De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!

De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!

Afgevaardigd bestuurder GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap
Raymonda Verdyck Afgevaardigd bestuurder GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

SAMENLEVING Voortdurend in verandering Kan angst meebrengen of gezien worden als opportuniteit

ONDERWIJS Plaats bij uitstek om mee te gaan met verandering Plaats bij uitstek om te leren omgaan met verandering Verwachtingen zijn daarbij hooggespannen

VERANTWOORDELIJKHEID
= groot = last op de schouders van alle mensen die met onderwijs bezig zijn

SAMEN Samen vragen en antwoorden formuleren Samenbrengen van complexe (juridische) problemen en de menselijke aanpak

RELATIE SCHOOL - OUDERS
School - ouders moeten een hechte tandem vormen Belang van het kind = samen timmeren aan de weg Past perfect in PPGO

OUDERS – GEPRIVILIGIEERDE PARTNERS
Intensifiëren contactmomenten Belang heldere communicatie in moeilijke situaties

WIJZIGENDE GEZINSSITUATIES
Steeds minder traditionele gezinnen

AANPAK Neutrale houding Gelijkwaardige behandeling Zoeken naar oplossingen Vanuit juridisch kader Indien ontoereikend = zoeken naar mogelijkheden

PROGRAMMA = ingaan op de regelgeving = open debat over knelpunten zonder eenduidig juridisch antwoord = samen zoeken naar wegen en uitwegen

Programma 9u Onthaal 9u30 Inleiding 9u50 Juridisch kader, Nele Desmet, jurist Kinderrechtswinkel 10u45 Pauze 11u Juridisch kader, Nele Desmet, jurist Kinderrechtswinkel 12u30 Lunch 13u30 Debat 15u Mogelijkheid tot vraagstelling aan het panel

‘T zit em zo… als ouders uit elkaar gaan
Nele Desmet jurist Kinderrechtswinkel

Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

INHOUD WORKSHOP Minderjarigheid (on)Bekwaamheid minderjarige Ouderlijk gezag Co-ouderschap versus exclusief ouderlijk gezag Verblijfs- en omgangsregeling Positie minderjarige kinderen wanneer ouders uit elkaar gaan Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Begrip ‘MINDERJARIGE’
Art. 388 B.W. : Minderjarige = een persoon jonger dan 18 jaar Art. 487bis B.W. : Verlengde minderjarigheid = statuut van MJ <15 jaar Beschermingsstatuut MJ (B.W.) Handelingsonbekwaamheid MJ Gezagsuitoefening over MJ Minderjarigheid : art. 388 BW De minderjarige is de persoon van het mannelijke of vrouwelijke geslacht die de volle leeftijd van 18 jaar nog niet bereikt heeft. Verlengde minderjarigheid 4 cumulatieve voorwaarden: Geestelijk achter Geestelijke achterlijkheid moet ernstig zijn Achterlijkheid aangeboren of ontstaan tijdens vroege kinderjaren Geestelijke achterlijkheid moet blijvend zijn Titularis : ouders, voogd, pdK Moet niet in BS verschijnen!! Wel doorgeven aan burgemeester en min Just => bevolkingsregister en op IK Ouderlijk gezag => ouders of voogd Beschermingsstatuut niet voor strafrecht, … Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

(on)Bekwaamheid van de minderjarige
B.W. (1804°): MJ is rechtsbekwaam => Titularis van rechten en plichten MJ is handelingsonbekwaam (art B.W.) => Kan zijn rechten en plichten niet zelfstandig uitoefenen Gevolg handelingsonbekwaamheid MJ moet vertegenwoordigd worden door zijn wettelijke vertegenwoordigers (ouders of voogd) voor het stellen van rechtshandelingen en om in rechte op te treden! Sanctie indien MJ toch handeling stelt (art B.W.) => Handeling is relatief, facultatief nietig (art B.W.) 2 categorieën personen die niet volledige rechtsbekwaam zijn : Vreemdelingen Sommige strafrechtelijke veroordeelden Personen met Specifieke rechtsonbekwaamheid : Ontzetting uit ouderlijk gezag Onbekwaamheid om te huwen met naaste bloedverwanten Niet ontvoogde minderjarigen zijn volledig handelingsonbekwaam en worden vertegenwoordigd Ontvoogde minderjarigen zijn gedeeltelijk handelingsonbekwaam en worden bijgestaan MJ is handelingsonbekwaam Kan zijn rechten en plichten niet zelfstandig uitoefenen Kan geen handelingen stellen met juridische gevolgen wel feitelijke handelingen natuurlijk Vb koop, huren, lenen,… Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

MJ is uitzonderlijk wel handelingsbekwaam Voor dagelijkse handelingen Uitzonderingen m.b.t. de persoon van de MJ Persoonlijkheids- en grondrechten Rechten als patiënt (Wet Patiëntenrechten) Rechten als cliënt in de Integrale Jeugdhulp (DRP) Rechten als minderjarige ouder Ontvoogde minderjarigen Nog enkele wettelijk bepaalde uitzonderingen Uitzonderingen m.b.t. de goederen van de MJ Bankverrichtingen Ontvoogde minderjarigen : gedeeltelijk (bijstand curator) Bewarende patrimoniale handelingen Niet ontvoogde minderjarigen zijn volledig handelingsonbekwaam en worden vertegenwoordigd Ontvoogde minderjarigen zijn gedeeltelijk handelingsonbekwaam en worden bijgestaan MJ is handelingsonbekwaam Kan zijn rechten en plichten niet zelfstandig uitoefenen Kan geen handelingen stellen met juridische gevolgen wel feitelijke handelingen natuurlijk Vb koop, huren, lenen,… Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Beschermingsstatuur minderjarigen B.W. : (terechte) juridische discriminatie? Zijn minderjarigen ‘bekwaam’ of niet? Competentiediscussie : => Is een MJ voldoende in staat om te oordelen wat in zijn belang is én om de gevolgen van zijn daden in te schatten? => Indien ja : dan zelfstandig zijn rechten uitoefenen! Maatschappelijk evolutie : steeds meer wordt aanvaard dat MJ reeds bekwaam zijn om (bepaalde) handelingen te stellen voor ze de meerderjarigheid bereikt hebben. Gebaseerd op : Objectief criterium : leeftijd Subjectief criterium : maturiteit Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG Gevolg handelingsonbekwaamheid =>
B.W. : Minderjarigen staan onder het gezag van hun wettelijke vertegenwoordigers tot aan hun meerderjarigheid of tot hun ontvoogding Een minderjarige staat normaal onder het (ouderlijk) gezag van zijn juridische ouders tot aan zijn meerderjarigheid. Wanneer beide ouders overleden zijn, onbekend zijn of niet in staat zijn hun ouderlijk gezag uit te oefenen, valt de minderjarige onder het voogdijgezag van een voogd. Uitzonderlijk kan een minderjarige vanaf 15 jaar ontvoogd worden waardoor hij gedeeltelijk handelingsbekwaam wordt. Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG geeft recht op eerbied en respect van de MJ op gezag over de persoon van de MJ recht van bewaring beslissingsrecht over fundamentele opties op beheer over de goederen van de MJ (+ vruchtgenot) op vertegenwoordiging van MJ (handelingen + in rechte) ouderlijke bevoegdheden mbt staat van MJ op persoonlijk contact met de MJ recht om toezicht te houden op opvoeding en beheer en dus ook recht op informatie (indien geen beroepsgeheim) ook plicht tot respect en eerbied t.o.v. de MJ tot instaan voor levensonderhoud, opvoeding, opleiding en vertegenwoordiging van de MJ Geen sprake meer van ouderlijke macht!! Niet zozeer gezag maar wel bescherming geeft recht op eerbied en respect (art 371 BW) op persoonlijk contact (374§1, lid 4 BW) Recht van bewaring : materiële bewaring (vroeger : hoederecht) kan afgifte vragen en zorg om beslissingen te nemen over de opvoeding en bezittingen van MJ (374§1,lid 2 a contrario) op vertegenwoordiging van MJ (goederen art 376 BW, gerechtelijk ) (Gezag over persoon => bewaringsrecht + belangrijke beslissing opvoeding + beheer goederen + vertegenwoordigingsbevoegdheid + recht op toezicht opvoeding en beheer) + vruchtgenot Ouderlijke bevoegdheden mbt de staat van de MJ => instemmen huwelijk, adoptie, verzoek naamsverandering, ook plicht tot respect en eerbied (art 371 BW) tot instaan voor levensonderhoud, opvoeding, opleiding en vertegenwoordiging van de MJ.(art 203 BW) Ook voor stiefouders wanneer opgevoed in gezin + na overlijden echtgenoot-ouder!! aansprakelijkheid voor MJ (art. 1384, lid 2) De vader en moeder zijn aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door hun minderjarige kinderen. Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

aansprakelijkheid voor MJ
OUDERLIJK GEZAG aansprakelijkheid voor MJ Art. 1384, lid 2 B.W. : Titularis ouderlijk gezag is aansprakelijk voor schade veroorzaakt door de onrechtmatige daad van zijn minderjarige niet-ontvoogde kind. Moet gaan om een onrechtmatige daad Naast aansprakelijkheid kind zelf! Grondslag aansprakelijkheid : Vermoeden fout in de opvoeding Vermoeden fout in toezicht Dubbel tegenbewijs nodig! Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG Maatschappelijke realiteit & Rechtspraktijk :
Een geheel van doelgebonden rechten en plichten die in het belang van de minderjarige moeten uitgeoefend worden én die uitdunnen naarmate de minderjarige bekwamer wordt. Ouderlijk gezag is geen doel op zich, maar een middel om iets te bereiken nl. het kind ondersteunen bij het opgroeien tot een volwassen persoon Doelgebonden : het kind begeleiding in zijn groei naar een zelfstandig en volwassen leven Juridisch moet het ouderlijk gezag dus steeds uitgeoefend worden in het belang van het kind Daaruit volgt dat het ouderlijk gezag evolueert met de maturiteit en de leeftijd van het kind, (naarmate het kind opgroeit en het doel bereikt wordt) Gaandeweg neemt beslissingsrecht van de ouders af en kan het kind zelf meer kunnen beslissen. Het beoordelingscriterium is de bekwaamheid van het kind om op een redelijke manier zelf te kunnen oordelen. het ouderlijk gezag heeft een evolutief karakter. Dit betekent dat het ouderlijk gezag evolueert, uitdunt, naarmate de minderjarige kinderen ouder en bekwamer worden. Hoe ouder en bekwamer de minderjarigen, hoe meer beslissingen ze zelf mogen nemen. Daarom hebben alleen ouders van een onbekwame minderjarige, recht om kennis te nemen van gegevens die hun kind toevertrouwd heeft aan een hulpverlener. Bekwame minderjarigen kunnen zelf beslissingen nemen over hun persoon. Ouders moeten deze beslissingen niet meer in hun plaats nemen en verliezen daardoor het recht om kennis te nemen van de vertrouwelijke informatie die hun kinderen doorgaven aan hulpverleners. Daarnaast is het ouderlijk gezag een verzameling van doelgebonden bevoegdheden, die slechts kunnen uitgeoefend worden in het belang van de minderjarige. Ouders van onbekwame minderjarigen hebben dus enkel recht op toegang tot die vertrouwelijke informatie waarover ze noodzakelijk moeten beschikken in het belang van de opvoeding. Doelgebonden In het belang van de minderjarige Evolutief (uitdunnend) karakter Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Wie oefent ouderlijk gezag uit?
WET 13 APRIL 1995 => INVOERING VAN CO-OUDERSCHAP Vóór 1995 HOEDERECHT + BEZOEKRECHT > gezag + verblijf > persoonlijk contact NA 1995 * CO-OUDERSCHAP VERBLIJFSREGELING * EXCLUSIEF OUDERLIJK GEZAG + OMGANGSREGELING Wet van 13 april 1995, BS 24/05/1995, betreffende de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag. Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Wie oefent ouderlijk gezag uit?
Wanneer 2 ouders bekend, in leven en in staat om ouderlijk gezag uit te oefenen (samenwonend of niet, gehuwd of niet) ALGEMEEN PRINCIPE => CO-OUDERSCHAP (= gezagsco-ouderschap of gezamenlijk ouderlijk gezag) Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG => CO-OUDERSCHAP DERDEN TER GOEDER TROUW mogen ervan uitgaan dat elke handeling van 1 ouder gesteld werd mét toestemming van de andere ouder (wettelijk vermoeden B.W.) (JEUGD)RECHTER beslist eventueel welke ouder alleen mag handelen in bepaalde situatie of t.a.v. bepaalde beslissing wanneer geen overeenstemming bestaat tussen ouders Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG UITZONDERLIJK : EXCLUSIEF OUDERLIJK GEZAG - Eén ouder oefent alleen het ouderlijk gezag uit! Deze mag dus alleen alle beslissingen nemen. (vgl met hoederecht voor 1995) Andere ouder behoudt recht op persoonlijk contact en recht op informatie en recht om toezicht te houden op opvoeding (en bv. onderwijs) Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

NIEUWE ECHTSCHEIDINGSPROCEDURE
OUDERLIJK GEZAG NIEUWE ECHTSCHEIDINGSPROCEDURE Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, B.S. 7 juni 2007, in werking getreden op 1 september 2007 => Geen gevolgen (verdeling) ouderlijk gezag Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDE ECHTSCHEIDINGSPROCEDURE
Tot 1 september 2007 : 1. Echtscheiding op grond van grove fout van een partner (overspel, geweld, grove beledigingen,…) 2. Echtscheiding op grond van feitelijke scheiding van meer dan 2 jaar => Foutieve echtgenoot = schuldige echtgenoot 3. Echtscheiding op grond van onderlinge toestemming (E.O.T.) => Zonder fout, geen schuldige echtgenoot Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Na 1 september 2007 : 1. Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk (E.O.O) - De onherstelbare ontwrichting door ernstige fout van een partner Toch ‘fout’ - De feitelijke scheiding van de partners Intentioneel, 6 maanden of 1 jaar - Het herhaald verzoek tot echtscheiding 2x verzoek E.O.O. met reflectieperiode (3mnd of 1 jaar) E.O.T Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Na 1 september 2007 : 2. Echtscheiding op grond van onderlinge toestemming (E.O.T.) Iedereen kan aanvragen, ook MJ (<-> 20jaar) Niet meer minstens 2 jaar gehuwd Vrijstelling van 2de verschijning indien 6mnd feitelijk gescheiden E.O.T Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG NIEUW SAMENGESTELDE GEZINNEN ouderlijk gezag enkel voor juridische ouder nieuwe partner wettelijk geen rechten (wel bij adoptie) kan rechten krijgen door tussenkomst juridische ouder (door ouderlijk gezag) rechtstreekse onderhoudsverplichting na overlijden ouder (beperkt tot erfdeel). wanneer partners uit elkaar gaan eventueel wel omgangsrecht voor stiefouder (art. 375bis BW) Stiefouder geen plicht tot levensonderhoud opvoeding of opleiding. Via plicht tot bijdrage in de lasten van het huwelijk onrechtstreeks financiële verplichting ten aanzien van kinderen van echtgenoot of samenwonende partner. Na overlijden partner wel rechtstreekse onderhoudsverplichting tav stiefouder. Beperkt door wat stiefouder erfde van overleden ouder . niet aansprakelijk voor kind partner. Wel voor persoonlijke fout vb in toezicht. Ouderlijk gezag niet maar wel dagelijkse zorg en opvoeding. Kind moet dan gehoorzamen via ouderlijk gezag van ouder die stelt dat kind moet luisteren naar stiefouder. Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

OUDERLIJK GEZAG NIEUW SAMENGESTELDE GEZINNEN Omgangsrecht (art. 375bis BW) "De grootouders hebben het recht persoonlijk contact met het kind te onderhouden. Datzelfde recht kan aan ieder andere persoon worden toegekend, indien hij aantoont dat hij met het kind een bijzondere affectieve band heeft. Bij gebreke van een overeenkomst tussen de partijen, wordt over de uitoefening van het omgangsrecht beslist door de jeugdrechter." Omgangsrecht voor stiefouders, (stief-) broers en -zussen, pleegouders, pleegkinderen,… Alleen kunnen minderjarigen normaal niet zelf naar de jeudrechter stappen om dit recht af te dwingen. Via een wettelijke vertegenwoordiger, Voogd ad hoc Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

VERBLIJFS- EN OMGANGSREGELING
Of nu wel of geen (gezags)co-ouderschap : kind moet ergens wonen én er moet contact voorzien worden tussen kind en beide ouders : Omgangsregeling bij exclusief ouderlijk gezag meestal opgelegd door rechter wegens fundamenteel gebrek aan eensgezindheid tussen ouders. Aangepast aan specifieke omstandigheden en steeds in het belang van het kind! Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

BIJ EXCLUSIEF OUDERLIJK GEZAG : Kind verblijft bij ouder die ouderlijk gezag uitoefent. => verblijfsregeling Andere ouder heeft recht op persoonlijk contact. => omgangsregeling Omgangsregeling bij exclusief ouderlijk gezag meestal opgelegd door rechter wegens fundamenteel gebrek aan eensgezindheid tussen ouders. Aangepast aan specifieke omstandigheden en steeds in het belang van het kind! Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

BIJ CO-OUDERSCHAP : VERBLIJFSREGELING nodig: Hierbij staat het belang van het kind steeds centraal! Normaal beslissen ouders samen over regeling (eventueel mét bemiddeling) Indien echt geen akkoord mogelijk beslist de rechter. Tot 1995 : Kind woont bij ene ouder, andere ouder bezoekrecht Na 1995 : co-ouderschap => daarmee ging bilocatieregeling gepaard in rechtspraak. 1 ouder niet bevoorrechten. problemen als niet dicht bij elkaar wonen : overdracht materiaal kind + school en vrijetijdsactiviteiten Na tijdje : enkel bilocatieregeling als ouders (en kind) akkoord + dicht genoeg bij elkaar leven Nu : voorrang bilocatieregeling!! Wet van 18 juli 2006 tot het bevoorrechten van een gelijkmatige verdeelde huisvesting van het kind van wie de ouders gescheiden zijn en tot regeling van de gedwongen tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het kind. BS 4/9/06. => Bevoordelen verblijfsco-ouderschap. Wie beslist over verblijfs –en omgangsregeling? In de eerste plaats de ouders onderling (vanuit co-ouderschap) paragraaf 2 art. 374 BW “ Ingeval de ouders niet samenleven en hun geschil bij de rechtbank aanhangig wordt gemaakt, wordt het akkoord over de huisvesting van de kinderen door de rechtbank gehomologeerd (tenzij strijdig met belang van het kind).” Beslissingen en afspraken tussen ouders zijn bindend. Maar om af te dwingen voor rechter bewijs rond afspraken nodig. Dus best op papier zetten! Eventueel homologeren door rechter. Filosofie nieuwe wet : Akkoord tussen partijen steeds meest kansen op slagen. Daarom voorziet de wet dat de rechter de partijen eerst probeert te verzoenen indien geen akkoord. Hij verstrekt de partijen daarom info over het nut beroep te doen op bemiddeling!! Indien hij vaststelt dat er geen toenadering mogelijk is, kan hij de schorsing van de procedure bevelen om een bemiddelingsproces op te starten. Indien echt geen akkoord mogelijk, beslist de rechter. “Bij gebrek aan akkoord, in geval van gezamenlijk ouderlijk gezag, beslist de rechter. Kinderen kunnen dus nooit kiezen waar ze wonen! Hopelijk wel inspraak bij ouders en hoorrecht bij rechter. Verblijfsregeling : Er moet beslist worden waar het kind ingeschreven wordt in het bevolkingsregister. Daar heeft het kind dan zijn hoofdverblijf, dit is met andere woorden de domicilie van het kind. In principe is het kind ten laste van de ouder waarbij het zijn hoofdverblijfplaats heeft. belangrijk voor o.a. domicilie, kinderbijslag, fiscaliteit Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Indien RECHTER moet beslissen over VERBLIJFSREGELING of OMGANGSREGELING : Rechter luistert naar partijen (vader en moeder), Rechter luistert eventueel naar het kind (hoorrecht) Rechter kan eventueel sociaal onderzoek bevelen door justitieassistenten om meer informatie over de familiale situatie te bekomen. => Daarna neemt hij een beslissing in het belang van het kind In burgerlijke zaken is de justitieassistent belast met sociale onderzoeken. De justitieassistent verricht, op vraag van een magistraat, een sociaal onderzoek naar de familiale situatie in de procedures betreffende de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag en het recht op persoonlijk contact met het kind. Als situatie niet duidelijk is, bv. om na te gaan voldoende ruimte, als kinderen te jong zijn om gehoord te worden,… Tot 1995 : Kind woont bij ene ouder, andere ouder bezoekrecht Na 1995 : co-ouderschap => daarmee ging bilocatieregeling gepaard in rechtspraak. 1 ouder niet bevoorrechten. problemen als niet dicht bij elkaar wonen : overdracht materiaal kind + school en vrijetijdsactiviteiten Na tijdje : enkel bilocatieregeling als ouders (en kind) akkoord + dicht genoeg bij elkaar leven Nu : voorrang bilocatieregeling!! Wet van 18 juli 2006 tot het bevoorrechten van een gelijkmatige verdeelde huisvesting van het kind van wie de ouders gescheiden zijn en tot regeling van de gedwongen tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het kind. BS 4/9/06. => Bevoordelen verblijfsco-ouderschap. Wie beslist over verblijfs –en omgangsregeling? In de eerste plaats de ouders onderling (vanuit co-ouderschap) paragraaf 2 art. 374 BW “ Ingeval de ouders niet samenleven en hun geschil bij de rechtbank aanhangig wordt gemaakt, wordt het akkoord over de huisvesting van de kinderen door de rechtbank gehomologeerd (tenzij strijdig met belang van het kind).” Beslissingen en afspraken tussen ouders zijn bindend. Maar om af te dwingen voor rechter bewijs rond afspraken nodig. Dus best op papier zetten! Eventueel homologeren door rechter. Filosofie nieuwe wet : Akkoord tussen partijen steeds meest kansen op slagen. Daarom voorziet de wet dat de rechter de partijen eerst probeert te verzoenen indien geen akkoord. Hij verstrekt de partijen daarom info over het nut beroep te doen op bemiddeling!! Indien hij vaststelt dat er geen toenadering mogelijk is, kan hij de schorsing van de procedure bevelen om een bemiddelingsproces op te starten. Indien echt geen akkoord mogelijk, beslist de rechter. “Bij gebrek aan akkoord, in geval van gezamenlijk ouderlijk gezag, beslist de rechter. Kinderen kunnen dus nooit kiezen waar ze wonen! Hopelijk wel inspraak bij ouders en hoorrecht bij rechter. Verblijfsregeling : Er moet beslist worden waar het kind ingeschreven wordt in het bevolkingsregister. Daar heeft het kind dan zijn hoofdverblijf, dit is met andere woorden de domicilie van het kind. In principe is het kind ten laste van de ouder waarbij het zijn hoofdverblijfplaats heeft. belangrijk voor o.a. domicilie, kinderbijslag, fiscaliteit Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Meewerken sociaal onderzoek? Beroepsgeheim - Algemeen
Artikel 458 Strafwetboek “Geneesheren (…) en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken (…), worden gestraft (…).” + tal van bijzondere wettelijke bepalingen = ‘het’ (algemeen-strafrechtelijk) beroepsgeheim Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

In belang van vertrouwensrelatie met cliënt Geldt t.a.v. iedereen Zwijgrecht, geen zwijgplicht t.a.v. getuigenis in de rechtbank Strafsanctie bij schending Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

getuigenis in rechte eigen verdediging Strafvervolging wettelijke verplichting? Noodtoestand artikel 458bis Strafwetboek ? instemming cliënt ? gegevens over minderjarige (t.a.v. ouders) ? gedeeld beroepsgeheim ? gezamenlijk beroepsgeheim Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Beroepsgeheim – Uitz? Gedeeld BG
constructie van de rechtsleer, doorgesijpeld in bepaalde wetgeving, rechtspraak en deontologische codes bv. voortzetting medische diagnose of behandeling bv. art. 32 Decreet Integrale Jeugdhulp tussen toegangspoort, trajectbegeleiding en jeugdhulpaanbieders geen te ruime interpretatie weegt op vertrouwensrelatie gevaar voor informatievervorming Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

strikte voorwaarden aan een door het beroepsgeheim gebonden persoon binnen dezelfde hulpverleningscontext noodzakelijke gegevens in het belang van de cliënt/hulpverlening geïnformeerde cliënt Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Uitwisseling informatie tussen HV en bv. sociale dienst politie, parket of jeugdrechtbank? Wel beroepsgeheim máár meestal niet dezelfde hulpverleningscontext + doorgeven informatie in belang minderjarige? => Meestal geen gedeeld beroepsgeheim!! Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

BIJ CO-OUDERSCHAP : Indien gerechtelijke procedure : Wet van 18 juli 2006 tot het bevoorrechten van een gelijkmatige verdeelde huisvesting van het kind van wie de ouders gescheiden zijn en tot regeling van de gedwongen tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het kind. (BS 4/9/06) Nieuw: voorrang gelijke verdeling huisvesting indien minstens 1 ouder erom vraagt! Nieuw : wet benadrukt gebruik bemiddeling én akkoord ouders! Tot 1995 : Kind woont bij ene ouder, andere ouder bezoekrecht Na 1995 : co-ouderschap => daarmee ging bilocatieregeling gepaard in rechtspraak. 1 ouder niet bevoorrechten. problemen als niet dicht bij elkaar wonen : overdracht materiaal kind + school en vrijetijdsactiviteiten Na tijdje : enkel bilocatieregeling als ouders (en kind) akkoord + dicht genoeg bij elkaar leven Nu : voorrang bilocatieregeling!! Wet van 18 juli 2006 tot het bevoorrechten van een gelijkmatige verdeelde huisvesting van het kind van wie de ouders gescheiden zijn en tot regeling van de gedwongen tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het kind. BS 4/9/06. => Bevoordelen verblijfsco-ouderschap. Wie beslist over verblijfs –en omgangsregeling? In de eerste plaats de ouders onderling (vanuit co-ouderschap) paragraaf 2 art. 374 BW “ Ingeval de ouders niet samenleven en hun geschil bij de rechtbank aanhangig wordt gemaakt, wordt het akkoord over de huisvesting van de kinderen door de rechtbank gehomologeerd (tenzij strijdig met belang van het kind).” Beslissingen en afspraken tussen ouders zijn bindend. Maar om af te dwingen voor rechter bewijs rond afspraken nodig. Dus best op papier zetten! Eventueel homologeren door rechter. Filosofie nieuwe wet : Akkoord tussen partijen steeds meest kansen op slagen. Daarom voorziet de wet dat de rechter de partijen eerst probeert te verzoenen indien geen akkoord. Hij verstrekt de partijen daarom info over het nut beroep te doen op bemiddeling!! Indien hij vaststelt dat er geen toenadering mogelijk is, kan hij de schorsing van de procedure bevelen om een bemiddelingsproces op te starten. Indien echt geen akkoord mogelijk, beslist de rechter. “Bij gebrek aan akkoord, in geval van gezamenlijk ouderlijk gezag, beslist de rechter. Kinderen kunnen dus nooit kiezen waar ze wonen! Hopelijk wel inspraak bij ouders en hoorrecht bij rechter. Verblijfsregeling : Er moet beslist worden waar het kind ingeschreven wordt in het bevolkingsregister. Daar heeft het kind dan zijn hoofdverblijf, dit is met andere woorden de domicilie van het kind. In principe is het kind ten laste van de ouder waarbij het zijn hoofdverblijfplaats heeft. belangrijk voor o.a. domicilie, kinderbijslag, fiscaliteit Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

VERBLIJFSREGELING : Kind kan maar 1 officiële hoofdverblijfplaats hebben! Voorkeur wetgever : gelijke verdeling huisvesting (= verblijfsco-ouderschap, bilocatieregeling, tweeverblijfsregeling) Juridisch : verblijfsregeling : waar kind hoofdverblijfplaats heeft. Andere ouder heeft omgangsrecht. Praktijk : bij verblijfsco-ouderschap : gelijke verdeling huisvesting. Er moet beslist worden waar het kind ingeschreven wordt in het bevolkingsregister. Daar heeft het kind dan zijn hoofdverblijf, dit is met andere woorden de domicilie van het kind. In principe is het kind ten laste van de ouder waarbij het zijn hoofdverblijfplaats heeft. belangrijk voor o.a. domicilie, kinderbijslag, fiscaliteit bilocatie, tweeverblijfregeling Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

VERBLIJFSREGELING : Officiële hoofdverblijfplaats of domicilieadres (financiële) invloed op : Kinderbijslag Mutualiteit Fiscaal voordeel (kind ten laste) Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Praktijk : wanneer geen verblijfsco-ouderschap => omgangsregeling voor ouder die minst tijd doorbrengt met het kind. Juridisch : alleen bij exclusief ouderlijk gezag Zéér flexibel Geformuleerd in BW als recht van de ouder, niet van het kind. Dus geen omgangsplicht! In geval verblijfsco_ouderschap eigenlijk geen omgangsregeling. Enkel verlbijfsregeling. Juridisch technisch wel : persoon waarbij kind niet hoofdverblijfplaats heeft, heeft omgangsrecht. Daarom denkt men enkel wanneer geen verblijfsco-ouderschap : omgangsregeling! Recht op persoonlijk contact : ouder waarbij het kind verblijft heeft de plicht het kind voor te bereiden op de omgang met de andere ouder en het contact aan te moedigen Belangrijkste werkingsprincipes : Ouderlijke verantwoordelijkheid, belang van het kind, onpartijdigheid en neutraliteit Normaal relatief korte begeleiding : ongeveer 6 maanden Meestal verwijzing via gerecht. Kan ook door verwijzing door andere dienst, of op initiatief ouders (wanneer bereid mee te werken). DRP van toepassing op werking bezoekruimte Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Kan eventueel doorgaan in bezoekruimte. Dienst binnen CAW (DRP van toepassing!) Biedt vrijwillige begeleiding bij verbroken of conflictueuze contacten tussen ouders en kinderen (na scheiding). Doel : overgaan tot zo normaal mogelijke contacten tussen ouder en kind In geval verblijfsco_ouderschap eigenlijk geen omgangsregeling. Enkel verlbijfsregeling. Juridisch technisch wel : persoon waarbij kind niet hoofdverblijfplaats heeft, heeft omgangsrecht. Daarom denkt men enkel wanneer geen verblijfsco-ouderschap : omgangsregeling! Recht op persoonlijk contact : ouder waarbij het kind verblijft heeft de plicht het kind voor te bereiden op de omgang met de andere ouder en het contact aan te moedigen Belangrijkste werkingsprincipes : Ouderlijke verantwoordelijkheid, belang van het kind, onpartijdigheid en neutraliteit Normaal relatief korte begeleiding : ongeveer 6 maanden Meestal verwijzing via gerecht. Kan ook door verwijzing door andere dienst, of op initiatief ouders (wanneer bereid mee te werken). DRP van toepassing op werking bezoekruimte Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

NIET AKKOORD MET BESLISSING RECHTER? In beroep gaan tegen beslissing of nieuwe procedure inspannen bij gewijzigde omstandigheden (=unieke mogelijkheid!) Gerechtelijke uitspraak moet in elk geval uitgevoerd worden anders (dwang)maatregelen of strafrechtelijke vervolging mogelijk! Beroep of nieuwe procedure enkel mogelijk door een ouder. Minderjarige kan in principe zelf geen procedures inspannen. Bij stilzitten ouder kan de minderjarige in principe dus niets doen. (Trouwens ook niet wanneer de minderjarige niet akkoord zijn met gezamenlijke beslissing over verblijfs- en omgangsregeling van de ouders) Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

NIET AKKOORD MET BESLISSING RECHTER? (dwang)maatregelen die rechter kan nemen : Nieuwe onderzoeksmaatregelen Poging tot verzoening partijen (eventueel via bemiddeling) Nieuwe beslissing rond ouderlijk gezag of huisvesting Effectieve dwangmaatregelen Dwangsom Ook strafrechtelijke vervolging mogelijk! Art. 432 Sw. => Niet-afgeven van kinderen. Beroep of nieuwe procedure enkel mogelijk door een ouder. Minderjarige kan in principe zelf geen procedures inspannen. Bij stilzitten ouder kan de minderjarige in principe dus niets doen. (Trouwens ook niet wanneer de minderjarige niet akkoord zijn met gezamenlijke beslissing over verblijfs- en omgangsregeling van de ouders) Dwangmaatregelen (art. 387ter BW) Rechter bepaalt aard van dwangmaatregelen en de nadere regels betreffende de uitvoering ervan. Indien hij het nodig acht, wijst de rechter de personen aan die de gerechtsdeurwaarder moeten vergezellen voor de tenuitvoerlegging van zijn beslissing. Art. 432 Sw : Met gevangenisstraf van 8 dagen tot een jaar en met een geldboete va, 26 tot 1000 frank worden gestraft: de vader of moeder die het minderjarjge kind onttrekt aan de bewaring van de personen aan wie de bevoegde overheid het heeft toevertrouwd, die het niet afgeeft aan de degenen die het recht hebben het op te eisen of die het, zelfs met zijn toestemming ontvoert of doet ontvoeren. §3 Wanneer over de bewaring van het minderjarige kind mocht zijn beslist, hetzij gedurende het verloop of ten gevolge van een geding tot echtscheiding,… dan worden de straffen toegepast op de vader of de moeder die het minderjarige kind onttrekken of pogen te onttrekken aan de bewaring van hen aan wie het krachtens de beslissing is toevertrouwd, die het niet afgeeft aan degenen die het recht hebben het op te eisen of die het, zelfs met zijn toestemming ontvoert of doet ontvoeren. § 4 Ook bij EOT!! Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

POSITIE MINDERJARIGEN
ALGEMEEN Zwakke positie minderjarigen kinderen wanneer hun ouders uit elkaar gaan : Mogen niet beslissen bij wie ze wonen of, en hoe vaak ze contact hebben met een ouder Kunnen enkel gehoord worden door de rechter Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

BESLISSEN? Minderjarige kinderen mogen nooit kiezen bij wie ze wonen!! => Ouders of rechter beslissen Eventueel inspraak minderjarige bij ouders Kunnen wel gehoord worden door de rechter Kunnen geen procedure inspannen om bepaalde beslissing te bekomen Kunnen niet in beroep gaan tegen beslissing waarmee ze het niet eens zijn Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

HET HOORRECHT Wanneer kunnen kinderen gehoord worden? WETGEVING ART. 931 (AL. 3 TOT 7) GER. W. : alle procedures indien MJ over oordeel des onderscheids beschikken kunnen gehoord worden ART. 56BIS W.JB. : procedures bij jeugdrechter indien MJ ouder dan 12 moeten gehoord worden ART. 931 GER. W. : alle procedures “Evenwel kan elke minderjarige die over het nodige onderscheidingsvermogen beschikt, in elk geding dat hem betreft, op zijn verzoek of bij beslissing van de rechter worden gehoord door de rechter of door de persoon die deze aanwijst…” ART. 56’ W.JB. : procedures bij jeugdrechter “ De jeugdrechter moet de persoon die minstens de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt, oproepen teneinde gehoord te worden in geschillen tussen ouders…” Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

HET HOORRECHT Wanneer worden kinderen gehoord? CONCREET Tijdens huwelijk : vrederechter kan horen Vanaf de inzet van de echtscheiding : Voorzitter RB EA in Kort Geding kan horen Na de echtscheiding of wanneer ouders ongehuwd : Jeugdrechter moet horen > 12 JAAR kan horen < 12 JAAR ONDER WELKE OMSTANDIGHEDEN VINDT HET HOREN PLAATS? WETGEVING VANAF OORDEEL DES ONDERSCHEIDS DOOR DE RECHTER OF DOOR DE PERSOON DIE DEZE AANWIJST PARTIJEN ZIJN NIET AANWEZIG MINDERJARIGE KAN WORDEN BIJGESTAAN ER WORDT PV OPGEMAAKT GEMOTIVEERDE WEIGERING GEEN BEROEP TEGEN WEIGERING PRAKTIJK AANWEZIG : GRIFFIER, O.M., VERTROUWENSPERSOON,… PLAATS : BUREAU VAN DE RECHTER INHOUD PV : LETTERLIJKE WEERSLAG GESPREK OF M. WERD GEHOORD LEEFTIJD DES ONDERSCHEIDS : 7, 12, 15? WANNEER MAATSCHAPPELIJK ONDERZOEK ~ DOOR JUSTITIEASSISTENT ~ OP SCHOOL, THUIS, OP BUREAU,… ~ VERSLAG VOOR RECHTER T.A.V. DERDEN (vb SCHOOL) => MAATSCHAPPELIJK ONDERZOEK NEUTRAAL TOELATEN OP BEVEL VAN DE RECHTER Wetsvoorstel ‘Spreekrecht’ => ingediend door senator s. de bethune goedgekeurd door senaat op 10/07/2002 nu bespreking in Kamer V.V. art. 931 Ger.W. wordt gewijzigd: minderjarigen > 12 jaar moeten gehoord worden minderjarigen < 12 jaar kunnen gehoord worden verzoek van minderjarige < 12 jaar om gehoord te worden, mag niet geweigerd worden elke minderjarige kan weigeren om gehoord te worden Als ouders uit elkaar gaan 08/02/'11

Panel Raymonda Verdyck, afgevaardigd bestuurder GO!
Nele Desmet, jurist Kinderrechtswinkel Inge Schoevaerts, ombudswerk kinderrechtencommissariaat Alex De Smet, directeur-coördinator scholengemeenschappen basisonderwijs Brugge-Oostkust Mireille Cleppe, directeur GO! Middenschool Groenhove, Waregem Filip Giraldo, Voorzitter GO! Ouders, adjunct-directeur KA Etterbeek Sofie Van den Bussche, maatschappelijk werker, Permanente Ondersteuningscel CLB Jean Limpens, Jeugdrechter Brussel Eric Moncarey, adjunct van de directeur, Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming, managementsondersteunende diensten

Beide ouders hebben het formulier in verband met de keuze levensbeschouwelijk vak ingevuld voor 8 september. Vader kiest voor niet-confessionele zedenleer, moeder voor katholieke godsdienst. Wat moet het kind nu volgen?

Vader wil dat zijn dochter vanaf het 3de jaar secundair haarzorg volgt, moeder wenst dat haar dochter verder gaat in de richting economie. In welke richting moet de school het kind nu inschrijven?

Vader woont in Brussel, moeder in Antwerpen
Vader woont in Brussel, moeder in Antwerpen. Er is sprake van gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag en een bilocatieregeling (week om week). Kunnen de ouders hun kind alternerend inschrijven, d.w.z. de ene week in Antwerpen en de andere week in Brussel?

Wat moet de school doen als de ouders het oneens zijn over de deelname van hun kind aan een GWP e.d.? Gaat het kind dan mee of niet? Wie draagt de kosten?

Moeder wil haar kind inschrijven in een school van het GO
Moeder wil haar kind inschrijven in een school van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. Vader verzet zich krachtig, hij wil zijn kind inschrijven in een school van het katholiek onderwijs. Moeder komt op 8 september naar een school van het GO! Met deze boodschap. Geen enkele school wil haar kind inchrijven zonder akkoord van de vader. Het kind zit ondertussen thuis, en de zaak komt pas voor de jeugdrechter in december. Mag de school inschrijven?

De school is in het bezit van een vonnis van de jeugdrechtbank, waarin staat dat er een omgangsrecht bepaald is voor vader, namelijk elke woensdagnamiddag vanaf 12u tot 18u. Moeder komt telkens om uur naar school om haar kind vroegtijdig uit de klas te halen om te vermijden dat vader zijn omgangsrecht kan uitoefenen. Kan dit?

Mama brengt haar nieuwe vriend mee naar het oudercontact
Mama brengt haar nieuwe vriend mee naar het oudercontact. Vader komt dit te weten en meldt aan de school dat hij niet wenst dat de vriend van moeder nog aan het oudercontact deelneemt. Op een volgend oudercontact komt moeder opnieuw met haar vriend. Wat moet de school doen?

Moeder ondertekent een toestemming voor vaccinatie door het CLB
Moeder ondertekent een toestemming voor vaccinatie door het CLB. Na de vaccinatie dient vader klacht in, hij was niet op de hoogte en wou geen vaccinatie voor zijn kind. Wat nu?

Vader belt naar school. Hij wil een overzicht van de afwezigheden van zijn dochter. Hij beweert dat mama hun dochter regelmatig zonder gegronde reden thuis houdt. Hij wil dit overzicht gebruiken voor de rechtbank, om exclusief ouderlijk gezag te verkrijgen. Mag/moet de school dit overzicht bezorgen?

De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!

De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!

Verwante presentaties

Presentatie over: "De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback

Inloggen

Inloggen via een sociaal netwerk:

De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!

Verwante presentaties

Presentatie over: "De rechtspositie van kinderen en ouders in het GO!"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback