7 SACRAMENTEN de eucharistie met als belangrijk onderdeel de heilige Communie het doopsel het vormsel de biecht of het sacrament van de verzoening de ziekenzalving of het heilig oliesel het priesterschap het huwelijk

7 WERKEN VAN BARMHARTIGHEID De hongerigen spijzen De dorstigen laven De naakten kleden De vreemdelingen herbergen De zieken verzorgen De gevangenen bezoeken De doden begraven

10 GEBODEN Bovenal bemin één God Zweer niet ijdel, vloek noch spot Heilig steeds de dag des Heren Vader moeder zult gij eren Dood niet, geef geen ergernis Doe niets wat onkuisheid is Vlucht het stelen en bedriegen Ook de achterklap en het liegen Wees steeds kuis in uw gemoed Begeer nooit iemands goed

A GENDA Les 25: Kerk: Macht en geloof (11 de -15 de eeuw)

B ONIFATIUS VIII ( ) ‘De wereld heeft nood aan een sterke leider zoals ik.’

L EO X ( ) ‘God heeft mij het pausschap gegeven, dan kan ik er net zo goed van genieten’

C LEMENS VI ( ) ‘Ik ben een zondaar onder zondaars’

O PDRACHT 1 1. Vanaf welke eeuw waren bedelmonniken actief? 13 e eeuw 2. Waar waren zij actief? In de stad 3. Waar of onwaar: bedelmonniken werden betaald door de kerk. Motiveer je antwoord. Onwaar: Ze leefden van wat ze kregen van de mensen.

CONCILIE Vergadering van de leidende figuren van de kerk.

1. D E GOEDGEORGANISEERDE KERK PREDIKTE EEN ZUIVER GELOOF In de 11de en 12de eeuw stonden aan de top van de kerk heel ambitieuze pausen. Ze waanden zichzelf de hoogste macht op aarde. De kerk werd een hiërarchische instelling. Aan de basis stonden de parochiepriesters en de bedelmonniken die een voorbeeldig leven moesten leiden. De kerk werd een machtige instelling. De concilies bepaalden het geloof en elke gelovige moest zich hier aan houden.

B IECHT

B OUWEL : O NZE - LIEVE - VROUW

L IER : S INT G UMMARUS

T URNHOUT : S INT P ETRUS

2. H ET CHRISTENDOM BEPAALDE HET LEVEN VAN DE MENSEN. De inspanningen van de kerk hadden resultaat: de invloed van de kerk en geloof op het leven van de gewone man nam toe. De kerk kwam tussen in alle belangrijke gebeurtenissen in het leven. Een predikant leerde de mensen hoe ze zich als christen moesten gedragen. De priesters controleerden de gelovigen in de biecht. Er ontstond een zondebesef. In de steden verenigden mensen uit eenzelfde wijk of beroepsgroep zich in broederschappen. Ze vereerden hun eigen patroonheilige en hielpen elkaar als ze in de problemen zaten. De bedevaarten zijn een bewijs van het groeiende succes van het christendom. Een bedevaart had een dubbele functie: genezing of vergiffenis van zonden verkrijgen.

K ATHAREN Eigen ideeën over goed en kwaad. Verwerpen sacramenten. Verwerpen centrale rol priesters.

B RON 7 Inquisitie Kerkelijke rechtbank

3. E EN ALMAAR ONVERDRAAGZAMERE KERK Omdat de kerk haar leer nauwkeurig aflijnde en de controle opvoerde, stootte ze meer en meer op andersdenkenden. De kerk werd steeds onverdraagzamer. Gelovigen die de officiële leer van de kerk in twijfel trokken noemen we ketters. Ze werden op een gewelddadige manier vervolgd door de inquisitie. De katharen, in het zuiden van Frankrijk, hadden eigen ideeën over goed en kwaad, ze verwierpen de sacramenten en de centrale rol van de priesters. De paus zag hen dan ook als een bedreiging en organiseerde een kruistocht tegen hen. Ook de joden waren regelmatig het slachtoffer van beschuldigingen van verzonnen misdaden.