M. Parkinson: Klinimetrie

Presentatie over: "M. Parkinson: Klinimetrie"— Transcript van de presentatie:

1 M. Parkinson: Klinimetrie
Ronald Meijer, revalidatiearts-epidemioloog Karin Dankoor, revalidatiearts

2 Revalidatie bij M. Parkinson
Ron Meijer Academisch Ziekenhuis Nijmegen 8 april 1997

3 Literature

4 Inhoud Meetniveau’s instrumenten Keuze van een schaal
Toepassing instrumenten Uitgangspunten/doelen klinimetrie Wat hebben we? Commentaar

5 Meetniveau’s instrumenten
Ziekte Functies/structuren Aktiviteiten fysiek, psychisch, sociaal functioneren; coping vaardigheden) Probleemervaring/participatie Satisfactie met roluitoefening Algeheel welbevinden (geluk)

6 Meetniveau’s instrumenten
Partner en mantelzorger Zorgzwaarte Verpleegkundig Psychisch

7 Meetinstrumenten Keuze van een schaal
Ziekte-specifieke Û Generieke metingen Diagnostische, prognostische en evaluatieve instrumenten Klinimetrische eigenschappen Domeinspecifiek Û Gemengde index Specifieke onderzoeksvraag Beschikbare mogelijkheden Eigenschappen specifieke studiepopulatie

8 Assessment instrumenten Schaalontwikkeling
Basale concepten Het ontwerpen van de items Typen schalen

9 Schaalontwikkeling Basale concepten
Validiteit face content construct (convergent en discriminant) criterion (concurrent en predictive) Betrouwbaarheid interne consistentie > 0,7 en < 0,9 stabiliteit > 0,5 Inter-observer Intra-observer Test-hertest

10 Schaalontwikkeling Het ontwikkelen van de items
Bestaande schalen, die volledig aan het doel beantwoorden? Items overnemen uit bestaande schalen Content validiteit; Generiek Û specifiek Vijf verschillende bronnen voor nieuwe items Proefpersonen of patienten Klinische observatie Theorie Wetenschappelijk onderzoek Meningen van experts

11 Schaalontwikkeling Typen schalen
Typen variabelen Categorische scores: nominaal en ordinaal Continue scores: interval en ratio Directe schattingsmethoden (VAS, Likert) Vergelijkende methoden (Guttman, GAS) Econometrische methoden (Von Neumann-Morgenstern standard gamble, time tradeoff technique) Multidimensionele technieken

12 Toepassing van instrumenten
Alleen indien noodzakelijk Geen somscores Uniformiteit in schaalgebruik Evidence based Scholing Maak een overzicht/grafiek

13 Eigenschappen instrument dat de behandeling stuurt
betrouwbaarheid en validiteit grote gevoeligheid voor verandering scores op ziekte, stoornis, beperking en probleemervaring nivo met onderlinge relaties gebruikers vriendelijk en overzichtelijk patiënt vriendelijk scoren niet tijdrovend

14 Ideale assessment Indeling in 4-5niveau’s
Hoofditem op niveau beperkingen/ probleemervaring Subitem op basaler niveau beperkingen /probleem ervaring Niveau funkties/structuen Niveau ziekteprocessen Niveau participatie/kwaliteit van leven

15 Voorwaarden voor diagnostiek, prognostiek en behandeling
Wensen van patient Op welke niveau’s afwijkingen: =, Þ, ß Op welke niveau’s is therapie mogelijk, te beginnen bij het ziekteniveau Welke mogelijke causale therapieën op de diverse niveau’s Mogelijke compensatiestrategieen

16 Uitgangspunten/doelen Klinimetrie 1
uitwisselbaarheid van patiënten gegevens voor behandeling en w.o. toepassen van instrumenten met de beste psychometrische kwaliteit toepassen van instrumenten met de beste klinische toepasbaarheid uniformiteit in basale klinimetrie; meertrapsraket vrijheid om extra toe te passen wat men wil longitudinale data-analyse: start in begin fase, vervolg in chronische fase per fase afhankelijk van doelstelling specifieke instrumenten

17 Uitgangspunten/doelen Klinimetrie 2
8. meten bij start revalidatiefase en bij eind revalidatiefase; nazorgmeting 9. meten op alle niveaus: Z, F/S, A, participatie, kwaliteit van leven, ook op niveau van caregiver/mantel, verpleegkundige/psychische zorgzwaarte 10. keuze van relevante uitkomstmaten, zoals woonsituatie na 1 jaar, zelfredzaamh ADL/HDL

18 Uitgangspunten/doelen Klinimetrie 3
antwoord op fundamentele vragen: generieke en specifieke instrumenten beoordelen van nieuw ontwikkelde instrumenten voor toepassing (initieren van) ontwikkelen van nieuwe instrumenten

19 Anamnese Wat hebben we? Vragenlijst PSK (patient specifieke klachten): basale en complexe aktiviteiten Vragenlijst Valgeschiedenis Val agenda Globaal ervaren effect (verbeteractiviteit) Borgschaal (subjectieve belasting tijdens oefenen) Logboek

20 Meetinstrumenten Wat hebben we?
Ziekte / Biologie Leeftijd Comorbiditeit (Liu Index/CIRS) Activiteiten BartheI Index SCOPA-COG (MMSE) Communicatie (spraak/schrift) Ernstige gedragsmatige problemen (DSM IV) SCOPA-PS Timed up and go test (TUG) Parkinson activiteitenschaal gemodificeerd (PAS) LASA physical activity questionnaire (LAPAQ)

21 Meetinstrumenten Wat hebben we?
Participatie/Kwaliteit van leven PDQ-39 Functies/structuren Balans (retropulsietest) Stemming (HADS) Falls Efficacy Scale (gemodificeerd): bezorgdheid SCOPA-AUT SCOPA-SLEEP SPES/SCOPA subsectie “motorische complicaties”

22 Meetinstrumenten Wat hebben we?
Functies/structuren 6 min. looptest (conditie) 10 m looptest: comfortabele loopsnelheid Freezing of gait questionnaire (FOG) Zorgzwaarte NPDS (Northwick Park Dependency Scale)

23 Meetinstrumenten Wat hebben we?
Ja / nee 7. Financiële middelen SNS£ 1 uit 0/1/2/3/4 6. SNS 5. Beschikbaarheid professionele zorg Sociale situatie, algemeen 4. Aangepast Woning 3. Aanwezigheid 2. Bereidheid COOP-W ³ 16 uit 20 1. COOP-WONCA Thuisfront

24 Parkinson Disease Clinimetric Guideline
4 J 8 19 7 20 2 50 26 100 10 Financ. CES-D MMSE.t SNS MI BI Prof.Zorg TCT P.CES-D Woning Tremor P.HAC Aanw. Rigiditeit P.BI Bereidh. Hypokinesie Comorbiditeit CO-WO DSM IV Medicatie SPES/SCOPA Compl SAN H & Y Urine-inc. MMSE.o Leeftijd

25 Meetinstrumenten Commentaar
Hoehn en Yahr is geen goede schaal SPES/SCOPA is geen goede schaal Medicatie Parkinsondagboek voor motorische fluctuaties PPRS Kosten vragenlijst

26 We hebben nog veel te doen