Onderwijs in herstelondersteunende zorg ‘Herstel in beweging’ 8 september 2011 GGZ Breburg Jos Dröes

Herstel – een menselijke neiging Ieder van ons is wel eens hersteld Ieder van ons is wel eens hersteld Herstel is een universele ervaring Herstel is een universele ervaring

Vragen over herstel Hoe begon het? Hoe begon het? Hoe verliep het? (ups en downs) Hoe verliep het? (ups en downs) Wie waren erbij? Wie waren erbij? Wat heeft je geholpen Wat heeft je geholpen Welke mensen hielpen je? Welke mensen hielpen je? Waarom hielp het, wat ze deden? Waarom hielp het, wat ze deden? Welke dingen of hulpmiddelen hielpen je? Welke dingen of hulpmiddelen hielpen je? En wat heeft je juist gehinderd bij je herstel? En wat heeft je juist gehinderd bij je herstel? Welke opmerkingen van anderen demotiveerden je? Welke opmerkingen van anderen demotiveerden je? Welke omstandigheden werkten je herstel tegen? Welke omstandigheden werkten je herstel tegen?

Herstellen doe je zelf

Aspecten van herstel Herstel van gezondheid en vermindering van ziekte of ziekteverschijnselen Herstel van gezondheid en vermindering van ziekte of ziekteverschijnselen Herstel van persoon, waarbij herstel van zelfgevoel en zelfvertrouwen belangrijk zijn Herstel van persoon, waarbij herstel van zelfgevoel en zelfvertrouwen belangrijk zijn Herstel van dagelijks functioneren, bijvoorbeeld op tijd opstaan, je huis bijhouden, boodschappen doen, je post openen, je rekeningen betalen Herstel van dagelijks functioneren, bijvoorbeeld op tijd opstaan, je huis bijhouden, boodschappen doen, je post openen, je rekeningen betalen Herstel van rolfunctioneren, bijvoorbeeld weer aan het werk komen, naar school gaan, relaties met familie en vrienden oppakken Herstel van rolfunctioneren, bijvoorbeeld weer aan het werk komen, naar school gaan, relaties met familie en vrienden oppakken

Aspecten Hulpverlening Beoogde resultaten van herstel Herstel van persoon HerstelwerkgroepenPsychotherapieGesprekken Zingeving, zelfgevoel, grenzen (Persoonlijke identiteit) Herstel van gezondheid BemoeizorgBehandeling Leren omgaan met symptomen Minder symptomen Soms genezing Herstel van dagelijks functioneren Rehabilitatie in de leefomgeving Dagelijkse routines Herstel van rollen Rehabilitatie in de maatschappij Rolherstel (Maatschappelijke identiteit)

Herstelondersteunende eigenschappen van mensen dat ze er voor je waren zonder zich op te dringen dat ze er voor je waren zonder zich op te dringen dat ze naar je luisterden en jouw verhaal respecteerden dat ze naar je luisterden en jouw verhaal respecteerden dat ze jouw initiatieven ondersteunden in plaats van afbrandden dat ze jouw initiatieven ondersteunden in plaats van afbrandden dat ze jouw ervaringen serieus namen dat ze jouw ervaringen serieus namen dat ze jou zoveel mogelijk de regie lieten, maar wel bereid waren om die over te nemen als je het zelf niet aankon dat ze jou zoveel mogelijk de regie lieten, maar wel bereid waren om die over te nemen als je het zelf niet aankon dat ze hun best deden om je pijn te verzachten dat ze hun best deden om je pijn te verzachten

Kenmerken van herstelondersteunende zorg * De hulpverlener is present (aandachtig aanwezig) * Gebruikt zijn professionele referentiekader op een terughoudende en bescheiden wijze terughoudende en bescheiden wijze * Maakt ruimte voor, ondersteunt het maken van en sluit aan bij het eigen verhaal van de cliënt sluit aan bij het eigen verhaal van de cliënt * Herkent en stimuleert het benutten van eigen kracht van de cliënt (empowerment) zowel individueel als van de cliënt (empowerment) zowel individueel als collectief collectief * Erkent, benut en stimuleert de ervaringsdeskundigheid van de cliënt ervaringsdeskundigheid van de cliënt * Erkent, benut en stimuleert de ondersteuning van de cliënt door belangrijke anderen cliënt door belangrijke anderen * Is gericht op het verlichten van lijden en het vergroten van autonomie/regie vergroten van autonomie/regie

Drie voorbeelden van herstelondersteunende zorg Herstelondersteunende diagnostiek Herstelondersteunende diagnostiek Rehabilitatie die aansluit bij het verhaal van de cliënt Rehabilitatie die aansluit bij het verhaal van de cliënt Invloed van cliënt op keuze behandeling Invloed van cliënt op keuze behandeling

Waarom onderwijs voor alle betrokkenen? Cliënten: om zich hun eigen herstelproces Cliënten: om zich hun eigen herstelproces bewust te worden Managers en behandelaars: Managers en behandelaars: om vertrouwd te raken met de paradigmaverandering Begeleidende medewerkers: Begeleidende medewerkers: om te leren herstelondersteunende zorg te bieden

Onderwijsactiviteiten per implementatiefase Onderwijsactiviteiten per implementatiefase Beginfase (1 jaar) Voorlichting aan cliënten, behandelaars, begeleiders en management door ervaringsdeskundigen en hulpverleners Visiediscussie op alle niveau’s Invoeringsfase (2-4 jaar) Herstelwerkgroepen voor cliënten HOZ cursus en vervolgactiviteiten voor medewerkers en management Werkbegeleiding/teamcoaching Steeds meer inzet ervaringsdeskundigen; opleiding e.d.’s Ontstigmatiseren van cliëntervaring Beginfaseactiviteiten voor nieuwe cliënten en medewerkers Verankeringsfase (blijvend) De herstelvisie wordt door de gehele organisatie gedragen Ervaringsdeskundigheid op alle niveaus Beginfase en invoeringsfase-activiteiten voor nieuwe cliënten en medewerkers

BASISCURSUS HERSTELONDERSTEUNENDE ZORG De basiscursus introduceert de HEE-begrippen (Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid) en het begrip HOZ (herstelondersteunende zorg) Programma Op dag 1 komen de HEE-begrippen aan de orde. Doelen: Kennis over de HEE begrippen Kennis over de HEE begrippen Inzicht in de betekenis van deze begrippen in het eigen leven Inzicht in de betekenis van deze begrippen in het eigen leven Diverse oefeningen en opdrachten in kleinere groepjes. Op dag 2 komt het begrip HOZ aan de orde. Doelen: Wat is HOZ, wat betekent het in het dagelijkse werk. Wat is HOZ, wat betekent het in het dagelijkse werk. Relatie tussen herstelondersteunende zorg, behandeling en rehabilitatie. Wat zou er kunnen veranderen? Relatie tussen herstelondersteunende zorg, behandeling en rehabilitatie. Wat zou er kunnen veranderen? Kennisoverdracht, ervaringsverhalen en oefeningen. Dag 1 wordt geheel gegeven door ervaringsdeskundige docenten van het HEE-team. Op dag 2 bestaat het docententeam uit een ervaringsdeskundig docent en een rehabilitatiedocent.

Dank voor uw aandacht