Michel Foucault (1926-1984) De moed tot [de] waarheid “er bestaat geen vaststelling van de waarheid zonder een wezenlijke (op)stelling (position) ten opzichte.

Presentatie over: "Michel Foucault (1926-1984) De moed tot [de] waarheid “er bestaat geen vaststelling van de waarheid zonder een wezenlijke (op)stelling (position) ten opzichte."— Transcript van de presentatie:

1 Michel Foucault (1926-1984) De moed tot [de] waarheid “er bestaat geen vaststelling van de waarheid zonder een wezenlijke (op)stelling (position) ten opzichte van het andere (l’altérité). De waarheid is nooit het zelf(de) (le même). Waarheid kan alleen de vorm van de andere wereld, het andere leven hebben.” laatste woorden van zijn colleges van 1984 (p.386)

2 Foucault spreekt over Waarheid ivm Weten (savoir) Willen [= Oordelen] (volonté de savoir als Wille zur Macht) Vertoog / spreekpraktijk (discours) Spreken -parrèsia, franc parler, dire la vérité - je zelf toetsen / constitueren / veranderen

3 Waarheid werkt volgens Foucault als In/uitsluitingssysteem : || waar  ||  vals Macht / autoriteit: = legt zich op aan … Nieuw/ evenement/ product  historisch Transformatie/transgressie    het (ver) ANDERE (n)

4 Waarheidsvertoog Spreker Uiting (énoncé) = evenement Uitspraak (énonciation) Waar / vals splitsing  Autoriteit Toehoorder

5 Wat is? - Hoe functioneert? – Wat betekent? WAAR(HEID) Zaak-waarheid. Absoluut / op zichzelf[objectief] Dringt zich op  macht Echt ≠ onecht / vals Ken- waarheid. Zeker≠onzeker/twijfel Uitspraak/ Oordeel ≠ fout / onwaar In overeenstemming met … Spreek- waarheid. Eerlijk / waarachtig ≠ LIEGEN Zakelijk ≠ onzakelijk / subjectief Overtuigd en overtuigend ≠ simuleren Vrijmoedig / verzet ≠ slaafs Toetsend/ (onder)vragend ≠ gelovig Be-/veroordelend Jezelf op het spel zetten/ toetsen

6 praktijken/ vormen van Waarheidspreken juridisch/ onderzoekend (zelf)kennis/ wetenschap / godsdienst publiek/ politiek getuigen bekennen onderzoeken /waarheidsvinding ver/be-oordelen weten / meten toetsen / redeneren/ verifiëren = waar-maken leren opvoeden/ onderwijzen Parrèsia : vrij+moedig zeggen waar het op staat debatteren / stelling nemen /argumenteren  tegenspreken / kritiek uitoefenen waar-zeggen / profeteren/ openbaren

7 Wie moet/mag waarheidspreken getuigen bekennen onderzoeken /waarheidsvinding ver/be-oordelen weten / meten toetsen / redeneren/ verifiëren = waar- maken leren opvoeden/ onderwijzen Parrèsia : vrij+moedig spreken debatteren / stelling nemen  tegenspreken / kritiek uitoefenen waar-zeggen / profeteren/ openbaren  de getuigen / partijen in het geding  de aangeklaagden / zondaars / elke mens  OM + advocaten / rechters  Rechters  het Gezond Verstand =iedereen  + de Wetenschap + Pers ihb + elke mens tov zichzelf  het (leer) gezag / de autoriteit / de macht  de meester/ pastor; de professional  elke burger + de politicus ihb  iedere betrokkene + de politicus ihb  elke onderdaan/ subject + de Pers  de geroepenen / het andere / de goden

8 Wat moet je doen in het Waarheidspel? De waarheid spreken Een standpunt innemen Kritiek nemen en geven Het verschil maken Je zorgen maken om (Je) grenzen overschrijden ≠ liegen ≠ je mening uiten ≠ jij hebt recht op jouw mening ≠ een geschil beslechten ≠ zorgen voor ≠ grenzen stellen

9 Vrijheid van Spreken recht + plicht tot deelname aan publiek / politiek debat vrij van leergezag afwezigheid van zwijg- dwang / censuur voorwaarde voor zelf- expressie / -verandering ≠ recht op eigen mening ≠ vrij van waarheid-dwang ≠ afwezigheid van waar / vals splitsing ≠ ‘ik mag zeggen wat ik wil’

10 Michel Foucault (1926-1984) De moed tot [de] waarheid “er bestaat geen vaststelling van de waarheid zonder een wezenlijke (op)stelling (position) ten opzichte van het andere (l’altérité). De waarheid is nooit het zelf(de) (le même). Waarheid kan alleen de vorm van de andere wereld, het andere leven hebben.” laatste woorden van zijn colleges van 1984 (p.386)