Onderzoek naar de kwaliteit van het binnenklimaat bij de Stichting Onderwijs Midden-Limburg, uitgevoerd in samenwerking met Loyalis

SOML Samenwerkingsbestuur van katholiek en openbaar voortgezet onderwijs Bestuurskantoor in Roermond 11 schoolgebouwen –Connect College: twee locaties in Echt –Sgs. Sint Ursula: locaties in Horn en Heythuysen –Mundium College: drie locaties in Roermond, een in Baexem –BC Broekhin: locaties in Roermond, Swalmen en Reuver 8500 leerlingen, 1000 personeelsleden

Totstandkoming project Loyalis –Project “Elke dag de eerste” met als doel het bevorderen van gezond en met plezier langer doorwerken –Deelproject “Elke dag frisse lucht” –Middelen Loyalis beschikbaar gesteld in samenwerking met de vakbonden SOML –Aandacht voor binnenklimaat vanuit RI&E –Klachten vanuit de scholen –Eigen meetactiviteiten

Doel onderzoek in SOML-scholen In kaart brengen fysiek klimaat in de diverse schoolgebouwen Grip krijgen op het thema “binnenklimaat” Bevordering bewustwording onder het personeel Bewerkstelligen van gedragsverandering Inzicht krijgen in methoden die leiden tot vergroting van bewustwording en bewerkstelliging van gedragsverandering Opstellen concreet Plan van Aanpak voor de optimalisering van het fysieke klimaat per schoolgebouw en SOML-breed

Uitgangspunten werkwijze Metingen niet door ‘wetenschappers’ maar door personeelsleden van de scholen Externe ondersteuning en expertise alleen bij organisatie en gegevensanalyse Onderzoek in alle schoolgebouwen Breed draagvlak: vooraf informatieverstrekking aan bestuur, directies en werknemersvertegenwoordigers

De meetapparatuur

Rollen Opdrachtgever: CvB SOML Centrale coördinatie: personeelsfunctionaris Aanspreekpunt per school: Arbo-coördinatoren en facilitair managers Uitvoering metingen: conciërges Bijhouden logboeken: leerkrachten Gegevensanalyse en rapportage: Loyalis

Opzet metingen Start met instructie en voorlichting aan alle geledingen (betrokkenheid GGD) Meting van temperatuur, luchtvochtigheid en CO 2 Keuze van 5 lokalen per schoolgebouw en in kaart brengen nuttige ventilatiemogelijkheden Bijhouden van logboeken: aantal aanwezigen in het lokaal en ventilatiegedrag van uur tot uur 2 meetperioden van telkens 5 weken, november december 2009 en maart/april 2010 Na eerste meetperiode presentatie bevindingen, interventies en aanbevelingen over gedrag per lokaal

Gehanteerde normen Temperatuur –Tussen 20 en 22 graden –Tussen 19 en 20 graden en tussen 22 en 23 graden –Lager dan 19 graden en hoger dan 23 graden CO 2 –Onder 800 ppm –Tussen 800 en 1400 ppm –Hoger dan 1400 ppm Luchtvochtigheid –Tussen 30 en 70 –Lager 30 en hoger dan 70

Presentatie d.m.v. stoplichten 10 CO2 Luchtvochtigheid Temperatuur B02 Admin Nagenoeg compleet aangeleverd Sterk wisselende temperaturen Zeer hoog CO2-niveau

Wijze van rapporteren Na eerste meetperiode –Presentatie met behulp van stoplichten aan bestuur, directies, facilitair managers, Arbo-coördinatoren, conciërges en overige belangstellenden Na tweede meetperiode –Opnieuw presentatie met behulp van stoplichten aan bestuur, directies, facilitair managers, Arbo- coördinatoren, conciërges en overige belangstellenden –Uitgebreide schriftelijke rapportages per school, grafieken en aanbevelingen over gebouw, gedrag en organisatie

Voorbeeld grafiekpresentatie

Voorbeelden adviezen Gebouw –Vergroten nuttige ventilatiecapaciteit –Installatie mechanische ventilatie Gedrag –Bewustwording door voorlichting –Gedragsbeïnvloeders bijv. stoplichtmeters –Effect van ventilatiegedrag zichtbaar maken Organisatie –Schoonmaak –Roosteren

Conclusies meetperiode 1 Nagenoeg in geen enkel lokaal worden de optimale normen gehaald In ruim driekwart van de lokalen is het CO 2 -niveau gedurende belangrijke delen van de dag (ruim) boven 2000 ppm Nagenoeg overal is het te warm Van aanwezige ventilatiemogelijkheden wordt niet optimaal gebruik gemaakt

Conclusies meetperiode 2 Ventileren helpt Interventies in de vorm van terugkoppelingssystemen helpen, met name als die ook zichtbaar zijn voor de leerlingen Invullen logboeken is belastend voor docenten, onder andere door voortdurende wisselingen in de bezetting van lokalen Niet overal kunnen met ventileren de CO 2 -normen worden gehaald Het bleef overal te warm

Terugkoppelingssysteem

Aanvullende enquête onder personeel 40 vragenlijsten uitgezet onder personeelsleden die aan de metingen hebben meegewerkt 27 vragenlijsten ingevuld retour ontvangen Vragen over: -beleving binnenklimaat, -de metingen en -het vervolg

Belangrijkste resultaten enquête Beleving binnenklimaat CO 2 -gerelateerd –45% geeft aan geen probleem te hebben met het fysieke klimaat in de school –55% ervaart het fysieke klimaat in de school als onprettig en/of ongezond Temperatuur –45% vindt de temperatuur goed –32% vindt het vaak te warm –23% vindt het vaak te warm of te koud

Belangrijkste resultaten enquête De metingen –45% vond het (enigszins) leuk om aan het onderzoek mee te werken –18% (helemaal) niet Het vervolg –64% is van mening dat het binnenklimaat gewoon goed geregeld moet zijn en wil zich daar verder niet mee bezig houden –41% van de geënquêteerden geeft aan zich beter bewust te zijn van het binnenklimaat en ventileert meer

Opvallendste bevindingen samengevat Grote verschillen in CO 2 -waardes –tussen de gebouwen ( ppm) –maar ook tussen de lokalen in hetzelfde gebouw Temperatuur vaak te hoog (hoger dan 23 graden) Luchtvochtigheid is moeilijk beïnvloedbaar; sterk afhankelijk van weersomstandigheden CO 2 door ventilatie goed beïnvloedbaar Met ventilatie lossen echter niet overal de problemen op Vergroting van betrokkenheid, bewustwording en gedragsverandering wordt bereikt door gerichte maatregelen

Belangrijkste lessen Meten maakt het probleem hanteerbaar Met gedragsverandering zijn belangrijke verbeteringen te bereiken maar kunnen niet altijd de normen worden gehaald Een goede aanpak begint met veel aandacht voor het creëren van betrokkenheid en een breed draagvlak Alleen met maatwerk is een optimaal resultaat te bereiken De kwaliteit van oplossingen is gebaat bij een combinatie van maatregelen op het gebied van gebouw, gedrag en organisatie

Bedankt voor uw aandacht