Van Gennep bijt ….

Presentatie over: "Van Gennep bijt …."— Transcript van de presentatie:

1 Van Gennep bijt …

2 Naar een kritische orthopedagogiek
In het bijzonder van de zwakzinnige mens. Ad van Gennep

3 Prof. A. Th. van Gennep

4 Belangrijkste uitgangspunten:
van normalisatie naar integratie volwaardig burgerschap kwaliteit van het bestaan zelfbepaling

5 Kort overzicht deel I 1800-1850 Sensualisme & rationalisme
Zwakzinnigenzorg: -als object v/d wet. -als maatsch. probl. Positivisme & sociaal-darwinisme nadruk op zorg, aanleg & opl. voor maatschappelijk probleem

6 De pioniers en de ondermensen …

7 De periode 1800 - 1850 De pioniers

8 Economie Opkomst en bloei kapitalisme Industriële revolutie

9 Politiek Adel  Burgerij   Politieke macht Economische macht

10 Ideologie:pedagogiek
Descartes Sensualisme: ervaringen zijn bron van kennis; Locke, Condillac Rationalisme: aangeboren ideeën en vermogens; Wolff

11 Zwakzinnigenzorg Als object van de wetenschappen
2. Als maatschappelijk probleem

12 Zwakzinnigenzorg als object van de wetenschappen “Wat is de natuur van de mens?”
de mens is de top van het dierenrijk (Linnaeus) nature vs nurture mens-maatschappij-verhouding: Rousseau Itard

13 Itard wetenschappelijke bestudering van zwakzinnigen sensualist
medisch-pedagogische behandeling

14 2. Zwakzinnigen als maatschappelijk probleem
Evolutie van voor en na de 17de eeuw Séguin: * mens-maatschappij-verhouding * tegen vermogenspsychologie en frenologie (Gall) * geïnspireerd door utopisch socialisme en christelijke school van Saint Simon * leerling van Itard

15 De periode 1850 - 1950 De ondermensen

16 Economie Verdere bloei van het kapitalisme
Hogere eisen aan arbeiders  -meer scholen -scholen meer prestatiegericht

17 Ideologie Positivisme: Comte Sociaal-Darwinisme

18 Zwakzinnigenzorg nadruk op verzorgen nadruk op aanleg als oorzaak
maatschappelijk probleem gradaties in zwakzinnigheid  testbeweging  oplossingen: * buitengewoon onderwijs * inrichtingen * eugenetische maatregelen

19 De historische erfenis m. b. t
De historische erfenis m.b.t. zwakzinnigheid en zwakzinnigenzorg vormt een geheel aan tegenstellingen

20 Kort overzicht deel II Opvattingen over
Zwakzinnigheid en zwakzinnigenzorg  continuïteit & verandering Wetenschappelijke benaderingen  -natuurwetenschappelijk -geesteswetenschappelijk -kritisch-maatschappelijk

21 1. Opvattingen over zwakzinnigheid en zwakzinnigenzorg
Vanaf 1950: lijn gericht op continuïteit lijn gericht op verandering

22 * Lijn gericht op continuïteit
nadruk op defect geen ontwikkelingsvermogen ondermens lage kwaliteit van zorg

23 *Lijn gericht op verandering
nadruk op ontwikkelingsvermogen nadruk op leefmilieu: normalisatie-principe gevolgen in de praktijk: segregatiegedachte neemt af

24 2. Opvattingen over wetenschappelijke benaderingen
De natuurwetenschappelijke benadering b) De geesteswetenschappelijke benadering c) De kritisch-maatschappelijke benadering

25 a) De natuurwetenschappelijke benadering:
2 methodologische lijnen: * Rationalisme & deductie * Empirisme & inductie

26 * Rationalisme & deductie
rationeel denken van algemeen naar specifiek aangeboren ideeën  positief: gerichtheid op maatschappelijke verandering  negatief: vermogenspsychologie

27 * Empirisme & inductie zintuiglijke ervaring sensualisme
 positief: Itard & Séguin negatief: Behaviorisme - gedragsmodificatie

28 b) De geesteswetenschappelijke benadering
hermeneutiek als methode nadruk op individuele mens historiciteit relativisme  positief: rede EN geest  negatief: - conservatief - nationaal socialisme

29 c) De kritisch-maatschappelijke benadering
progressieve zijstroom van de natuurwetenschappelijke benadering kritische ingesteldheid

30 Kris & Yves

31 Op weg naar een kritische orthopedagogiek (methode en object)

32 Kort overzicht deel III
Orthopedagogiek als kritische wet.  doel: realiteit toetsen aan ideaalbeeld Object van de kritische orthopedagogiek

33 1. Orthopedagogiek als kritische wetenschap
Kritische wet.  traditionele wet.: * maatschappelijke invloed * historische component * dialectische benadering * nadruk op handelen

34 * Maatschappelijke invloed Orthopedagogiek als maatschappelijke wetenschap
Wetenschap = deel van totale maatschappijsysteem  wederzijdse beïnvloeding tussen maatschappij en wetenschap

35 *Historische component Orthopedagogiek als historische wet.
Orthopedagogiek en zwakzinnigenzorg = resultaat van een historische ontwikkeling  relatie tussen actuele en voorgaande situaties

36 * Dialectische benadering Orthopedagogiek als dialectische wet.
Dialectiek = 1) maatschappelijk proces 2) wetenschappelijke methode nadruk op verandering als vertrekpunt tegenstelling is de motor voor verandering  Kenmerken: ~ empirische grondslag ~ feiten niet neutraal

37 ~ wet. onderzoek niet waardenvrij
~ gevonden waarheid is plaats-, tijd- en maatschappijgebonden

38 Kritisch zijn = bestaande realiteit toetsen aan ideaalbeeld
 Doel: Kritisch zijn = bestaande realiteit toetsen aan ideaalbeeld

39 * Nadruk op handelen Orthopedagogiek als handelingswetenschap
Behandelt relatie tussen praktijk en theorie 3 standpunten: ~ gescheiden ~ eenheid ~ dialectische relatie

40 2. Het object van de kritische orthopedagogiek
het begrip “ontwikkelingsbelemmering” belemmerde persoonlijkheidsontwikkeling en verhinderde participatie aan het samenlevingsgebeuren het orthopedagogisch handelen

41 Het begrip ontwikkelingsbelemmering
maatschappelijk van aard oorzaak is biologisch?  biologische kenmerken gezien binnen een bepaalde maatschappelijke context

42 Belemmerde persoonlijkheidsontwikkeling en verhinderde participatie
segregatie  isolatie  inrichtingen en buitengewoon onderwijs gevolgen isolatie: - onderbelasting - overbelasting - inconsequente belasting  resultaat : belemmering ontwikkeling

43 Het orthopedagogisch handelen
het handelen heeft 2 kanten: op emancipatie gerichte verandering van de samenleving verandering van de ontwikkeling van het individu Dialectiek van behandeling en ontwikkeling “ “ zelfontplooiing en participatie “ “ aanpassing en emancipatie

44 1) Dialectiek van behandeling en ontwikkeling
traditioneel orthopedagogisch handelen  nadruk op persoonlijkheidsontwikkeling

45 2) Dialectiek van zelfontplooiing en participatie
“meer zelfontplooiing indien meer actieve participatie aan de samenleving”

46 3) Dialectiek van aanpassing en emancipatie
participatie – niet participatie? beide leiden tot aanpassing aan de bestaande samenleving  aanpassing nodig als overgang (!) om te komen tot emancipatie door participatie

47 “Subjectief goede bedoelingen pakken vaak objectief anders uit in de maatschappelijke context”

48 Ik wil geen cliënt zijn, ik wil een persoon zijn
Ik wil geen cliënt zijn, ik wil een persoon zijn. Ik wil geen label zijn,ik wil een naam zijn. Ik wil geen zorg, ik wil ondersteuning en hulp. Ik wil niet geplaatst worden in een instituut, ik wil een thuis. Ik wil plezier hebben, van mijn leven genieten en vrienden hebben. Ik wil dezelfde kansen hebben als jullie,ik wil gelukkig zijn. Ik heb gezegd.

49 U was een fantastisch publiek Dank u voor uw aandacht en tot ziens!
Merel, Eveline, Tine,Joni,Imke, Chris, Fien, Nathalie & Kelly.