ARGUMENTATIELEER Prof. dr. Rogier de Corte 3 de lic rechten UGent – academiejaar 2003-04 Argumentatieleer 1 5 februari 2004 Argumenteren & juridisch handelen.

Presentatie over: "ARGUMENTATIELEER Prof. dr. Rogier de Corte 3 de lic rechten UGent – academiejaar 2003-04 Argumentatieleer 1 5 februari 2004 Argumenteren & juridisch handelen."— Transcript van de presentatie:

1 ARGUMENTATIELEER Prof. dr. Rogier de Corte 3 de lic rechten UGent – academiejaar 2003-04 Argumentatieleer 1 5 februari 2004 Argumenteren & juridisch handelen DEEL IV. Enkele toepassingen

2 I. TIEN STELLINGEN 1. geen enkele juridische beslissing is enkel het gevolg van een logica- activiteit 2. de typisch juridische interpretatietechnieken worden enkel gebruikt om een genomen beslissing van een cosmetisch laagje te voorzien 3. geen enkele rechtsregel is vatbaar voor concrete toepassing zonder voorafgaande ‘interpretatie’ of betekenistoekenning door de ‘toepasser’. Deze betekenistoekenning kan voor de hand liggend zijn of precies zeer moeilijk

3 10 stellingen 4. de wijze van motiveren van overheidshandelingen weerspiegelt de wijze waarop de burger met gezag omgaat 5. juridische expertise versnelt niet alleen de besluitvorming door een betere uitgangspositie bij de eliminatie van theoretische mogelijkheden, maar verhoogt de kwaliteit van de beslissing door een evenwichtiger afweging

4 10 stellingen 6. de opbouw van een goed verhaal is een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde voor een verantwoorde motivering 7. een beslissing is pas goed opgebouwd indien de alternatieven zichtbaar werden gemaakt en de gemaakte keuze niet wordt voorgesteld als de enig juiste: ze behoort dialectisch opgebouwd te zijn en niet apodictisch

5 10 stellingen 8.bij elke beslissing moet aangegeven worden waarom voor de ene en niet voor de andere oplossing werd gekozen - dissenting en concurring opinion dragen hiertoe bij 9. de rechtsbeoefening is geen bezigheid voorbehouden aan juristen. Taal en motivering van een juridische beslissing moeten van dien aard zijn, dat recht toegankelijk wordt voor niet-juristen 10. rechtszekerheid wordt niet verhoogd door legisme

6 II. TOETSEN AAN MATERIAAL 1 - legitimatie heuristiek 2 - anticipatief beslissen recursief denken 3 - structuur betoog 4 – logica? 5 – feiten in context? 6 - topiek 7 – meta-juridische argumenten 8 – draagwijdte argumenten 9 – cascaderedenering 10 – autonome heteronome opbouw 11 – prospective ruling 12 – doel motivering

7 III. Vred. Westerlo 1 september 2000  het op te lossen probleem  anticipatief beslissen en recursief denken  gevolgde redenering

8 - A - op te lossen probleem 1. familierechtelijke overeenkomst tussen echtscheidende partijen EOT 2. hij betaalt € 500,-m geïndexeerd aan haar … «onherroepelijk en onveranderlijk tot het hertrouwen van de vrouw» 3. na de echtscheiding gaat vrouw duurzaam samenwonen met nieuwe partner zonder te huwen 4. ex-man vindt dat vanaf het duurzaam samenwonen hij geen alimentatie meer verschuldigd is akkoord EOT over beëindiging van alimentatie

9 - B – antcipatief besissen recursief denken 2 controle en herzien 1 ontwerpbeslissing NEEN teksttoepasser was duidelijk JA open mind jurist waarover gaat het eigenlijk

10 antcipatief besissen recursief denken

11 C- gevolgde redenering  alternatief vaststelling  rechstregels  opgebouwde redenering

12 § 1 – alternatief vaststellen NEE …. de vraag tot wijziging van een overeenkomst JA een discrepantie tussen de «uitgedrukte» en de «bedoelde» boodschap de door beide partijen bedoelde boodschap vaststellen

13 kwalificatie hebben partijen de term «huwelijk» gebruikt in de betekenis van de juridische instelling de maatschappelijke werkelijkheid

14 § 2 - de toepasselijke regels uitdrukkelijk heeft de rechter stap 2 vermeld uit de vierstappentheorie stap 2 - is een bepaalde regel van toepassing? a. rechter stelt dat art. 1156 B.W. van toepassing is b. rechter zegt niets over art. 1162 B.W.: in geval van onduidelijkheid, uitleggen ten nadele van diegene die bedongen heeft

15 de toepasselijke rechtsregels art. 1156 B.W. stelt dat om de inhoud van een overeenkomst te bepalen men geen rekening moet houden met de gebruikte bewoordingen (i.c. «huwelijk»), maar met de werkelijke bedoelingen van de partijen (i.c. «duurzame samenwoning») alimentatie wordt toegekend om het verlies aan inkomen van de vrouw te compenseren bij het einde van de duurzame relatie ingevolge het huwelijk de wil van de partijen is deze compensatie te beëindigen bij nieuwe duurzame relatie, als «huwelijk» benoemd

16 § 3 - de te volgen redenering is de beweerde discrepantie tussen een opzichzelf staande duidelijke tekst en de werkelijke bedoeling van de partijen aannemelijk?

17 de te volgen redenering zo ja omschrijf exact de uitgedrukte en de reële boodschap hoe mag een partij de bedoelde boodschap bewijzen en mag de rechter zijn oordeel vormen? - redelijke verwachting van redelijke mensen - art. 1162 B.W.? - was de reële boodschap bij beide partijen aanwezig?

18 de te volgen redenering hoe mag de rechter zijn oordeel vormen? - redelijke verwachting van redelijke mensen - art. 1162 B.W.? - was de reële boodschap bij beide partijen aanwezig? intrinsieke elementen extrinsieke elementen

19 IV. ANDER MATERIAAL  Supreme Court US 13 december 1973 Roe vs Wade  HR nietigheid 29 april 1994  Cassatie 31 januari 2002 analyse van

20 A - verhaal achter de 3 beslissingen Roe vs Wade Hoge Raad Cassatie

21 Roe vs Wade Roe alleged that she was unmarried and pregnant; that she wished to terminate her pregnancy by an abortion "performed by a competent, licensed physician, under safe, clinical conditions"; that she was unable to get a "legal“ abortion in Texas because her life did not appear to be threatened by the continuation of her pregnancy; and that she could not afford to travel to another jurisdiction in order to secure a legal abortion under safe conditions. She claimed that the Texas statutes were unconstitutionally vague and that they abridged her right of personal privacy, protected by the First, Fourth, Fifth, Ninth, and Fourteenth Amendments. By an amendment to her complaint Roe purported to sue "on behalf of herself and all other women" similarly situated. II – alinea 2

22 Hoge Raad Tegen het vonnis a quo gaat EZH in hoger beroep. De termijn van hoger beroep verstrijkt op 29 januari 1990. Op 24 januari 1990 heeft EZH het hoger beroep laten betekenen aan haar eigen procureur in eerste aanleg (procureur 2) i.p.v. aan de procureur van de tegenpartij (procureur 1). Op 31 januari 1990 laat EZH een herstelexploit betekenen, zijnde na de appeltermijn. toelaatbaarheid van het hoger beroep

23 Cassatie 1 – notarissen krijgen dikwijls opdracht om onroerende goederen uit de hand aan of te verkopen. In arro Leuven is in het Notarishuis een Informatiekantoor opgericht waar al deze gegevens verzameld en verspreid worden - doet aan verkoopsbemiddeling. Bij verkoop blijft notaris opdrachtgever, maar Informatiekantoor krijgt 2,50 % van verkoopprijs 2 – vastgoedmakelaar moet ingeschreven zijn – Informatiekantoor is dit niet. Inschrijving is niet vereist indie die activiteit een wettelijke grodslag heeft of volgens vaste beroepsgebruiken 3 – in notariskantoor: ok, niet er buiten

24 B – enkele vragen Roe vs Wade Hoge Raad Cassatie legitimatie - heuristiek HR – binnen betsaand kader Cass. – eerder apodictisch SC – opbouw wijst afgelegde weg autonome vs heteronome opbouw HR – 3.2 Cass. - p 7 O2 D2-3 SC – X, XI laatste lid

25 enkele vragen Roe vs Wade Hoge Raad Cassatie legitimatie - heuristiek HR – binnen betsaand kader Cass. – eerder apodictisch SC – opbouw wijst afgelegde weg autonome vs heteronome opbouw HR – 3.2 Cass. - p 7 O2 D2-3 SC – X, XI laatste lid

26 enkele vragen Roe vs Wade Hoge Raad Cassatie interpretatietechnieken HR – Cass. – SC – rechtszekerheid HR – Cass. – SC – toegankelijkheid voor niet-juristen Vred. Westerlo

27 C – Cass. 25 januari 1996

28 D – Doctrine Dumon, Charles en Krings, “Het arrest Vermeulen van 20 februari 1996”, R.W. 1996-97, 313-317