Natuurwetenschappelijke vakken en beroepsonderwijs Marco Mazereeuw en Dirk Penninga Tweedegraads lerarenopleiding biologie, natuurkunde en scheikunde

In deze workshop Korte kennismaking en eigen standpunt Introductie op nw-kennis in het beroepsonderwijs Curriculumonderdelen vakdidactiek (v)mbo Samenhangend onderwijs maken –Voorbeeldmateriaal van studenten

Aanleiding Brief van minister van OCW (2012) –Lerarenopleidingen bied een afstudeerrichting aan! –Beroepsonderwijs en algemeen vormende onderwijs –60 EC: (v)mbo-specifieke inhoud, LiO-stage en afstudeeronderzoek –Oriëntatie op beroepsonderwijs moet vooraf mogelijk zijn

Het is van groot belang dat studenten van de tweedegraads lerarenopleidingen (in de algemeen vormende vakken) zich niet alleen orie ̈ nteren op lesgeven op havo en vwo, maar ook op vmbo en mbo (Bussenmaker, 2012) Middel: afstudeerrichting

Stellingen en voorstellen A.Biologie, natuurkunde en scheikunde hebben nauwelijks iets te maken met beroepen in het (v)mbo; niets aan doen die afstudeerrichting B.Biologie, natuurkunde en scheikunde kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de professionele ontwikkeling van studenten / leerlingen in het (v)mbo; goed idee zo’n afstudeerrichting C.Volgens mij gaat het erom dat ze iets leren, het maakt niet zo gek veel uit wat; prima zo’n afstudeerrichting

Kennisbasis voor leraren Algemene kennis over het beroep(sonderwijs): onderwijskunde Specifieke kennis over de relatie tussen biologie, natuurkunde en scheikunde en het beroep(sonderwijs): vak en vakdidactiek

Rol van nw-kennis in (v)mbo Lees het addendum op de generieke kennisbasis en probeer mogelijke rollen voor nw-kennis te identificeren.

Ik kom zelf i.i.g. op: 2.2: leerdoelen en instructiemodellen 2.3: vormgeving van leerprocessen 2.4: selectie en ontwerp van leermiddelen 2.5: begeleiden van leerprocessen 3.2: gespreksvoering Kortom: kennis over kennis, over leerprocessen en over methodes

Confrontatie schoolvak - beroep Algemeen- en beroepsvormend Beroepsgericht schoolvak Stage Algemeen vormend schoolvak Natuurkunde - metaaltechniek Natuurkunde – Pollard jachtbouw School en bedrijfBeroepsgericht schoolvak Algemeen vormend schoolvak StageMetaaltechniek – Pollard jachtbouw Natuurkunde- Pollard jachtbouw

Confrontatie schoolvak - beroep Algemeen- en beroepsvormend Beroepsgericht schoolvak Stage Algemeen vormend schoolvak Biologie - plantenteeltBiologie – Enza zaden School en bedrijfBeroepsgericht schoolvak Algemeen vormend schoolvak StagePlantenteelt – Enza zaden Biologie –Enza zaden

Biologie Plant Tomatenteler Bollen- kweker

Aard: het gesprek in school en in de praktijk Curriculum- onderdeel KennisFocusRegels van gesprek BiologieAlgemeenLerenStrikt PlantAlgemeen en gesitueerd LerenStrikt Stage: tomatenteler GesitueerdWerkenAfhankelijk van werkzaamheden

Inhoud Curriculum- onderdeel KennisFocusRegels van gesprek BiologieAlgemeen: verschijnselen LerenStrikt PlantAlgemeen en gesitueerd: Beroepspraktijken werkzaamheden LerenStrikt Stage: tomatenteler Gesitueerd: Praktijk en werkzaamheden WerkenAfhankelijk van werkzaamheden

Kortom Het schoolvak biologie is met iets anders bezig dan het schoolvak plant –Vooral de inhoud is anders Beide schoolvakken (biologie en plant) zijn met iets anders bezig dan de stagepraktijk –De inhoud (bio) en de aard (plant) zijn anders

Waar ligt de verbinding? Biologie Plant Tomatenteler Bollen- kweker A B

Verbinding? A.Welke natuurwetenschappelijke (biologische) kennis heb je als plantenteler nodig om in je praktijk verantwoord te kunnen handelen? B.Welke natuurwetenschappelijke (biologische) kennis heb je in dit bedrijf nodig om …te kunnen…?

Onderwerpen in het vakdidactische deel van het curriculum Verantwoord handelen als beroepsbeoefenaar –Algemene kennis van het beroep: vergelijken van praktijken, methoden,… Werkzaamheden goed kunnen uitvoeren –Specifieke kennis van het bedrijf en de methoden die daar worden gebruikt kunnen toelichten en verantwoorden

Inhoud van curriculum Curriculumonderdelen van het (v)mbo Voorbeelden van integraties (bv. hybride leeromgeving) Typen kennis (schoolvak, beroepsgericht vak, beroep) Rol van nw-kennis in het beroep Rol van nw-kennis in het beroepsonderwijs Didactiek van het conceptualiseren van de werkplek Didactiek van het betekenisvol maken van nw-kennis Ontwerpen en evalueren van lesmateriaal

Ideeën bedenken en uitwisselen Vul de onderstaande tabel in en bespreek met een collega

NHL Hogeschool

Didactiek integratie van leren (school-werk, beroep-nw) Naast meer algemene strategieën (vb. hybride leeromgeving, scaffolding op de werkplek) een strategie om kennis zichtbaar te maken en gebruiken; Bespreekbaar maken van functionele natuurwetenschappelijke kennis: –Mazereeuw (2013): biologie in stagebedrijven zeven ontwerpkenmerken –Enkele lessenseries van studenten daarvan afgeleid

Zeven ontwerpkenmerken 1.Start exploratie op het bedrijf met de belangrijkste doelen en hun verbinding met werkzaamheden (overzicht) –Hoe meer koeien kalven, hoe hoger de melkproductie: tochtig zien, dekken / insemineren, dracht monitoren, droogzetten kalven, controle koe en kalf, tochtig zien,.. 2.Participatie in monitoring- en interveniërende werkzaamheden waarvoor biologische kennis nodig is en die gericht zijn op het bereiken van hetzelfde doel (ervaren dat bepaalde kennis ertoe doet); –Participatie in tochtig zien, inseminatie, opvoelen, scannen, droogzetten etc.

3.Participatie in werkzaamheden met instrumenten die om overzicht van de werkplek vragen en waarvoor relaties tussen doel, werkzaamheden en specifieke schoolkennis nodig is (conceptualisering van werkplek) –Monitoren van vruchtbaarheid en dracht in hele veestapel met een koekalender. Pogingen om de tussenkalftijd te optimaliseren: specifieke biologische kennis is nodig

4.Richt de reflectie op de werkzaamheden op de rationale achter de werkzaamheden: waartoe (doel), op welk moment (tijd), waarom op die manier (methode) en welke problemen en oplossingen (problemen) (gebruik van nw-kennis voor verantwoording werkzaamheden) –Waarom kies je voor een stier en niet voor KI? Waarom scannen in plaats van opvoelen? Wanneer insemineer je? 5.Stimuleer het gebruik van woorden uit beide contexten en bespreek de betekenis(relatie) (verbinding van kenniselementen uit beide contexten) –Een tochtige koe heeft bijna een eisprong en kan daarom worden geïnsemineerd. Ik kies voor scannen omdat bij een koe met een stille tocht de eierstokken gecontroleerd kunnen worden

6.Stimuleer reflectie op de termen en betekenis die gebruikt worden in beide praktijken (uitbreiding verbinding) –Volgens mij kan ‘hormoon’ hier ook worden gebruikt om dit uit te leggen. Laat eens horen. 7.Stimuleer oriëntatie op / participatie in innovatie in de werkplek of in het oplossen van problemen op de werkplek (ervaren van functionaliteit van nw-kennis voor bedrijf) – Is het zinvol om aan embryotransplantaties te gaan doen?

Voorbeeld fruitteelt (zie voorbeeldmateriaal) Exploratie van fruitteelt Oriëntatie op werkzaamheden Doel is om te verantwoorden via een folder voor medewerkers –Folder is bedoeld voor toekomstig medewerkers –Medewerker (nagespeeld) vraagt om verheldering –Verantwoording gericht op: doel, tijd, methode en problemen Reflectie op gebruikte termen in de folder Focus op vernieuwing van het bedrijf

Zijn deze ontwerpkenmerken ook te gebruiken om relaties tussen beroepskennis en nw-kennis van natuurkunde en scheikunde zichtbaar te maken? –Kies een beroep en een nw-onderwerp waarvan je het idee hebt dat er een verbinding is (bv. elektricien en natuurkunde); –Probeer samen met een collega na te gaan of de ontwerpkenmerken ook gelden voor die relatie (doel: bv. kennis van natuurkunde bespreken)

Vragen H.A. Klein, Graphic Worlds of Peter Bruegel the Elder. Reproducing 64 Engravings and a Woodcut After Designs by Peter Bruegel the Elder. New York p Zoals weergegeven op: