ASTMA EN WERK de ziekte de oorzaken

Presentatie over: "ASTMA EN WERK de ziekte de oorzaken"— Transcript van de presentatie:

1 ASTMA EN WERK de ziekte de oorzaken
hoe astma op het werk te voorkomen of te beperken Als het werk adembenemend wordt, dan is het tijd om naar de werkomgeving te kijken. Er zijn namelijk tal van omgevingsfactoren te noemen die astma kunnen uitlokken of de aandoening kunnen verergeren. Deze presentatie gaat in op de ziekte en de oorzaken van astma en geeft aan hoe astma op het werk kan worden voorkomen of beperkt.

2 ASTMA chronische ontsteking van de luchtwegen
uit zich voornamelijk in aanvallen luchtwegen prikkelbaar normale longinhoud, maar patiënt ademt trager uit Astma is een chronische ontsteking van de luchtwegen die zich voornamelijk uit in aanvallen, met name in de nacht en in de ochtend. Overdag lijkt het of de astmapatiënt weinig klachten heeft, maar met een longfunctieonderzoek kan worden aangetoond dat ook dan de luchtwegen prikkelbaar blijven. Uit zo’n onderzoek blijkt dan dat de patiënt wel een normale longinhoud heeft, maar dat deze veel trager uitademt.

3 ASTMA-AANVAL slijmvliezen aan de binnenkant van de luchtwegen zwellen
spiertjes om de luchtwegen trekken samen slijmvliezen produceren meer slijm en vocht luchtwegen vernauwen zich Bij zo’n aanval gaan de slijmvliezen aan de binnenkant van de luchtwegen zwellen. Ook trekken de spiertjes om de luchtwegen zich samen en produceren de slijmvliezen meer slijm en vocht dan normaal waardoor de luchtwegen zich vernauwen.

4 UITING VAN EEN AANVAL kortademigheid piepende adem geregeld hoesten
uitademen gaat moeilijk Hierdoor ontstaat kortademigheid die gepaard gaat met een piepende adem en geregeld hoesten. Vooral het uitademen gaat moeilijk.

5 CARA Astma (voorheen) CARA Longemfyseem Chronische bronchitis
(Chronische Aspecifieke Respiratoire Aandoeningen) Gezamenlijk kenmerk: ontstekingen van de luchtwegen Astma, longemfyseem en chronische bronchitis werden voorheen vaak met één naam aangeduid, namelijk CARA (Chronische Aspecifieke Respiratoire Aandoeningen). Ze hebben allemaal te maken met ontstekingen van de luchtwegen.

6 ASTMA EN COPD Astma heeft een andere oorzaak dan chronische bronchitis en longemfyseem Voorheen: CARA Nieuwe benamingen: Astma en COPD COPD: nieuwe naam voor chronische bronchitis en longemfyseem (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) Maar de ontsteking bij astma heeft een andere oorzaak dan die bij chronische bronchitis en longemfyseem. Daarbij is ook de behandeling anders. Vandaar dat tegenwoordig niet meer wordt gesproken van CARA, maar van astma en COPD ofwel Chronic Obstructive Pulmonary Disease, waarbij COPD de nieuwe naam is voor chronische bronchitis en longemfyseem.

7 VERSCHILLEN ASTMA EN COPD
Astma begint dikwijls op zeer jonge leeftijd, uitgelokt door uitwendige prikkels COPD is eerder een ouderdomsverschijnsel, een aftakeling van de longslijmvliezen Er is een verschil tussen astma en chronische bronchitis of COPD. Beide aandoeningen lijken op elkaar, maar astma begint dikwijls op zeer jonge leeftijd en wordt uitgelokt door uitwendige prikkels waarvoor de astmapatiënt overgevoelig is. COPD is eerder een ouderdomsverschijnsel waarbij er sprake is van een langzame aftakeling van de longslijmvliezen onder invloed van een jarenlange blootstelling aan schadelijke stoffen.

8 RELATIE TOT HET WERK Astma kan worden veroorzaakt door stoffen op de werkplek. Deze kunnen ook bestaand astma verergeren. Astma veroorzaakt door het werk → beroepsastma Verergeren van bestaand astma → arbeidsgerelateerd astma Astma gevolgen voor het werk → arbeidsrelevant astma Astma kan worden veroorzaakt door stoffen op de werkplek. Maar deze kunnen ook bestaand astma verergeren. Wanneer astma alleen door de werkomstandigheden wordt veroorzaakt, spreekt men van beroepsastma. Als er daarnaast ook sprake is van het verergeren van bestaand astma, dan spreekt men van arbeidsgerelateerd astma. Arbeidsgerelateerd astma heeft altijd gevolgen voor het werk. Maar er bestaat ook astma dat niet door het werk wordt veroorzaakt en daar ook niet wordt verergerd, maar dat toch gevolgen heeft voor het werk. In dat geval spreekt men van arbeidsrelevant astma. Het staat dan los van de oorzaak.

9 OORZAKEN VAN ASTMA  Bij astma speelt het afweersysteem een grote rol.
Allergie een belangrijke oorzaak van de klachten (80%). Het afweersysteem  Lymfocyten zijn de belangrijkste cellen voor de immuniteit Herkennen vreemde deeltjes (antigenen) die lichaam binnendringen Om de oorzaak en het ontstaan van astma te begrijpen, is het nodig te weten welke rol het afweersysteem van het menselijk lichaam hierbij speelt. Bij een groot deel (80%) van de mensen met astma is allergie een belangrijke oorzaak bij het ontstaan van deze klachten. Het afweersysteem is een ‘leger’ van witte bloedcellen waarvan de lymfocyten de belangrijkste cellen zijn voor de immuniteit. Deze lymfocyten herkennen elk vreemd deeltje dat het lichaam binnendringt. Een vreemde indringer wordt als een vijand van het lichaam gezien, en wordt een antigeen of een allergeen genoemd. Om het allergeen onschadelijk te maken en op te ruimen, maken de lymfocyten gebruik van wapens die antistoffen worden genoemd of immunoglobulines, wat letterlijk ‘bolvormige afweerstoffen’ betekent. Die lymfocyten en ook hun antistoffen blijven daarna jarenlang in het lichaam aanwezig. Komt het antigeen daarna nog eens in het lichaam dan reageren die lymfocyten en die antistoffen onmiddellijk. Ze vormen zo een soort geheugen van het immuunsysteem dat belangrijk is bij de bescherming tegen besmettelijke ziekten. Produceren hiertegen wapens → immunoglobulines (antistoffen)

10 Tegen elk antigeen een reeks van typen antistoffen (IgE)
 IgE kan zich verankeren op andere cellen zoals de mestcellen  Mestcel wordt geactiveerd door een antistof IgE  De lymfocyten maken tegen elk antigeen een reeks van typen antistoffen. Een van deze typen is IgE, dat zich kan verankeren op andere cellen zoals mestcellen. Mestcellen zijn bloedcellen die stoffen bevatten die gevaarlijke indringers onschadelijk kunnen maken en zo dus een beschermende en verdedigende taak hebben. Een mestcel wordt geactiveerd wanneer deze een signaal krijgt door een antistof IgE, en dan zijn actieve stoffen uitstort. De bekendste van deze actieve stoffen heet histamine. Als histamine vrijkomt, verwijden de bloedvaten ter plekke en gaan lekken, waardoor het omliggende weefsel opzwelt. Als dit bijvoorbeeld in de huid gebeurt, treedt er jeuk op en zijn er bultjes en roodheid zichtbaar. Men spreekt dan van een ontsteking. Mestcel stort hierdoor zijn actieve stoffen (histamine) uit  Bloedvaten verwijden en gaan lekken, weefsel zwelt op

11 HISTAMINE EN EEN ASTMA-AANVAL
Histamine op gladde spiervezels → spasme van spieren Binnendringen van een allergeen  Histamine op de gladde spiervezels van de luchtpijpvertakkingen Vernauwen van de luchtpijpvertakkingen Astma-aanval Als histamine op gladde spiervezels komt, trekken deze samen, spasme genoemd. In de luchtpijpvertakkingen van de longen zijn gladde spiervezels aanwezig. Wanneer histamine, door het binnendringen van een allergeen, op de gladde spiervezels van de luchtpijpvertakkingen komt, dan zullen deze vernauwen en dat veroorzaakt bij de betreffende persoon een astma-aanval. De doorstromende lucht maakt een piepend geluid, kenmerkend voor astmapatiënten.

12 ALLERGIE Griekse woorden ‘allos’ en ‘ergon’
betekenen ‘anders’ en ‘werken’ Afweersysteem werkt anders dan het zou moeten werken Bij een allergie is de hoeveelheid uitgestorte histamine te groot en daarmee ook de gepaard gaande ontstekingen Het woord allergie komt van de Griekse woorden ‘allos’ en ‘ergon’ die ‘anders’ en ‘werken’ betekenen. Het geeft aan dat het afweersysteem anders werkt dan het zou moeten werken. Bij een normale afweer wordt een aantal reacties op gang gebracht, die beperkt blijven tot een kleine ontsteking, maar die net voldoende is om de geringe hoeveelheid binnendringende allergenen te vernietigen. Bij mensen met een allergie echter, zijn onder andere de hoeveelheid histamine die door de mestcellen wordt uitgestort, de daardoor opgewekte reacties en de ermee gepaard gaande ontstekingen, veel te groot.

13 ASTMA EN BEROEP In de westerse wereld neemt astma sterk toe.
Een voorkomen van 10 tot 12 % bij kinderen. Ieder jaar ontwikkelt 1 op de werknemers beroepsastma 10% van alle astmagevallen die ontstaan bij volwassenen wordt door het beroep veroorzaakt 25-50% van de beroepslongziekten heeft met astma te maken In de westerse wereld neemt astma sterk toe. Een voorkomen van 10 tot 12% bij kinderen is geen uitzondering. Maar ook bij de uitoefening van het beroep komt astma voor. Het Fonds voor Beroepsziekten maakt de volgende schatting. ieder jaar ontwikkelt 1 op de werknemers beroepsastma; 10% van alle astmagevallen die ontstaan bij volwassenen wordt door het beroep veroorzaakt; 25-50% van de beroepslongziekten heeft met astma te maken. Bij deze cijfers gaat het alleen om astma waarbij de oorzaak te vinden is bij de uitoefening van een beroep. Er is ook een grote groep mensen die al astmaproblemen heeft, en bij wie de klachten verergeren door minder gezonde arbeidsomstandigheden.

14 ASTMA OP HET WERK Op het werk kunnen tal van factoren aanwezig zijn die astma kunnen veroorzaken. Astma kan ook worden uitgelokt alleen al omdat de patiënt gevoelige luchtwegen heeft. Beroepsastma is een aandoening (vernauwing van de luchtpijpvertakkingen, zwelling van de slijmvliezen), als gevolg van oorzaken en omstandigheden op het werk, en niet door prikkels die buiten het werk voorkomen. Op het werk kunnen tal van factoren aanwezig zijn die astma kunnen veroorzaken. Hierbij gaat het vaak ook om factoren waarop een astmapatiënt reageert, alleen al omdat deze gevoelige luchtwegen heeft. Zo kan een astmapatiënt met een allergie tegen bijvoorbeeld pollen, gevoeliger zijn voor het ‘sick building syndroom’ (problemen met onzuivere aircolucht) dan anderen. Beroepsastma wordt gedefinieerd als een aandoening die gekenmerkt wordt door een wisselende bronchusobstructie (vernauwing van de luchtpijpvertakkingen) en/of bronchiale hyperreactiviteit (zwelling van de slijmvliezen) als gevolg van oorzaken en omstandigheden in het werk en niet door prikkels die buiten het werk voorkomen. Indien er sprake is van een overgevoeligheid voor één of meer bepaalde stoffen die specifiek zijn voor de werkomgeving, en die aan te wijzen zijn als de oorzaak van de astma, dan spreekt met van specifiek beroepsastma.

15 SPECIFIEK BEROEPSASTMA
Overgevoeligheid voor één of meer bepaalde stoffen specifiek voor de werkomgeving aan te wijzen als de oorzaak van de astma  specifiek beroepsastma Indien er sprake is van een overgevoeligheid voor één of meer bepaalde stoffen die specifiek zijn voor de werkomgeving, en die aan te wijzen zijn als de oorzaak van de astma, dan spreekt met van specifiek beroepsastma.

16 CONSTITUTIONELE EN OMGEVINGSFACTOREN
constitutionele factor (aanleg) Oorzaken astma omgevingsfactoren (uitlokkende prikkels) Constitutionele factor → prikkelbare slijmvliezen, vaak erfelijk → gevoeligheid voor bepaalde prikkels vaak allergisch van aard, vaak erfelijk Omgevingsfactoren → immunologisch beroepsastma → niet-immunologisch beroepsastma De oorzaken van astma zijn complex. Er spelen altijd twee factoren een rol, namelijk de aanleg ofwel de constitutionele factor en de uitlokkende prikkels ofwel de omgevingsfactoren. De constitutionele factor betreft prikkelbare slijmvliezen en is vaak erfelijk. Daarnaast is ook de gevoeligheid voor bepaalde prikkels vaak allergisch van aard en eveneens erfelijk bepaald. De omgevingsfactoren zijn in twee groepen te verdelen omdat beroepsastma namelijk in twee vormen voorkomt. Men onderscheidt immunologisch beroepsastma en niet-immunologisch beroepsastma.

17 IMMUNOLOGISCH BEROEPSASTMA
Immunologische beroepsastma → allergische prikkels: huisstofmijt, dierharen, stuifmeel, schimmels, voedingsstoffen en bepaalde chemicaliën Een allergie tegen een bepaalde stof wordt ‘opgebouwd’. Na aantal blootstellingen en latentietijd → bij kleine blootstelling al een astma-aanval mogelijk Aspecifieke vorm → ook zonder blootstelling aan een specifieke stof kunnen aanvallen voorkomen → algemene irriterende prikkels zijn dan al voldoende De omgevingsfactoren die immunologische beroepsastma veroorzaken, betreffen de allergische prikkels. De meest voorkomende prikkels zijn de allergie voor de huisstofmijt, dierharen, stuifmeel, schimmels, voedingsstoffen en bepaalde chemicaliën. Ook andere vormen van allergie, zoals eczeem, sinusallergie (sinussen zijn de bijholtes van de neus) of Quincke-oedeem (gezwollen oogleden) komen voor bij astmapatiënten. Eenmalige blootstellingen aan een bepaalde stof leiden niet tot een allergie. Een allergie tegen een bepaalde stof moet namelijk worden ‘opgebouwd’. Pas na een aantal blootstellingen en een zekere latentietijd, kan zelfs een kleine blootstelling aan een bepaalde stof een astma-aanval uitlokken. In de loop der jaren krijgen de aanvallen een meer chronisch karakter. Astma gaat dan vaak over in een aspecifieke vorm, waarbij ook zonder blootstelling aan een specifieke stof aanvallen kunnen voorkomen. Blootstelling aan algemene irriterende prikkels is dan al voldoende.

18 NIET-IMMUNOLOGISCH BEROEPSASTMA
Niet-immunologische beroepsastma → fysische prikkels, weersomstandigheden, inspanningen Fysische prikkels: tabaksrook, organische oplosmiddelen in verven, stof, chloor (zwembad) Weersomstandigheden: mistpartikels, hoge vochtigheid, plotselinge temperatuursschommelingen Inspanningen: plotselinge inspanningen, emoties en stress De omgevingsfactoren die het niet-immunologisch beroepsastma veroorzaken, zijn scheikundige of fysische prikkels, weersomstandigheden en inspanningen. Fysische prikkels in de omgeving zijn bijvoorbeeld tabaksrook, organische oplosmiddelen in verven, stof, chloor in zwembaden of poetsmiddelen, keukendampen en formaldehyde-uitwasemingen van spaanplaten. Mistpartikels, te hoge vochtigheid en plotselinge temperatuursschommelingen kunnen eveneens astma-aanvallen uitlokken, evenals plotselinge inspanningen, emoties en stress. Daarnaast kunnen ook luchtweginfecties of virusziekten zoals griep de astma verergeren.

19 STOFFEN DIE SPECIFIEK BEROEPSASTMA KUNNEN UITLOKKEN
Fonds voor Beroepsziekten: erkent minstens 300 stoffen platinazouten, kleurstoffen, latex; isocyanaten (bijv. productie van piepschuim, of van verpakkingsmateriaal) houtstof, vooral van tropische soorten bloem en andere graanproducten (bakkerijen, mouterijen enz.) stuifmeel in de tuinbouwsector antibiotica, cortisone, vaccins of andere medicatie in klinieken en farmaceutische industrie dierharen, pluimen, dierlijke uitwerpselen in de (pluim)veeteelt, dierenverzorging en proefdierlaboratoria Het Fonds voor Beroepsziekten erkende oorspronkelijk enkele tropische houtsoorten (teak en kamballa) en (tarwe)bloem als mogelijk allergeen in het beroep. Nu is de lijst uitgebreid tot minstens 300 stoffen en hun aantal neemt voortdurend toe. Een volledige lijst van stoffen die specifiek beroepsastma kunnen uitlokken, is te vinden op de website:

20 NIET BEROEPSSPECIFIEK
Astmapatiënten zijn gevoeliger voor een aantal andere factoren, die niet specifiek zijn voor hun beroep. Voorbeelden: stof in het algemeen, lasrook, zuurdampen, chloor tabaksrook slechte, te droge, onvoldoende gezuiverde binnenlucht sterke temperatuursschommelingen stress of te plotselinge piekbelasting Astmapatiënten zullen gevoeliger zijn voor een aantal andere factoren die in de werkomgeving aanwezig kunnen zijn, maar die niet specifiek eigen zijn voor hun beroep.

21 INVLOED VAN ASTMA OP HET WERK
Welzijn en sociaal functioneren Baan is belangrijk voor welzijn en sociaal functioneren. Belangrijk dat patiënt kan blijven werken. Bestrijden van luchtwegklachten leidt tot minder ziekteverzuim, betere werksfeer en hogere productie. Onduidelijkheid bij collega’s Ene dag geen klachten en de andere dag wel. Patiënten voelen onbegrip van collega’s. Astmapatiënten overvragen zichzelf door nog harder te werken. Kan weer leiden tot verergering van de klachten. Invloed van (in)spanning op astma Inspanningsastma: speelt niet altijd een rol bij astma, maar soms kunnen de klachten erdoor verergeren. Begrip van collega’s Astma heeft een grillig verloop. Voor een buitenstaander is het vaak onduidelijk waarom een werknemer met astma de ene dag geen klachten heeft en de andere dag wel. Als een astmapatiënt bijvoorbeeld overdag wordt blootgesteld aan rook, dan kan dat gedurende de nacht leiden tot benauwdheid, hoger medicijngebruik en een slechtere nachtrust. Het gevolg is dat men voor een buitenstaander van de ene op de andere dag onverwacht ziek is. Werknemers met astma voelen onbegrip van collega’s vaak als een knelpunt in het functioneren op het werk. Veel werknemers met astma overvragen zichzelf op het werk door nog harder te werken. Dit kan weer leiden tot verergering van de klachten. Welzijn en sociaal functioneren Het hebben van een baan draagt in belangrijke mate bij aan het welzijn en sociaal functioneren van mensen. Het is dan voor mensen met astma belangrijk dat ze niet ziek worden van hun werk en kunnen blijven werken. Maatregelen om werknemers met astma goed te laten werken zijn voor iedereen binnen de organisatie van belang. Een beleid gericht op het voorkomen en bestrijden van luchtwegklachten, leidt tot minder ziekteverzuim, een betere werksfeer en een hogere productie. Invloed van (in)spanning op astma Lichamelijke dan wel geestelijke inspanning (stress) speelt niet altijd een rol bij astma, maar bij sommige mensen kunnen de verschijnselen erdoor verergeren. De precieze relatie tussen stress en astma is onduidelijk. Er zijn astmapatiënten die last van een piepende ademhaling krijgen als ze zich lang achter elkaar hebben ingespannen. Het zogenoemde inspanningastma.

22 BEROEPSKEUZE Rekening houden met een aandoening als astma
Bij astma kunnen bepaalde beroepen ongeschikt zijn (bijv. opleiden tot bakker met overgevoeligheid voor bloem) Bij keuze beroepsopleiding nuttig tijdig te overleggen met huisarts, behandelend specialist of beroepskeuzeadviseur informatie verkrijgen bij: het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Luchtwegen Het is goed bij een beroepskeuze rekening te houden met een aandoening als astma. Bij astma kunnen bepaalde beroepen ongeschikt zijn. Zo heeft het weinig zin een jongere met allergie tegen pollen een opleiding op de tuinbouwschool te laten volgen, of iemand met overgevoeligheid voor bloem tot bakker op te leiden. Een medische evaluatie bij de studiekeuze is hier verstandig. Bij de keuze van een beroepsopleiding is het daarom nuttig tijdig te overleggen met een huisarts of behandelend specialist. Naast de huisarts en de behandelende specialist kan ook de beroepskeuzeadviseur van bijvoorbeeld de beroepsopleiding hierover informeren. Deze kunnen ook verdere informatie verkrijgen bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten ( en bij het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Luchtwegen ( of

23 MAATREGELEN: VOORKOMEN OF BEPERKEN
In de werksituatie verbeteringen aan te brengen: voor optimale inzet van astma patiënt voor plezier in het werk waarbij aandoening niet verergert waarbij klachten afnemen of verdwijnen Het doel van alle kennis rondom de oorzaken en het ontstaan van astma is om in de werksituatie verbeteringen aan te brengen, zodat astmapatiënten zich optimaal in kunnen zetten voor hun werk. Maar de belangrijkste reden is wel dat astmapatiënten met plezier hun werk kunnen verrichten waarbij hun aandoening niet verergert of, indien het een specifiek beroepsastma betreft, waarbij de klachten zelfs afnemen of verdwijnen.

24 ROL VAN DE ARBODIENST Soms is de uitlokkende prikkel onbekend.
Indien nodig arbodienst inschakelen: risico-inventarisatie en -evaluatie arbospreekuur specifiek werkplekonderzoek periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek In veel gevallen is het de astmapatiënt zelf die snel in de gaten heeft waardoor een astma-aanval ontstaat omdat hij bekend is met de uitlokkende prikkels op de werkplek. Maar soms is de uitlokkende prikkel onbekend en zal men er dus naar op zoek moeten gaan. Indien nodig kan hiervoor de arbodienst in worden geschakeld. De risico-inventarisatie en -evaluatie, het arbospreekuur, specifiek werkplekonderzoek en het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek zijn de middelen om astmaproblemen op het werk aan te pakken of te voorkomen.

25 Risico-inventarisatie en -evaluatie →
Aandacht voor risicofactoren die astma kunnen veroorzaken of verergeren Arbeidshygiënist → Onderzoeken welke stoffen of andere prikkels, verband houden met de werkzaamheden Bedrijfsarts → Vragen op individueel niveau wanneer door astma het werk nadelig wordt beïnvloed Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek → Risicogroepen volgen, nadere adviezen indien nodig De risico-inventarisatie en -evaluatie, die in veel gevallen wordt opgesteld door de arbodienst en wordt getoetst op volledigheid, dient aandacht te besteden aan de risicofactoren die astma kunnen veroorzaken of verergeren. Een arbeidshygiënist kan in specifieke gevallen nader onderzoeken welke stoffen of andere prikkels, verband houden met de werkzaamheden. De bedrijfsarts kan tijdens het arbospreekuur worden geconsulteerd met vragen op individueel niveau wanneer door astma het werk nadelig wordt beïnvloed. Indien nodig, wordt de bedrijfsarts geïnformeerd door de huisarts van de astmapatiënt. Met het uitvoeren van een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek kan de bedrijfsarts risicogroepen volgen en eventueel nadere adviezen geven indien de genomen (preventieve) maatregelen niet het gewenste effect hebben gehad.

26 COMMUNICATIE Leidinggevenden en collega’s op de hoogte brengen wat astma inhoudt betreffende: beperkingen voor het werk mogelijk te nemen maatregelen Daarnaast is het belangrijk dat leidinggevenden en collega’s op de hoogte worden gebracht over wat de ziekte astma inhoudt, welke beperkingen die met zich mee kan brengen voor het werk en dat er mogelijk maatregelen moeten worden genomen om klachten te voorkomen of te beperken.

27 GERICHTE MAATREGELEN Maatregelen zijn doorgaans gebaseerd op de arbeidshygiënische strategie: het verwijderen van de uitlokkende stof of prikkel het vervangen van de uitlokkende stof of prikkel het isoleren van de werkzaamheden het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen Nr. 1 is meest effectieve maatregel, nr. 4 minst goede maatregel Wanneer bekend is welke uitlokkende prikkel(s) de beroepsastma veroorzaken of kunnen verergeren, in het geval van bestaand astma, moet worden bepaald welke maatregelen nodig zijn om de blootstelling aan de uitlokkende prikkel(s) te voorkomen of te beperken. De maatregelen zijn doorgaans gebaseerd op de arbeidshygiënische strategie. Deze ziet er als volgt uit: Nr. 1: Dit is de meest effectieve maatregel. De uitlokkende prikkel is er dan niet meer en een astma-aanval kan hierdoor niet meer ontstaan. De maatregel is in veel gevallen echter niet mogelijk als het werk bijvoorbeeld bestaat uit het verwerken van graanmeel of het bewerken van hout. Het vrijkomen van de uitlokkende stof is dan inherent aan het beroep. Nr. 2: In een bepaald productieproces kunnen bijvoorbeeld bepaalde stoffen worden vervangen door andere stoffen als daarmee het product hetzelfde blijft. Nr. 3: Bepaalde werkzaamheden worden dan in een nagenoeg afgesloten compartiment uitgevoerd. Hierbij kan worden gedacht aan het werken in een zuurkast, een laminair flowkast of in een handschoenenkast. Nr. 4:Voor sommige werkzaamheden kan dat een uitkomst bieden als deze niet te lang duren. Als de werknemer gedurende een langere tijd persoonlijke beschermingsmiddelen moet dragen, dan kan dat te belastend zijn. Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen is dan ook een laatste redmiddel en in veel gevallen dus ook geen goede maatregel.

28 WISSELEN VAN WERKGEVER
Indien geen enkele maatregel mogelijk is om blootstelling te voorkomen: ander werk binnen hetzelfde bedrijf aanbieden van werkgever veranderen In sommige gevallen is het vrijwel niet mogelijk maatregelen te vinden om blootstelling aan de uitlokkende prikkel tijdens de werkzaamheden te voorkomen. Er zit dan vaak niets ander op dan dat er ander werk moet worden gezocht binnen hetzelfde bedrijf of dat er van werkgever moet worden veranderd.

29 ALGEMENE PREVENTIEVE MAATREGELEN
Géén standaardmethode om blootstelling aan uitlokkende prikkels te voorkomen. Hangt af van specifieke werkzaamheden. Toch preventieve maatregelen die in alle gevallen zinvol zijn: vervangen van materiaal dat stof aantrekt zorgen voor goede ventilatie en luchtcirculatie schoonhouden van de werkplek (clean desk policy) Een standaardmethode om blootstelling aan uitlokkende prikkels te voorkomen is er niet. Dit hangt, zoals gezegd, af van de specifieke werkzaamheden. Toch is er een aantal preventieve maatregelen te noemen die in alle gevallen zinvol zijn.

30 ALGEMENE PREVENTIEVE MAATREGELEN (vervolg)
instellen van een rookbeleid (wettelijke recht op rookvrije werkplek) duidelijk communiceren over omgangsregels (b.v. parfum beperken, sluiten van kasten, enz.) rekening houden met het grillige karakter van astma mogelijkheid bieden tot regelmatige werktijden, vermijden van werken onder tijdsdruk, bieden van veel regelmogelijkheden in het werk

31 PREVENTIEVE MAATREGELEN DOOR WERKNEMER
Preventieve maatregelen die werknemers met astma zélf kunnen nemen zoals: zorgen voor een goede conditie wensen en behoeften aangeven bijv.: belang van gezonde lucht op agenda van werkoverleg zetten aanvragen van psychologische begeleiding het volgen van een cursus persoonlijke effectiviteit veranderen van werkplek en/of functie Er is ook een aantal preventieve maatregelen die werknemers met astma zélf kunnen nemen.