Onderwijs- en opleidingskunde Rianne Janssen en Filip Dochy 28/11/20111

OVERZICHT Onderwijs- en opleidingskunde: –Algemeen –werkvelden Curriculum –Bachelor: Optie onderwijs- en opleidingskunde –Overstap uit Kortrijk –Master: Afstudeerrichting onderwijs- en opleidingskunde Enkele opo’s in detail –Erasmus –Korte stage –Projectonderwijs

ONDERWIJS- EN OPLEIDINGSKUNDE Een brede expertise –een brede waaier van vormingscontexten van de professionele opvang van baby’s en peuters en het kleuteronderwijs tot het hoger onderwijs inclusief de lerarenopleiding en de nascholing –Grote diversiteit aan functies: leidinggevende functies (directie en middenkader), onderwijskundige studiediensten (pedagogische begeleiding, inspectie) en beleidsfuncties. 3

ONDERWIJS- EN OPLEIDINGSKUNDE Opleiding en leren in arbeid en organisaties; training en ontwikkeling van volwassenen Aspecten van de arbeidsloopbaan –levenslang leren –persoonlijke ontwikkelingsplannen –loopbaanleren & loopbaanbegeleiding –intregratie van allochtonen en kansengroepen in vormingprocessen –strategische inzet van human resources, etc. –toeleiding naar de arbeidsmarkt

de lerende de leeromgeving de organisatie het beleid de samenleving

6 WERKVELDEN Onderwijskunde In het onderwijs: Als leerkrachten/lectoren/coördinatoren /afdelingshoofden/directiefuncties In centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) Aan de koepels van inrichtende machten (‘Guimardstraat’, Steden en Gemeenten, GO!) Aan het departement onderwijs diensten internationale relaties / onderwijsbeleid / onderwijsinspectie / onderwijsontwikkeling In de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) als stafmedewerker / in directiefuncties studiediensten van politieke partijen (parlement) In de bredere educatieve sector uitgeverijen / educatieve diensten musea

7 WERKVELDEN Opleidingskunde In instituten voor opleiding & vorming van volwassenen In opleidinginstituten: Kluwer opleidingen (als manager; trainer); In bedrijven en hun ‘Corporate universities’ (Belgacom, SD Worx, KBC, etc..) als opleider, consultant… In consultancy bedrijven: Als training & development manager, Assessment expert; personal coach, … In internationale organisaties, NGO’s, etc. als opleidings/medewerker, trainer Overheid: bv. toeleiding naar de arbeidsmarkt (VDAB) In studiediensten van vakbonden HRM units: strategische inzet van human resources, outsourcing van medewerkers, etc HRD afdelingen: Consultant persoonlijke ontwikkelingsplannen; loopbaanleren & loopbaanbegeleiding; intregratie van allochtonen en kansengroepen in vormingprocessen

8 WERKVELDEN: ook research  Aan universiteiten en researchcentra:  als projectmedewerker, als assistent, onderwijsondersteuning

9 WERKVELDEN Verzorgen van vorming en opleiding Begeleiding van leerlingen & systemen Beleidsgerela- teerde functies Fundamenteel & praktijkgericht onderzoek Pedagogisch- didactisch ontwikkelwerk

10 WERKVELDEN: samenvattend een gigantisch gebied de ‘plek’ waar mensen ‘gemaakt’ worden waar niemand omheen kan van vitaal belang voor de samenleving waarvoor deskundigen nodig zijn onderwijs- en opleidingskundigen

OVERZICHT Onderwijs- en opleidingskunde: –Algemeen –werkvelden Curriculum –Bachelor: Optie onderwijs- en opleidingskunde –Overstap uit Kortrijk –Master: Afstudeerrichting onderwijs- en opleidingskunde Enkele opo’s in detail –Erasmus –Korte stage –Projectonderwijs

ONDERWIJS- EN OPLEIDINGSKUNDE 12 Een nauwe band tussen theorie en praktijk begrippenkaders staan niet op zich maar dienen als brillen om naar de werkelijkheid te kijken je leert geen recepten maar zelf situaties te analyseren en oplossingen te ontwerpen In de opleiding consequent toepassen van de eigen theorieën het gebruik van actieve werkvormen contact met praktijksituaties

3 de BACHELOR PW: ONDERWIJS- EN OPLEIDINGSKUNDE Optie 40 studiepunten Korte stage onderwijskunde (5) (2 varianten) Projectonderwijs arbeidspedagogiek (10) Didactiek van instrumentele vaardigheden: taal en wiskunde (5) Didactiek van het ervaringsgericht onderwijs (5) Vraagstukken uit de educatieve technologie (5) School lopen in het secundair onderwijs (5) Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur (5) 13

OVERSTAP UIT KORTRIJK Wie overstapt van de bachelor Onderwijskunde in Kortrijk naar de 3 e fase O&O in Leuven volgt: VANAF –Levenslang leren en gelijke kansen –Psychodiagnostiek en –Een extra keuzeopo i.p.v. –Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur –Didactiek ervaringsgericht onderwijs –Didactiek van instrumentele vaardigheden: taal en wiskunde 14

MASTERPROEF METHODOLOGISCHE OPO ONDERWIJS- en OPLEIDINGS- KUNDE (76 stp) SOCIALE EN CULTURELE PEDAGOGIEK (73 stp) ORTHO- PEDAGOGIEK (69 à 76 stp) Richtingsstam Praktijk- of onderzoeksstage (20sp) Richtingsstam Praktijk- of onderzoeksstage (20sp) Richtingstam (plicht + keuze) Praktijk- (25sp) OF Onderzoeksstage (20sp) Verdieping & casuïstiek Keuze (aanvullen tot 120) Specifieke lerarenopleiding (14 stp) -Vakdidactiek gedragswetenschappen - Concretisering thema’s vakdidactiek gedragswet. - Praktijkoriëntatie Universiteitsbrede keuze -Opo’s uit andere afstudeerrichtingen -Opo’s uit andere masteropleidingen -Opo’s uit theoretisch gedeelte SLO

MASTER PW: ONDERWIJS- EN OPLEIDINGSKUNDE Richtingsstam onderwijs- en opleidingskunde: plicht –Vraagstukken uit de onderwijspsychologie 5 pt. –Begeleiden van groepswerk en procesgerichte team-coaching miv practicum 5 pt –Professional Training and Development in Profit and Non-profit Organisations 5 pt –Designing Learning Environments 5 pt. –Didactiek van de lerarenopleiding 5 pt. –Beleid van onderwijs en permanente vorming 5 pt. –Onderwijseffectiviteit 5 pt. –Vraagstukken didactiek van het ervaringsgericht onderwijs 5 pt. –Meten en evalueren in het onderwijs 5 pt. –Onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling 6 pt. –Economics of Education, Training and Lifelong Learning 5 pt. Stage onderwijs- en opleidingskunde –Praktijk- of onderzoeksstage onderwijs- en opleidingskunde 20 pt.

MASTER PW: ONDERWIJS- EN OPLEIDINGSKUNDE KEUZE SLO Universiteitsbreed –Vrijblijvend aangeraden keuzeopo’s per afstudeerrichting te vinden op

OVERZICHT Onderwijs- en opleidingskunde: –Algemeen –werkvelden Curriculum –Bachelor: Optie onderwijs- en opleidingskunde –Overstap uit Kortrijk –Master: Afstudeerrichting onderwijs- en opleidingskunde Enkele opo’s in detail –Erasmus –Korte stage –Projectonderwijs

ERASMUS M. DEPAEPE Berlin-Humboldt (D) Warszawa (PL) M. SIMONS Toulouse (F) Turku (FIN) Joensuu (FIN) Linköping (S) Hildesheim (D) (enkel stage) Dublin (IRL) (enkel stage) Rotterdam (NL) (enkel stage) Skovlunde (DK) (enkel stage) J. ELEN Erfurt (D) G. CLAREBOUT Enschede (NL) Utrecht (NL) D. WILDEMEERSCH Dresden (D) Groningen (NL) London (GB) Madrid-UNED (E) Oslo (N) Oulu (FIN) Pardubice (CZ) Udine (I) Uppsala (S)

KORTE STAGE Doel exemplarisch kennis maken met een onderwijskundig relevant praktijkveld en met de pedagogische vraagstellingen en interventies die daarbinnen aan de orde zijn Praktijkvelden basisonderwijs - secundair onderwijs  3 aspecten van de professionele wereld van de leraar exploreren, zowel op micro- als meso-niveau

KORTE STAGE Studenten onderwijs- en opleidingskunde kiezen voor: Ofwel: Korte stage Onderwijskunde - 1 week observaties in het Basisonderwijs - 1 week observaties in het Secundair onderwijs - Bijkomende opdrachten in de loop van het academiejaar [extra observatie in het basisonderwijs + werkbezoek in de loop van het jaar] Ofwel: Korte stage variant : onderwijzersstage lager onderwijs - een tweedaagse introductie - 1 week observaties in het Basisonderwijs - 1 week lesstage (observatieopdrachten en lesgeven) - Enkel toegespitst op basisonderwijs, zowel exploratie van de professionele wereld van de leraar op het microniveau als lesstage met observatie- en lesopdrachten

KORTE STAGE VOLGTIJDELIJKHEIDSVOORWAARDEN  Beginvoorwaarde: soepele volgtijdelijkheid Studenten kunnen dit opleidingsonderdeel enkel opnemen indien zij vóór de aanvang van dit opleidingsonderdeel de volgende 7 opleidingsonderdelen volgden: Soepele volgtijdelijkheid met: P0L01A/B Analyse van vraag en aanbod van opvoeding, onderwijs en vorming EN P0L29A Onderwijskunde, deel 1/Instructiepsychologie en -technologie EN P0L02A Theorie en praktijk van groepswerk EN P0L30A Onderwijskunde, deel 2/Beleid en organisatie in het onderwijs EN P0L32A Opvoedingsproblemen in gezin en school EN P0L08B Opvoeding, onderwijs, en vorming in relatie tot samenleving en cultuur OF P0S64A Levenslang leren en gelijke kansen P0N45B/C Psychodiagnostiek Voor studenten uit Kortrijk gelden equivalente voorwaarden: P0L72A EN P0L77A EN P0R54A EN P0L68A EN P0L76A/B

PROJECTONDERWIJS Studenten O&O hebben naast de korte stage ook allemaal verplicht projectonderwijs arbeidspedagogiek (10stp) waarin de verkenning en analyse van een organisatie zit

Doelen PO - opleidingskundige en arbeidspedagogische problemen en uitdagingen die maatschappelijk en wetenschappelijk relevant zijn te onderkennen, interpreteren en op te lossen in de domeinen van de professionele vorming in beroepen en arbeidsorganisaties, het jeugdwerk en de vrije jeugdvorming, de sociaal-culturele vorming met volwassenen, etc.. - een organisatie-analyse als systematische kennismaking met een organisatie op een van de sociaal-/ arbeidspedagogische werkvelden uit te voeren. - samen te werken in een taakgerichte groep, waarbinnen alle deelnemers een optimale bijdrage leveren aan het gezamenlijk resultaat in een gedeelde verantwoordelijkheid. - projectmatig te werken en met name het zelfstandig bepalen van doelstellingen en werkwijzen t.a.v. een arbeidspedagogische actie of product, en het evalueren en bijsturen ervan met inbegrip van een degelijke rapportage. - kennis en inzicht te hebben in zowel methodologische als theoretische benaderingen inzake onderzoek over arbeid in profit en social-profit organisaties, jeugdwerk en volwasseneneducatie, loopbanen en HRM;

Projectgroep In groep leren en werken In samenspraak met een praktijkorganisatie: formuleren, structureren, volbrengen en evalueren van een arbeidspedagogische opdracht Kritische reflectie over leerervaringen (actie en reflectie) Wetenschappelijke kennis verwerken en professionele competenties verwerven

Eindrapport en een APA of APP Arbeids-pedagogische actie Activiteit gericht naar de praktijkorganisatie (bestuur, personeel, doelgroepen, …) om het (voorlopige) resultaat van het project voor te stellen, te toetsen, te evalueren en/of te implementeren Kans om op te treden voor een publiek Vb: studiedag, cursus, training… Arbeids-pedagogisch product Eindproduct afleveren ‘Produceren’: er wordt iets gemaakt of tot stand gebracht Kan de vorm aannemen van: een advies, beleidsvoorstel, instrument, handleiding, video, pedagogisch- didactische werkvorm, spel, vragenkader… Mogelijke dragers: rapport, CD-rom, website, tentoonstelling….

VERDERE INFO  Infosessie stage woensdag 29 februari 2012 om 12u00 in lokaal VHI  Info projectonderwijs begin academiejaar