Introductieles: politiek

Presentatie over: "Introductieles: politiek"— Transcript van de presentatie:

1 Introductieles: politiek
HC Opdracht Opdracht bespreken

2 Intro introductiefilmpje

3 Democratie in: Athene Directe democratie Loting Aristocratie
Nederland: representatieve democratie De vier systemen worden toegewezen aan 8 groepjes van 3 Je krijgt 15 minuten de tijd om twee argumenten voor jouw systeem en 1 nadeel van jouw systeem te noemen. VOORDELEN EN NADELEN VOORBEREIDEN VAN JULLIE SYSTEEM. DAN IN 1 MINUUT. JULLIE GAAN JE SYSTEEM VERDEDIGEN ALS HET BESTE SYSTEEM MAAR ZIJN OOK EERLIJK OVER DE NADELEN. NET ALS CHURCHILL DUS OOK PRAAT OVER DE NADELEN VAN DEMOCRATIE MAAR TOCH ZEGT DAT DIE WEG UITEINDELIJK DE BESTE IS. Foto is de akropolis. Athene rond 300 v.Chr. Directe democratie: de volksvergadering (ecclesia) – besloot over alle belangrijke kwesties: Oorlog en vrede, verkiezing van generaals, verbanningprocedures enz. Athene was erg democratisch: Philip van Macedonie was met een leger nog maar drie dagen verder weg en toen toch volksvergadering of ze moesten onderhandelen of terugvechten. In de directe democratie mocht iedere burger deelnemen aan de vergadering. Iedereen mocht het woord nemen, gebeurde in praktijk niet (alleen de rhetores) Voordelen: - Je wordt niet vertegenwoordigd maar mag zelf voor je mening opkomen - Er is geen kloof tussen burger en politiek want de burger is de politiek Nadelen: - De armen hebben net zo veel macht als de rijken - Het is praktisch niet uitvoerbaar in een land Loting: De onderwerpen waarover de volksvergadering moest beslissen werden voorbereid door een raad van 500 mannen (boule). Deze manen waren een soort van uitvoerende macht (ambten). Deze 500 werden niet gekozen maar door loting aangewezen. Waarom? Het werd belangrijk gevonden dat iedereen (!) een politiek ambt in zijn leven kon bekleden. De meest eerlijke manier hiervoor was het toeval. Voordelen loting: - Nu kiezen we alleen mensen met bepaalde kwaliteiten (alle politici hoog opgeleid). Zou beter zijn als er een afspiegeling van het volk is. - Iedereen kan participeren wat je opleiding of ervaring ook is (gelijkheid) - Er is geen elite want om de zoveel tijd is er een nieuwe loting, wie nu regeert zal snel weer geregeerd worden. (principe van rotatie) Nadeel: -incompetente mensen kunnen aan de macht komen. - Het toeval bepaalt welke mening op dat moment zeggen viert! Aristocratie: - Alleen Atheense mannen boven de 20 zijn vrije burgers (20% van de bevolking). De rest zijn vrouw of slaaf en hadden dus geen rechten. Aristocratie betekent: de beste regeren. Wat dan precies de besten zijn is vooral een mening! Voordelen aristocratie: - Kundige mensen nemen de politiek op zich. - Algemeen belang wordt beter behartigt, mensen komen vooral voor hun eigen belang. Nadelen aristocratie: - Het is niet democratisch - Er is een elite – kloof tussen burger en politiek Representatieve democratie: Ieder zijn stem telt evenveel mee. Het is een garantie voor competente bestuurders omdat alle zij de kennis en financiën hebben om campagne te voeren en kundige standpunten te verwoorden. Voordelen representatieve democratie: - Het volk selecteert de meest kundige mensen. - Ieder groot deel van het volk wordt vertegenwoordigd. - Herverkiezing is mogelijk dus er kan elitevorming ontstaan. - kloof tussen burger en politiek Magistraten Kenmerken (door loting benoemd) collegiaal d.w.z. meerdere mensen met zelfde ambt termijn was 1 jaar niemand mocht een bepaald magistraatschap meer dan eens in zijn leven bekleden. Iemand kon niet twee jaar achter elkaar een magistraatschap bekleden. Om in aanmerking te komen moest je 30 jaar of ouder zijn Voordat ze het ambt konden gaan bekleden ondergingen ze een onderzoek (dokimasia). Bijv. of ze belasting hadden betaald. Dit was geen onderzoek naar kwaliteiten! Om incompetentie te voorkomen hadden ze verschillende beveiligingen in het systeem gebouwd. Magistraten stonden onder controle van de volksvergadering en de rechtbanken. na hun ambtsperiode moesten ze verantwoording (euthynai) afleggen. Iedere burger kon een magistraat aanklagen en zijn ontslag eisen. De combinatie van vrijwillige beschikbaarstelling en het bekend zijn van de maatregelen zorgde voor zelfselectie. Raad (boule) leden aangewezen door lot periode van een jaar burger mocht niet meer dan 2 keer in zijn leven lid zijn van de raad 30 jaar of ouder afvaardiging per deme leden werden betaald de raad kon zijn eigen leden aanklagen de raad bepaalde de agenda voor de volksvergadering en had zo de meest beslissende macht van alle magistraten de raad was direct aan de volksvergadering gelinieerd. De raad ging over externe zaken. De raad was ook verantwoordelijk voor de administratie van de marine En voor de algemene administratie en de financiën. Dus centrale positie in het bestuur van Athene Heliastai Ook selectie door lot ouder dan leden volksvergadering dus meer status. Hieruit leden voor de rechtscolleges en de nomothetai. Op dag rechtszitting werden uit de zich opgegeven leden de benodigde rechters voor de rechtscolleges geloot. Vergoeding voor rechters Rechtscolleges belangrijk politiek orgaan. Zij behandelen bijna uitsluitend politieke geschillen. Deze aanklacht kon ook worden gedaan tegen een wet die al door de volksvergadering was aangenomen dus hadden de colleges een bepaalde controle over de volksvergadering. Lot werd gezien als de democratische manier van selectie, terwijl verkiezingen als oligarchisch en aristocratisch worden beschouwd. Bovendien hadden de Atheners een afkeer van professionalisme. Ze waren bang dat mensen door hun expertise meer macht zouden verwerven ten koste van de gewone burgers. De Atheners gingen ervan uit dat iedereen van nature politieke vaardigheden had.

4 Trias politica Wetgevende macht Uitvoerende macht Rechtsprekende macht

5 Staatsinrichting Parlement Kiezer Tweede Kamer Coalitie Kabinet
Provinciale staten Eerste kamer Parlement

6 Democratie en dictatuur
Schrijf voor jezelf op: Ben je voor of tegen democratie en waarom? Waaraan denk je bij dictatuur?

7 Winston Churchill "Democratie is de ergste manier van regeren, op alle andere manieren die al geprobeerd zijn na dan.” "Het beste argument tegen democratie is een conversatie van vijf minuten met een gemiddelde stemgerechtigde" Is onze democratie wel zo perfect? Waarom zal Churchill hier kritiek op hebben? Regeringen wisselen vaak, Mensen weten niet waar het over gaat? Incompetente mensen kunnen aan de macht komen?

8 Lee Kuan Yew Film 2 Waar denken jullie aan bij het woord dictatuur?? Sadam houssein? Iran? Heeft dictatuur ook voordelen? Tot 6.55

9 Democratie in: Athene Directe democratie Loting Aristocratie
Nederland: representatieve democratie De vier systemen worden toegewezen aan 8 groepjes van 3 Je krijgt 15 minuten de tijd om twee argumenten voor jouw systeem en 1 nadeel van jouw systeem te noemen. VOORDELEN EN NADELEN VOORBEREIDEN VAN JULLIE SYSTEEM. DAN IN 1 MINUUT. JULLIE GAAN JE SYSTEEM VERDEDIGEN ALS HET BESTE SYSTEEM MAAR ZIJN OOK EERLIJK OVER DE NADELEN. NET ALS CHURCHILL DUS OOK PRAAT OVER DE NADELEN VAN DEMOCRATIE MAAR TOCH ZEGT DAT DIE WEG UITEINDELIJK DE BESTE IS. Foto is de akropolis. Athene rond 300 v.Chr. Directe democratie: de volksvergadering (ecclesia) – besloot over alle belangrijke kwesties: Oorlog en vrede, verkiezing van generaals, verbanningprocedures enz. Athene was erg democratisch: Philip van Macedonie was met een leger nog maar drie dagen verder weg en toen toch volksvergadering of ze moesten onderhandelen of terugvechten. In de directe democratie mocht iedere burger deelnemen aan de vergadering. Iedereen mocht het woord nemen, gebeurde in praktijk niet (alleen de rhetores) Voordelen: - Je wordt niet vertegenwoordigd maar mag zelf voor je mening opkomen - Er is geen kloof tussen burger en politiek want de burger is de politiek Nadelen: - De armen hebben net zo veel macht als de rijken - Het is praktisch niet uitvoerbaar in een land Loting: De onderwerpen waarover de volksvergadering moest beslissen werden voorbereid door een raad van 500 mannen (boule). Deze manen waren een soort van uitvoerende macht (ambten). Deze 500 werden niet gekozen maar door loting aangewezen. Waarom? Het werd belangrijk gevonden dat iedereen (!) een politiek ambt in zijn leven kon bekleden. De meest eerlijke manier hiervoor was het toeval. Voordelen loting: - Nu kiezen we alleen mensen met bepaalde kwaliteiten (alle politici hoog opgeleid). Zou beter zijn als er een afspiegeling van het volk is. - Iedereen kan participeren wat je opleiding of ervaring ook is (gelijkheid) - Er is geen elite want om de zoveel tijd is er een nieuwe loting, wie nu regeert zal snel weer geregeerd worden. (principe van rotatie) Nadeel: -incompetente mensen kunnen aan de macht komen. - Het toeval bepaalt welke mening op dat moment zeggen viert! Aristocratie: - Alleen Atheense mannen boven de 20 zijn vrije burgers (20% van de bevolking). De rest zijn vrouw of slaaf en hadden dus geen rechten. Aristocratie betekent: de beste regeren. Wat dan precies de besten zijn is vooral een mening! Voordelen aristocratie: - Kundige mensen nemen de politiek op zich. - Algemeen belang wordt beter behartigt, mensen komen vooral voor hun eigen belang. Nadelen aristocratie: - Het is niet democratisch - Er is een elite – kloof tussen burger en politiek Representatieve democratie: Ieder zijn stem telt evenveel mee. Het is een garantie voor competente bestuurders omdat alle zij de kennis en financiën hebben om campagne te voeren en kundige standpunten te verwoorden. Voordelen representatieve democratie: - Het volk selecteert de meest kundige mensen. - Ieder groot deel van het volk wordt vertegenwoordigd. - Herverkiezing is mogelijk dus er kan elitevorming ontstaan. - kloof tussen burger en politiek Magistraten Kenmerken (door loting benoemd) collegiaal d.w.z. meerdere mensen met zelfde ambt termijn was 1 jaar niemand mocht een bepaald magistraatschap meer dan eens in zijn leven bekleden. Iemand kon niet twee jaar achter elkaar een magistraatschap bekleden. Om in aanmerking te komen moest je 30 jaar of ouder zijn Voordat ze het ambt konden gaan bekleden ondergingen ze een onderzoek (dokimasia). Bijv. of ze belasting hadden betaald. Dit was geen onderzoek naar kwaliteiten! Om incompetentie te voorkomen hadden ze verschillende beveiligingen in het systeem gebouwd. Magistraten stonden onder controle van de volksvergadering en de rechtbanken. na hun ambtsperiode moesten ze verantwoording (euthynai) afleggen. Iedere burger kon een magistraat aanklagen en zijn ontslag eisen. De combinatie van vrijwillige beschikbaarstelling en het bekend zijn van de maatregelen zorgde voor zelfselectie. Raad (boule) leden aangewezen door lot periode van een jaar burger mocht niet meer dan 2 keer in zijn leven lid zijn van de raad 30 jaar of ouder afvaardiging per deme leden werden betaald de raad kon zijn eigen leden aanklagen de raad bepaalde de agenda voor de volksvergadering en had zo de meest beslissende macht van alle magistraten de raad was direct aan de volksvergadering gelinieerd. De raad ging over externe zaken. De raad was ook verantwoordelijk voor de administratie van de marine En voor de algemene administratie en de financiën. Dus centrale positie in het bestuur van Athene Heliastai Ook selectie door lot ouder dan leden volksvergadering dus meer status. Hieruit leden voor de rechtscolleges en de nomothetai. Op dag rechtszitting werden uit de zich opgegeven leden de benodigde rechters voor de rechtscolleges geloot. Vergoeding voor rechters Rechtscolleges belangrijk politiek orgaan. Zij behandelen bijna uitsluitend politieke geschillen. Deze aanklacht kon ook worden gedaan tegen een wet die al door de volksvergadering was aangenomen dus hadden de colleges een bepaalde controle over de volksvergadering. Lot werd gezien als de democratische manier van selectie, terwijl verkiezingen als oligarchisch en aristocratisch worden beschouwd. Bovendien hadden de Atheners een afkeer van professionalisme. Ze waren bang dat mensen door hun expertise meer macht zouden verwerven ten koste van de gewone burgers. De Atheners gingen ervan uit dat iedereen van nature politieke vaardigheden had.