De betekenis van vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen

Presentatie over: "De betekenis van vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen"— Transcript van de presentatie:

1 De betekenis van vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen
Prof. dr. Lesley Hustinx Vakgroep Sociologie UGent Studiedag ‘Samen Zorg Dragen Voor Elkaar’ Project ‘Anders Ouder Worden’, Cera – Lucas 29 september 2011

2 Opbouw presentatie Ouderen in vgl met jongere generaties
Betekenis vrijwilligerswerk voor ouderen Waarom participeren ouderen niet? Vrijwilligerswerk en kwetsbare ouderen Definitie vrijwilligerswerk Onbetaalde en onverplichte activiteiten voor anderen/de bredere samenleving in georganiseerd verband

3 Vrijwilligerswerk ouderen
In vergelijking met jongere generaties … nemen ouderen minder deel aan vrijwilligerswerk maar zijn ouderen meer actieve vrijwilligers hebben ouderen andere motieven engageren ouderen zich in andere organisaties (en nemen andere taken op) Er is een grote bereidheid tot deelname bij niet-participerende ouderen (vrijwilligerspotentieel)

4 (Erlinghagen & Hank, 2006)

5

6 Twee perspectieven Productiviteit Integratie en welzijn
De kost van de vergrijzing ‘Productive ageing’: nog steeds productief via onbetaalde activiteiten Integratie en welzijn Bepaalde posities bevorderen integratie Vrijwilligerswerk heeft positieve invloed op ‘psychosociale bronnen’ individu

7 (Erlinghagen & Hank, 2006)

8 Van Willigen (2000)

9 Van Willigen (2000)

10 Vrijwilligerswerk en welzijn
Wondermiddel! (en hoe meer, hoe beter!) Persoonlijk welbevinden Gezondheid Levensduur Tevredenheid met leven Levenskwaliteit Fysieke conditie Vertrouwen Gemoedstoestand Zelfrespect

11 Verklaringen Activiteit theorie Roltheorie Continuïteitstheorie
Socio-emotionele selectiviteitstheorie Sociaal model van gezondheidspromotie

12 Waarom participeren ouderen niet?
Ideale leefstijl versus ‘serious leisure’ (Stebbins, 1996) = ‘niet willen’ Vrijwilligerswerk (én bereidheid): ‘dominante status model’ = ‘niet kunnen’

13 (Erlinghagen & Hank, 2006)

14 (Erlinghagen & Hank, 2006)

15 Waarom participeren ouderen niet?
Ideale leefstijl versus ‘serious leisure’ (Stebbins, 1996) = ‘niet willen’ Vrijwilligerswerk (én bereidheid): ‘dominante status model’ = ‘niet kunnen’ ≅ kwetsbaarheid bij ouderen

16 Tilburg Frailty Indicator
Fysieke kwetsbaarheid Psychische kwetsbaarheid Sociale kwetsbaarheid slecht lopen slecht evenwicht kunnen bewaren lichamelijk moe zijn slecht horen slecht zien weinig tot niet wandelen ongewenst gewichtsverlies weinig handkracht hebben Minstens 4 van deze kenmerken geheugenklachten sombere gevoelens angstige gevoelens of nervositeit gevoelens van hulpeloosheid (slecht in staat zijn met problemen om te gaan) Minstens 2 van deze kenmerken alleen wonen gemis aan contacten gemis aan steun Opeenstapeling en wisselwerking Bron: SCP (2011). Kwetsbare ouderen in de praktijk. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP)

17 Vrijwilligerswerk en kwetsbare ouderen
Positieve invloed vrijwilligerswerk (nog) sterker voor groep kwetsbare ouderen Vrijwilligerswerk zowel preventieve als remediërende rol Preventie: zorgen dat mensen al op vroegere leeftijd aan vrijwilligerswerk beginnen (continuïteitstheorie) Remedie: toegankelijkheid vrijwilligerswerk voor kwetsbare ouderen verhogen

18 Vrijwilligersbeleid voor (kwetsbare) ouderen
Vrijwilligerspotentieel niet gerealiseerd! Jong geleerd is oud gedaan Rekrutering Maatwerk Integrale kwaliteitszorg en ‘derde partijen’ Spanningsveld: Té sterke instrumentalisering ondermijnt intrinsieke kwaliteit en impact vrijwilligerswerk!