Psychologische gevolgen van ICD-therapie - Dr. Krista van den Broek Center of Research on Psychology in Somatic diseases

Implanteerbare defibrillator (ICD) Ter preventie van plotse hartdood door levensbedreigende ritmestoornissen: Primaire preventie Secundaire preventie ICD-schokken

Aanpassing aan een ICD (angst) ICD indicatie Reanimatie Levensbedreigende ziekte ICD implantatie zelf Lokale verdoving Opwekken en beëindigen ritmestoornissen Onvoorspelbaarheid van de ritmestoornissen ICD schokken

Doelen van deze studie 1)Onderzoeken welke ICD patiënten een verhoogd risico hebben om zich angstig te voelen (kwetsbaarheidsfactoren voor angst) 2)Onderzoeken wat de gevolgen zijn van het ervaren van angst (klinische gevolgen van angst) 3) Angst bij partners van ICD patiënten onderzoeken

De wetenschappelijke studie Catharina Ziekenhuis en Amphia Ziekenhuis 4 meetmomenten: Vragenlijstenboekjes Voor patiënten en partners zelfde studie opzet Uit medische dossiers informatie over ziektegeschiedenis, ATP/schokken ICD2 m12 m18 m

… de studie vervolgd Type D persoonlijkheid - Negatieve gevoelens - Niet geuit (angst voor afwijzing) Angstgevoeligheid - Angst voor symptomen van angst, vanwege verwachte negatieve gevolgen

… de studie vervolgd Vragenlijsten STAI Algemene symptomen van angst ICDCZorgen van de patiënt over de ICD CAQZiekte-specifieke angst (cardiaal) BDIDepressieve symptomen DS14Type D persoonlijkheid ASIAngstgevoeligheid

Doel 1: kwetsbaarheidfactoren angst Achtergrond Een subgroep patiënten is angstig Hoe groot is deze groep? Wat zijn de kenmerken van deze groep? Resultaten 50% angstig tijdens de implantatieperiode (dagen) 25% na 1 jaar nog steeds angstig

… kwetsbaarheidsfactoren vervolgd Kwetsbaarheidsfactoren: 1) ICD recall Van den Broek et al., PACE 2006;29: N = 33 Cut-off  56 op STAI 6.1% vs. 24.2%, p = Score STAIScore STAI

Pedersen, Van den Broek, et al., submitted for publication 2) Diabetes en 3) Type D persoonlijkheid Chronisch angstig (niet: ICD indicatie, ischemische etiologie, CRT, terechte ICD therapieën, leeftijd e.d.) Diabetes or Type D None % N = % vs. 65%, p <.001 … kwetsbaarheidsfactoren vervolgd

Van den Broek et al., PACE 2008;31: ) Type D persoonlijkheid 4) Angstgevoeligheid N = 308, STAI BL en 2 mnd FU Hoofdeffect Type D persoonlijkheid en angstgevoeligheid KORTOM: 4 kwetsbaarheidsfactoren MAAR geen invloed van ICD schokken of ICD indicatie

Resultaten doel 2: Klinische gevolgen van angst Gerelateerd aan (≥ 5) nieuwe levens-bedreigende hartritmestoornissen (N = 565) OR Verhoogde angst 2.33 Secundaire preventie 2.54 Ischemische etiologie 0.46 Niet: geslacht en leeftijd P = Van den Broek et al., submitted for publication

… gevolgen vervolgd Angst in combinatie met Type D persoonlijkheid; 1 of meer ritmestoornissen Van den Broek et al., submitted for publication P =.004 OR Verhoogde angst en TDp2.29 Secundaire preventie2.10 Niet: ischemische etiologie, geslacht en leeftijd

Resultaten doel 3: Angst bij partners van patiënten Partner ervaart evenveel angst als de patiënt Ook: 41% vs. 40% met verhoogde niveaus Groot effect Matig effect Klein effect Van den Broek et al., submitted for publication

Samenvatting Kwetsbaarheidsfactoren angst –ICD recall– Type D persoonlijkheid –Diabetes– Angstgevoeligheid –Niet: Schokken en ICD indicatie Gevolgen angst –Terechte ICD therapieën (TDp) Partners –Even angstig als patiënten

Klinische implicaties 1.Screening voor Type D persoonlijkheid (en angstgevoeligheid) - DS14 (en ASI) - ICD verpleegkundigen 2.Psychologische steun voor patiënten met ICD recall of diabetes - ICD verpleegkundigen 3. Psychologische steun voor partners

… implicaties vervolgd 4. Behandeling van angstige patiënten (review) 1 - Cognitieve gedragstherapie - Cardiale revalidatie/exercise 5. Behandeling van Type D persoonlijkheid - Interventies moeten nog worden onderzocht - Anders omgaan met negatieve emoties 1 Pedersen, Van den Broek & Sears. PACE 2007;30:

Samenwerking Universiteit van Tilburg – CoRPS Prof. Dr. Johan Denollet, Dr. Ivan Nyklíček, Dr. Susanne Pedersen Catharina Ziekenhuis – Afdeling Cardiologie Dr. Albert Meijer, Drs. Pepijn van der Voort, Antoinette Spierings Amphia Ziekenhuis – Afd. Electrofysiologie Dr. Marco Alings, Eefje Postelmans, Hidde Weetink en ICD technici Erasmus Medisch Centrum – Thoraxcentrum Dr. Dominic Theuns

Dr. Krista van den Broek Universiteit van Tilburg CoRPS – Departement Medische Psychologie Postbus LE Tilburg