European Centre for Development Policy Management: Het verbeteren van de kwaliteit van beleidsprocessen Nedworc thema-avond Europa 19 Juni 2008 Niels Keijzer, ECDPM

Drie hoofdvragen voor vandaag: 1.Wat is het ECDPM, en waarom is het opgericht? 2.Hoe trachten wij het werk van EU en ACP beleidsmakers te faciliteren. Hoe kijken we aan tegen ‘beïnvloeden’? Wat voor soorten ‘outcomes’ proberen we na te streven? 3.Een aantal lessen en dilemma’s

Onafhankelijke stichting, opgericht in Hoofddoelstelling: het verbeteren van de relatie en samenwerking tussen de EU en de landen in Africa, het Caribisch en Pacifisch gebied (ACP). Bestuur: zowel ACP als EU; meerderheid ACP. Beleidskader: Het verdrag van Cotonou (2000 – 2020); Joint Africa-EU Strategy (2007); en andere EU-A/C/P verdragen. Huidige capaciteit: + 40 man; 15 nationaliteiten; hoofdkantoor in Maastricht; ‘satelliet’ in Brussel. Wat is het ECDPM?

Hoe een verschil te maken in zo’n groot werkveld? ECDPM richt zich op: Strategische beleidsprocessen onder de drie hoofdpilaren van het verdrag van Cotonou (2000): Handel Governance Beleid voor ontwikkelinssamenwerking en internationale relaties Binnen deze processen richt ECDPM zich op het verbeteren van de kwaliteit van beleidsprocessen.

Door middel van het combineren van drie ‘capaciteit strategiën: Directe facilitatie ondersteuning binnen/m.b.t. deze beleidsprocessen. Strategisch onderzoek en kennismanagement, met een nadruk op netwerken en informatie-uitwisseling ter verbetering van ACP-EU samenwerking Partnerschappen ter ondersteuning van institutionele ontwikkeling van ACP beleidsactoren.

Development Policy & International Relations Beleidsprocessen: The implementation of the joint ‘EU-Africa Strategy’ The joint process of improving the ‘Effectiveness of EU External Action’

Economic and Trade Cooperation Beleidsprocessen: The negotiation and conclusion of Economic Partnership Agreements (EPAs) The implementation of and development support to EPAs (incl. “Aid for Trade”)

Governance Beleidsprocessen: Africa’s search for home-grown strategies and approaches to promote governance at local, national, regional and continental level The EC/EU search to improve its overall capacity to deliver relevant, effective and efficient support to governance reforms in the ACP

Kennismanagement: Nieuwsbrieven: wijd bereik binnen EU en ACP, zeer gedetailleerd op bepaalde thema (‘narrow-casting’). Websites, inclusief experimenteren met Web 2.0 aspecten (bijv. consultaties m.b.v. Blogs) Korte publicaties (rond 6 – 8 pagina’s) – met cases, belangrijke ‘lessen’ binnen processen. Policy management reports – omvangrijke rapporten op bepaalde zaken die binnen kleinere beleidskringen actueel zijn. (Bijv. De juridische consequenties van het niet ondertekenen van een Economic Partnership Agreement) Discussion papers – diepere analyse van doorkruisende / beleidsgerelateerde aspecten. Minder grafisch en meer flexibel dan de ‘korte publicaties’, tevens meer gericht op een specialistisch publiek.

Drie zaken nader bekeken: Hulpeffectiviteit en de conferentie in Accra; De beleidscoherentie agenda en praktijk; Mogelijke implicaties van het verdrag van Lissabon

Stand van zaken hulp effectiviteit (1): 2003 Rome Declaration on Harmonisation 2005 Paris Declaration on Aid Effectiveness 2005 EU Consensus on Development: 4 extra targets on aid effectiveness 2007 Code of Conduct on Division of Labour 2002 Monterrey Consensus on Financing for Development 2008 Accra Agenda for Action 2009 EU Reform Treaty (Lisbon)?? 2006 EU Aid Effectiveness Package 2007 Joint Africa-EU Strategy

Hulpeffectiviteit (2): De EU heeft twee stokpaardjes voor Accra proces: Verbetering van de ‘predictability’ van ontwikkelingshulp. Verdere stappen op het gebied van taakverdeling tussen donoren. Co-financiering tussen lidstaten en EC is mogelijk gemaakt, maar lang voortraject is nodig. De EC wordt meer en meer gewaardeerd door de lidstaten, met name door het werk rondom begrotingssteun, en meer recentelijk het werk rond technische assistentie. De EC zelf maakt in toenemende mate gebruik van ‘sector budget support’ (ook in ‘fragiele situaties’), waarbij ‘general budget support’ geen sterke groei heeft doorgemaakt tussen EDF 9 en 10. De evaluatie van het verdrag van Parijs (OECD) stelt dat er reeds iets van Parijs-moeheid ontstaat. Iedereen verwacht echter verder te gaan op deze weg.

Taakverdeling tussen EU donoren (1) EU is één van de ‘hoofdschuldigen’ voor de toenemende fragmentatie van de hulp. Volgens Maastricht (92) is OS een ‘shared competence’ tussen de lidstaten en de Commissie. Er zijn reeds eerdere initiatieven geweest van de EU Raad op dit terrein (e.g. 1998, 2001, …), maar the ‘Code of Conduct [CoC] on Division of Labour’ van afgelopen jaar wordt gezien als een stap voorwaarts. Deze CoC is redelijk duidelijk over het maximum aantal sectoren per donor per land, leiderschap van het partnerland hierin, leidende donoren en gedelegeerde partnerschappen, etc.

Taakverdeling tussen EU donoren (2) Problemen: Dit is een politiek proces, en buiten ‘dalende transactie- kosten’ zijn de ‘OS voordelen’ nog niet goed zichtbaar gemaakt. De EU kan veel meer investeren in capaciteitsontwikkeling van de partnerlanden om leiderschap te (kunnen) nemen in dit proces, maar heeft hierin een zeer lage ‘track record’. Hier komt bij dat de informatievoorziening over EU hulpprogramma’s (incl. donor atlassen) onvoldoende is. Daarnaast hebben EU landen nog te weinig moeite gedaan om uit te zoeken waar hun specifieke ‘krachten’ liggen (‘comperatieve voordelen’). De EU (incl. de EC) heeft nog geen duidelijk operationeel mandaat voor taakverdeling (recht op initiatief, etc.).

Beleidscoherentie (1) De EU Consensus is redelijk sterk geformuleerd wat beleidscoherentie betreft (‘andere beleidsterreinen moeten bijdragen aan het behalen van de MDGs’). Is echter geen ‘hard’ beleid. Het verdrag van Maastricht en artikel 12 van Cotonou gaan minder ver dan dit: de EU is verplicht tot het doen van een poging, niet tot het hebben van succes. (Lissabon verandert daar niets aan) Er is in de laatste jaren meer gedaan met het thema, heeft redelijk vaak op de agenda gestaan en ondermeer geleid tot een eerste EU rapport over het thema.

Beleidscoherentie (2) Echter, volgens een brief van DGIS van 30 Mei jl.: –“De regering constateert ook een neiging om op EU-niveau te kiezen voor uitwerking en behandeling van relatief ‘gemakkelijke’ coherentiethema’s, zoals brain drain en onderzoek & ontwikkeling. Ingrijpende actuele kwesties zoals de Doha Ronde of de EPA- onderhandelingen met de ACS-landen (Economic Partnership Agreements met Afrika, Caraïben en Stille Oceaan), worden daarentegen niet snel als coherentiekwesties geïdentificeerd en geagendeerd.” Evaluatie 2007 (ECDPM, Particip, ICEI): Huidige inspanningen ‘experimenteel’: –Meeste mechanismen jonger dan vijf jaar en gezien als ‘werk in uitvoering’. –Gebrek aan ‘impact-oriëntatie’ en ‘resultaat-gerichte planning’ Zeven case studies, waaronder: –Spanje: meerdere ministeries tot voor kort verantwoordelijk voor ontwikkelingshulp. –Zweden: één departement is belast met een ‘overheids-brede’ coördinatie. –Europese Commissie: op hoeveel dossiers kan DG Ontwikkeling werkelijk actief zijn, als ze ook nog een EU rapport te schrijven hebben?

EU hervormingsverdrag? Armoedebestrijding wordt hoofddoelstelling voor EU OS; Beleidscoherentie taal ongewijzigd, maar van betrekking op de hele EU (daarvoor alleen de Gemeenschap). Ontwikkelingssamenwerking van de lidstaten en de Commissie moet wederzijds complementair zijn. Daarnaast is er een duidelijker doel gekoppeld aan coördinatie (efficiency). EC Delegaties worden versterkt tot EU Delegaties, en een ‘European External Action Service’ (EEAS) is voorzien. Nog ondoorzichtig operationalisatie-proces, waarin de plaats van OS niet altijd even duidelijk is. De Raad krijgt een president voor 2.5 jaar, eenmalig voornieuwbaar – belangrijk voor de agendering van coherentie onderwerpen. Wat er met OS gaat gebeuren hangt echter sterk af van de verdere profilering van de High Representative of the Union for Foreign Affairs and Security Policy (HRFASP), en de inrichting/OS karakter van de EEAS.

Bedankt!