Wat heeft onze tijd te maken met de zon, de maan, de aarde?

Presentatie over: "Wat heeft onze tijd te maken met de zon, de maan, de aarde?"— Transcript van de presentatie:

1 Wat heeft onze tijd te maken met de zon, de maan, de aarde?

2 De zon is de ster in het planetenstelsel waar de Aarde deel van uit maakt. Vanaf de Aarde gezien, is de Zon het helderste object aan de hemel. Omdat de zon zo belangrijk is in dit planetenstelsel spreken we van ons Zonnestelsel.

3 Dat wist men ook al heel vroeg
Dat wist men ook al heel vroeg. In de oudste tijden hadden de eerste mensen al een idee van de tijd door de afwisseling van dag en nacht. Ze stemden hun leven helemaal af op het ritme van de dag en de nacht.

4

5 Intussen weet men wel beter !
De zon staat centraal in ons zonnestelsel. Daaromheen draaien de planeten met hun manen. De zon is eigenlijk een ster, de dichtste ster bij onze aarde. Een ster is een bol van gas. De zon is 6000 graden warm aan de buitenkant, aan de binnenkant miljoenen graden. De zon is ook meer dan 100 keer groter dan de aarde en 400 keer groter dan de maan.

6 De 9 planeten blijven om de zon cirkelen omdat ze door de zon worden aangetrokken, net zoals de maan wordt aangetrokken door de aarde. Een planeet is een hemellichaam dat zelf geen licht uitstraalt. Men kan planeten zien omdat ze het licht van de zon weerkaatsen. Elke planeet heeft 1 of meerdere manen die om z’n omtrek draait of draaien. Ook die geven geen licht, we kunnen de maan enkel zien doordat ze het licht van de zon weerkaatst.

7 De aarde : De aarde is ongeveer (5 miljard) jaar geleden ontstaan uit een wolk van gas, stof en puin.  Dat gas ontstond toen het heelal werd "geboren". Het stof en het puin kwamen van sterren. De aarde is een grote bal met een omvang van km. Ze draait door de ruimte om de zon met een snelheid van 30 km/sec.

8 De aarde draait rond de zon
De tijd die de aarde nodig heeft om rond de zon te draaien noemen wij 1 jaar. Omdat de aarde eigenlijk elk jaar ongeveer ¼ van een dag meer nodig heeft om helemaal rond de zon te komen, wordt er om de 4 jaar 1 dag toegevoegd aan de kalender : 29 februari. Zo’n jaar noemen we een schrikkeljaar, 2016 is een schrikkeljaar.

9 Een draaiende aarde De aarde onder je voeten lijkt wel stil te staan, toch is dat niet zo. Ze draait als een tol rond haar eigen as terwijl ze om de zon cirkelt. De aarde heeft een snelheid van meer dan km/uur. De aarde draait elke 24 uur 1 keer rond haar eigen as. Ze draait naar het oosten. Daardoor lijkt de zon in het oosten op te komen en in het westen onder te gaan. Doordat de aarde elke 24 uur 1 keer om haar as draait is er dag en nacht. We noemen dat ook een etmaal. Het moment waarop de dag overgaat in de nacht is overal anders, afhankelijk van waar je woont op de wereldbol.

10 De aarde staat schuin tegenover de zon.
De as van de aarde staat een beetje schuin t.o.v. de zon. Daardoor zien we de zon soms langer (in de zomer) en soms korter (in de winter). Deze schuine stand van de aarde zorgt voor de seizoenen. Dit bekijken we eens grondig.

11 Een blik op de wereldbol
De evenaar is als het ware de middellijn van de aarde , hij verdeelt de aarde in 2 helften.   De Noordpoolcirkel en de Kreeftskeerkring liggen op het noordelijk halfrond; ten noorden van de evenaar. De Zuidpoolcirkel en de Steenbokskeerkring liggen op het zuidelijk halfrond, dus ten zuiden van de evenaar.

12 België op de wereldkaart
België ligt in het werelddeel Europa. Europa ligt ten noorden van de evenaar, tussen de Kreeftskeerkring en de Noordpoolcirkel. Je kunt ook zeggen: Europa ligt op het noordelijk halfrond; op het stuk van de aarde ten noorden van de evenaar.

13 Het klimaat : afhankelijk van je plek op de aardbol.
Tussen de Steenbokskeerkring en Kreeftskeerkring is het het hele jaar door warm. Dit gebied noemen we de tropen. Tussen de Kreeftkeerkring en de noordelijke poolcirkel is het minder warm en kent men zomer en winter. België is (net als Nederland) een van de landen die tussen deze twee lijnen liggen. Het gebied tussen de Steenbokskeerkring en de zuidelijke poolcirkel kent ongeveer hetzelfde klimaat. We spreken hier van een gematigd klimaat. Gematigd wil zeggen, niet te warm en niet te koud. Boven de noordelijke poolcirkel en onder de zuidelijke poolcirkel is het altijd ontzettend koud. Dit zijn de koudste gebieden van de wereld.

14 Lente, zomer, herfst en winter… het hangt dus helemaal af van de stand van de aarde t.o.v. de zon.

15 De zonnewende : Dit is het moment waarbij de zon, gezien vanaf de aarde, de meest noordelijke of de meest zuidelijke positie bereikt. De zomerzonnewende : op die datum (21 juni) is de dag veel langer dan de nacht op het noordelijk halfrond. Het is de langste dag van het jaar. Dan begint bij ons de zomer. De winterzonnewende : op die datum (21 december) is de dag veel korter dan de nacht op het noordelijk halfrond. Het is de kortste dag van het jaar. Dan begint bij ons de winter.

16 De equinox of dag-en nachtevening
2 x per jaar staat de zon ook loodrecht op de evenaar, dat noemt men de dag- en nachtevening of equinox. Dag en nacht zijn dan even lang. De equinox van de lente valt rond 21 maart; dan begint ook de lente en de dagen worden steeds langer. De equinox van de herfst valt rond 21 september; dan begint de herfst en de dagen worden steeds korter.

17 Onze kalender is een zonnekalender.
Onze kalender is dus gemaakt aan de hand van de zon : de baan van de aarde rond de zon = 1 jaar of 365 dagen (om de 4 jaar 1 dag erbij = 1 schrikkeljaar of 366 dagen) de aarde draait om haar eigen as = 1 dag + 1 nacht (of 1 etmaal) de as van de aarde staat een beetje schuin = daardoor ontstaan de seizoenen we delen de tijd ook in in 12 maanden : elke maand telt 30 of 31 dagen behalve februari, die telt er 28 of 29 in een schrikkeljaar.

18 En wat met de maan…? Intussen draait ook de maan steeds rond de aarde, dat duurt ongeveer 28 dagen. In 1 maand draait ze dus ongeveer één keer helemaal rond, vandaar het woord “maand” natuurlijk. Dat merkten de eerste volkeren in de oudheid ook al op, daarom baseerden zij hun eerste kalenders op de maan, de maankalenders.

19 Een maankalender is gebaseerd op de maanfasen
De maan geeft zelf geen licht, ze weerkaatst het licht van de zon, net als een spiegel. De maan wordt steeds op een ander manier door de zon beschenen. Als de maan recht tegenover de zon staat, is het volle maan. De rechterhelft wordt verlicht; eerste kwartier. De linkerhelft wordt beschenen; laatste kwartier. Een keer per maand staat de maan tussen de aarde en de zon. Dan wordt de achterkant van de maan beschenen. Wij kijken dan tegen de donkere kant aan. Dat is de nieuwe maan.

20 Terug in de tijd… Onze kalender kent een lange geschiedenis : reeds in de Oudheid bij de Romeinen had men een maankalender van 10 maanden : 4 maanden van 31 dagen en 6 maanden van 29 dagen. De Egyptenaren begrepen dat de maankalender niet werkte voor de seizoenen en stelden een eerste zonnekalender op met ongeveer 365 dagen en om de 4 jaar een schrikkeljaar.

21 Julius Caesar voerde de Juliaanse kalender in met 365 dagen en om de 4 jaar een schrikkeljaar. Hij gaf de maanden juli (naar zijn naam) en augustus (naar de naam van zijn neef keizer Augustus) allebei 31 dagen en deed er ééntje af van februari. Omdat ook deze kalender niet helemaal klopte paste paus Gregorius XIII deze kalender nog eens aan : hij schrapte 10 dagen in 1582 en de schrikkeljaren op het einde van de eeuw vielen weg (behalve als ze deelbaar waren door 400) . Wij gebruiken nog steeds deze gregoriaanse kalender.

22 En dan zijn er nog de dagen…
In het verleden speelden verschillende goden een belangrijke rol, dat wist je al. Dat kan je ook zien aan de namen van de dagen. Zon en Maan werden al in de Oudheid als goden vereerd . De namen zondag en maandag zijn dus vanzelfsprekend! Donderdag komt van de Germaanse God Thor of Donar, de God van de donder. Woensdag komt van Wodan, de Germaanse oppergod. Vrijdag komt van Freya, de Germaanse godin van de liefde. Dinsdag komt van de Germaanse God Tiw of Tyr, hij was de God van de oorlog. Zaterdag komt niet van de Germaanse goden, hij is genoemd naar Saturnus, Romeinse god van de landbouw