Argumenteren & juridisch handelen

Presentatie over: "Argumenteren & juridisch handelen"— Transcript van de presentatie:

1 Argumenteren & juridisch handelen
ARGUMENTATIELEER Prof. Dr. Rogier de Corte Argumenteren & juridisch handelen DEEL III. Synthese 3 de lic rechten UGent – academiejaar Argumentatieleer 1 9 januari 2004

2 juridische argumentatieleer
waarover het ging? juridische argumentatieleer problematiek van het vak kader en achtergrond juridische argumentatie juridisch betoog synthese I II III

3 IV. REGEL EN NORM wat doet een jurist betekenistoekenning
toepassingsgebied: kern en periferie vrijheid en gebondenheid

4 A. WAT DOET JURIST? een geconceptualiseerd voorschrift
rechtsregel een geconceptualiseerd voorschrift toepassen op een concreet conflict met eerbiediging van de gemaakte belangenafweging maatschappelijk aanvaardbaar verhaal normdoel aanvaardbaarheid

5 wat een fabrieksarbeider neemt een keukenrestje mee uit fabriekskeuken voor zijn hond, een restje dat toch in de afvalcontainer zou zijn gestort diefstal is het bedrieglijk wegnemen van een goed die iemand anders toebehoort

6 wat een rechtsnorm is een door de bevoegde overheid gemaakte afweging (keuze) op hoog niveau van abstractie gefomuleerd

7 wat een rechtsnorm is uitgedrukt in een rechtsregel de norm heeft een tijds- en omstandigheidsgebonden vorm aangenomen Art ( ) 1. Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden toegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden Als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigingsgrond Een onrechtmatige daad kan aan de dader worden toegerekend, indien zij te wijten is aan zijn schuld of aan een oorzaak welke krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. art Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene dooer wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden

8 B. BETEKENISTOEKENNING
aan elke regel moet betekenis worden toegekend bijzondere aspecten voor rechtscommunicatie

9 betekenistoekenning regel uitzondering
de communicatie is dermate gestandardiseerd en geformaliseerd dat de betekenistoekenning onzichtbaar en spontaan gebeurt: - bij langdurige toepassing - bij evidente toepassing regel de betekenistoekenning geschiedt expliciet eist steeds het zich ontworstelen van de hermeneutische cirkel - nieuwe bepalingen - nieuw toepassingsgebied uitzondering

10 C. TOEPASSINGSGEBIED kern en periferie van een regel
elke abstracte norm heeft een duidelijk toepassingsgebeid (kern) en een periferie ? kern en periferie van een regel typologie en modeleren sluitende redenering een techniek om de periferie adekwaat te kunnen verwerken

11 toepassingsgebied kern en periferie van een regel
typologie en modeleren sluitende redenering een sluitende regeling (verminderen of uitsluiten van periferie) bouwen kan niet perifere toepassing wordt gemaximaliseerd door het normdoel van een regeling in een preambule expliciet op te nemen

12 D. VRIJHEID - GEBONDENHEID
beleid le gouvernement des juges vage begrippen er is gebonden

13 V. REGEL EN FEIT het verhaal de feiten het bewijsrecht

14 A. het verhaal het verhaal is de aanvang wat?

15 het verhaal verhaal1 subjectieve intersubjectieve werkelijkheid
verhaal bepaalt norm verhaal2 de opbouw van het verhaal de verankering van het verhaal topos

16 B. de feiten relatieve / niet-relatieve feiten
subjectieve / intersubjectieve buiten / in de context kwalificatie van de feiten

17 feiten

18 C. bewijsrecht functie inhoud bewijssysteem
materiële en formele waarheid onderzoek Crombag

19 het bewijsrecht historische werkelijkheid

20 V. ARGUMENTEREN IN FUNCTIONELE OMGEVING
uitgangspunten constructie van een beslissing beoordeling

21 A. uitgangspunten recht is beslissen
hoe los ik een maatschappelijk conflict op, waarbij de oplossing maatschappelijk aanvaardbaar is argumenteren en redeneren

22 B. constructie van een beslissing
evenwicht tussen juridisch veld proto-juridisch veld meta-juridisch veld

23 § 1. proto-juridisch veld

24 proto-juridisch veld (2)
1. opbouw van het verhaal aan de hand van de intersubjectieve gegevens 2. feiten worden maximaal in hun reële context geplaatst 3. het bewijsrecht moet de gelijkheid van partijen garanderen

25 § 2. juridisch veld keuzemogelijkheden
attentiepunten bij de keuzemogelijkheden anticipatief beslissen/recursief denken backtracking inzet juridische expertise bronopsporing normdoel beperkingen door rechtsdogmatiek

26 anticipatief beslissen en recursief denken
wat?

27 anticipatief beslissen en recursief denken

28 backtracking

29 beperkende werking van de rechtsdogmatiek

30 § 3. meta-juridisch veld

31 meta-juridisch veld (2)
zichtbaar maken wat tot dan onzichtbaar was

32 § 4. de beslissing

33 de beslissing (2) Corr. rb. Gent 12 februari 1988 proto-juridisch veld
casuïstiek - systeemincensistent juridisch veld wereldvreemde rechtspraak meta-juridisch veld klasserechtspraak Corr. rb. Gent 12 februari 1988

34 C. beoordeling rechtszekerheid ?

35 VI. TOETSEN AAN MATERIAAL