2,8 1,4 Huisbezoek adviseur 2,1 1,1 ‘Totaal Bereik’ 4354

Implementatie in Dukenburg en Wijchen DukenburgWijchen Activiteiten: Artikel plaatselijke krantJa Persoonlijke mailingNee Overige (website, posters,..)Ja Algemene informatiemarkt Voorlichtingsbijeenkomsten65115 (Beweeg- ) cursussen3026 Eenmalige (beweeg)bijeenkomsten (kennismaking sport, MIDDVU) ?100+ HuisbezoekenNee

Beoordeling van de interventie door experts WijchenDuken- burg ??????? Voorbereiding5.8 4, Uitvoering , Activiteiten voor Intermediairs , Activiteiten voor einddoelgroep Rapport cijfer Rangorde Score 1-7

Resultaten implementatie onderzoek  Relatief weinig ouderen bereikt met de activiteiten En wie bereiken we wel….?  Nadruk sterk op bewustwording en informatie overdracht En weinig op daadwerkelijke gedragsverandering..?  Geen planmatige aanpak en gefaseerde aanpak Maar vooral de bestaande mogelijkheden benut….?  De werkelijke uitvoering wijkt vaak af van de ‘ideale’ opzet De meest effectieve elementen vaak achterwege gelaten

Conclusie 2 Vermoedelijk is Halt! U Valt als methode effectief, maar was dat door de praktische beperkingen bij de implementatie moeilijk aantoonbaar

Verbeterpunten Vermoedelijk is de effectiviteit van de Integrale aanpak valpreventie / Halt! U valt groter als: Meer ouderen worden bereikt (en de juiste ouderen) Meer aandacht geven aan gedragsverandering (Cursussen, persoonlijke begeleiding/ huisbezoek) Aktiviteiten meerdere jaren doorlopen (continuiteit van de financiering) Planmatige, gefaseerde aanpak (van bewustwording naar gedragsverandering) per specifieke doelgroep

Meer weten? VeiligheidNL Kennisnetwerk: Materialen: Brochure ‘Wat werkt in valpreventie’ valpreventie (2014) valpreventie

Paul den Hertog VRAGEN ?