Niet wilsbekwaam, maar wilsonbekwaam en dus?

Presentatie over: "Niet wilsbekwaam, maar wilsonbekwaam en dus?"— Transcript van de presentatie:

1 Niet wilsbekwaam, maar wilsonbekwaam en dus?
Thema avond Niet wilsbekwaam, maar wilsonbekwaam en dus? Wilsonbekwaam en dan? COMMISSIE ETHIEK

2 Opzet Opening: focus op zorgbeslissingen Inleiding
Funderend karakter gezondheidszorg Wilsbekwaam? Wilsonbekwaam? Wettelijke vertegenwoordiger(schap) Altijd een oplossing? Korte pauze Casuïstiek Reacties/reflecties

3 Funderend kader Nederlandse gezondheidszorg
Zorg wordt gefundeerd in (burger)rechten en begint met vraag individu Zorgprogramma start door toestemming cliënt op basis informatie Overheid dient burger maximaal te beschermen tegen misbruik in afhankelijkheidssituaties Deze condities gelden met nadruk ook voor situaties dat mensen zelf niet om zorg kunnen vragen; Vergt grote voorzichtigheid en externe controle bij inzet zorg en zeker bij toepassing dwang (onvrijwillige zorg) Alle vragen rond wilsbekwaam/wilsonbekwaam plaats ik in die lijn Inleiding Zorg en Dwang 3

4 Wilsonbekwaam Hulpconstructie om zorg mogelijk te maken in situaties dat mensen daar zelf niet om kunnen vragen Geen drempelbegrip Ter zake Oordeel is aan de zorgverlener Beweging in wetgeving gaande om oordeel te objectiveren Er blijven vragen. Ook in de toekomst Wet Zorg en dwang Wet orgaandonatie Verschillende wetsomgevingen: WGBO BOPZ (Wet Zorg en Dwang)

5 Oordeel ‘wils(on)bekwaam’
Beslissing overzien: kennis en begrip gevraagd over handeling Zorgvrager dient ook in staat te zijn om tot een waardering te komen van de beslissing Zorgvrager dient niet alleen tot een waardering te komen maar wordt ook verondersteld een en ander ook zo goed mogelijk kenbaar te maken aan/ te communiceren met de betreffende zorgverlener Dus gaat het om : 1. inzicht/begrip 2. waardering en 3. communicatie Problemen: inschatting van het ter zake ? Grensvragen? subjectieve interpretaties (bij zwaardere beslissingen vinden we mensen sneller wilsonbekwaam dan bij minder zware beslissingen of keuzes) verschillen in interpretatie en verwachtingen: tussen zorgverleners/in de driehoek

6 Wettelijk vertegenwoordiger
Belangen vertegenwoordigen van de cliënt Ver-tegenwoordigen Oordeel van buitenaf: tegenover/naast dat van de hulp/zorgverlener Wilsonbekwaamheid <– > iets willen/niet willen; wilsrichting Hoe vertegenwoordigen: welke belangen? Vervangend oordeel (substituted judgment) – bij NAH bijvoorbeeld Beste belang (best interest) Als iemand veranderd is: perspectief van vroeger? perspectief van nu? Wilsverklaringen: komen ze voor? helpen die?

7 Verschillende vormen/velden
Mentor: zorg (beslissingen/zorgplannen) Bewindvoerder: zakelijk/ financieel/geldbeheer Curator: beide Volgorde: voorrangsregels Eerst de door de rechter benoemde functionaris, dan de door de cliënt aangewezen persoon, dan familielid eerste lijn, tweede lijn, dan zorgverlener zelf. Er is in principe één wettelijk vertegenwoordiger: uitzonderingen, mentor benoemd, familielid nog in charge

8 Kinderen en jongeren Wet: twee benaderingen m.b.t. zeggenschap/rechtspositie kinderen Leeftijdscategorieën én wilsbekwaamheid/wilsonbewkaamheid ter zake Leeftijden: tot 12; 12 – 16; 16 – 18 Tot 12: ouder/vertegenwoordiger beslist (kind wel informeren conform vermogen) 12-16: wilsonbekwaam ter zake: vertegenwoordiger/ouder beslist, tenzij wil ouder indruist tegen normen van goed hulpverlenerschap. 12-16: wilsbekwaam ter zake: kind en ouder/vertegenwoordiger beslissen 16-18: wilsonbekwaam: vertegenwoordiger/ouder beslist, tenzij…….. 16-18: wilsbekwaam: kind beslist; ouder/vertegenwoordiger kan worden geïnformeerd (tenzij dat indruist tegen belang kind/schadelijk is voor kind); kind mag geen andere vertegenwoordiger aanwijzen) Verzet: ten allen tijde honoreren (kinderen, volwassenen, wilsbekwaam, wilsonbekwaam)

9 Conflicten Verschillende leden van familie werpen zich als vertegenwoordiger op Client wil niet dat vertegenwoordiger iets weet Vertegenwoordiger bemoeit zich met zorgvragen waarbij client wilsbekwaam is Vertegenwoordiger eist zorg die de zorgverlener niet wil/kan/mag geven Vertegenwoordiger verzet zich tegen zorg die door de hulpverlener wordt gegeven Client verzet zich tegen zorg die met de vertegenwoordiger is afgesproken Er zijn geen duidelijke toetsregels voor goed vertegenwoordigerschap

10 Samenvattend Rechten van mensen/bescherming zwakkeren
Wilsbekwaam/wilsonbekwaam: oordeel zorgverlener Ter zake Vertegenwoordiger Kwesties: Interpretatie wilsbekwaam/wilsonbekwaam Invulling vertegenwoordigerschap Geen normen goed vertegenwoordigerschap Verzet

11 En nu de praktijk!