Handelsrecht wordt ondernemingsrecht

Presentatie over: "Handelsrecht wordt ondernemingsrecht"— Transcript van de presentatie:

1 Handelsrecht wordt ondernemingsrecht
Joeri Vananroye professor ondernemingsrecht, KU Leuven advocaat te Brussel VIA | NOAB 28 Juni 2018

2 Wet van 11 augustus 2017 houdende invoeging van het Boek XX WER
Uitbreiding toepassingsgebied faillissement en gerechtelijke reorganisatie procedure bestuursaansprakelijkheid (XX.224—227) Wet van 15 april 2018 hervorming ondernemingsrecht Afschaffing handelaar ‘formeeel’ ondernemingsbegrip Afschaffing W.Kh Rb.KH Wijzigingen aan maatschap Wetsontwerp invoering WVV Nieuw vennootschapsrecht Nieuw verenigings- en stichtingsrecht Wijzigingen aan W.IPR Invoering Boek XX WER Hervorming Ondernemingsrecht WVV 1 mei 2018 1 nov 2018 [1 jan 2019] ?

3 Het nieuwe ondernemingsrecht in het algemeen (Boek XX en Wet Hervorming Ondernemingsrecht)

4 Code de Commerce (1807) “Handelaar” (art. 1-3 W.Kh) […]
bevoegdheid Rb. Kh. hoofdelijkheid vrij bewijs faillissement

5 einde 20ste eeuw – 2013 functioneel “Handelaar” (art. 1-3 W.Kh) […]
bevoegdheid Rb. Kh. hoofdelijkheid vrij bewijs faillissement “Onderneming” (art. I.1, 1° WER) (art. 573 Ger.W.) mededinging marktpraktijken prijsreglementering bevoegdheid Rb. Kh. “iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die op duurzame wijze een economisch doel nastreeft, alsmede zijn verenigingen”

6 inwerkingtreding op 1 mei 2018
boek XX – 2017 formeel “Handelaar” (art. 1-3 W.Kh) […] bevoegdheid Rb. Kh. hoofdelijkheid vrij bewijs faillissement “Onderneming” (art. I.1, 1° WER) (art. 573 Ger.W.) mededinging marktpraktijken prijsreglementering bevoegdheid Rb. Kh. “Onderneming” (art. XX.1 § 1 WER) faillissement gerechtelijke reorganisatie Bref: elke zelfstandige elke rechtspersoon elke vennootschap

7 nieuw ondernemingsrecht !
inwerkingtreding op 1 november 2018 nieuw ondernemingsrecht ! formeel “Handelaar” (art. 1-3 W.Kh) […] bevoegdheid Rb. Kh. hoofdelijkheid vrij bewijs faillissement functioneel “Onderneming” (definities voor bepaalde boeken) mededinging marktpraktijken prijsreglementering “Onderneming” (art. I.1.1° 1 WER) (art. 573 Ger.W.) faillissement gerechtelijke reorganisatie bevoegdheid ondernemingsRb vrij bewijs hoofdelijkheid […] Bref: elke zelfstandige elke privaatrechtelijke rechtspersoon elke vennootschap ‘business’ ‘undertaking’

8 Wat voor de advocaat en haar vennootschap gewijzigd is (Boek XX en Wet Hervorming Ondernemingsrecht)

9 advocaat: een case study van het ‘ondernemingsbegrip’
Advocaat-natuurlijke persoon: was en blijft onderneming in functionele zin (‘economisch doel nastreven’ werd een onderneming in formele zin (‘elke natuurlijke person die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent’) sinds 1 mei 2018 onder toepassing van insolventieprocedures vanaf 1 November 2018 onder toepassing van : bevoegdheid ondernemingsrechtbank (‘tenzij kennelijke vreemd aan’) vrij ondernemingsbewijsrecht (‘tenzij kennelijke vreemd aan’) bewijswaarde factuur (‘tenzij kennelijke vreemd aan’) “vermoeden” van hoofdelijkheid [?] Advocatenvennootschap: idem als natuurlijke person – maar geen ontsnappingsroute notie ‘burgerlijke vennootschap’ verdwijnt ook bestuurder een onderneming in formele zin

10 Wat voor de maatschap gewijzigd is (Wet Hervorming Ondernemingsrecht)

11 is elke maat een ‘onderneming’?
Vraag enkel relevant voor natuurlijke personen Uitgangspunt : Elke maatschap is een onderneming Handelingen van een maatschap worden toegerekend aan (openbare) maten Gevolgen: Dit betekent niet dat hoedanigheid van ‘onderneming’ automatisch aan maat wordt toegerekend Dit betekent wel dat activiteit van maatschap aan maat wordt toegerekend Ergo: maat wordt onderneming indien maatschap een beroepsactiviteit heeft

12 maatschap inschrijvingsplichtig
nieuw art. III.49 §1, 1° en 2°: inschrijvingsplicht voor maatschap naar Belgisch recht inschrijvingsplicht voor maatschap die in België beschikt over een zetel, een bijkantoor of een vestigingseenheid voorwerp inschrijving: o.a. naam, adressen, uitgeoefende economische activiteiten, algemeen lasthebber (“elke persoon die in naam en voor rekening van de onderneming optreedt als feitelijk exploitant van de vestigingseenheid”)(KB 22 juni 2003) vrijstelling van inschrijvingsplicht (nieuw art. III.49 § 2, 1°): onbeperkt aansprakelijke vennoten van een maatschap, VOF of CommV bevestigt dat in principe toerekening hen tot onderneming kan maken plicht om ondernemingsnummer te vermelden (nieuw art. III.25) procesrechtelijke sanctie niet-inschrijving regulariseerbaar? tegenspraak tussen gewijzigde art. III.26 § 1 en art. III.26 § 2 strafsanctie (nieuw art. XV.77. 1°): geldboete van 26 tot EUR ook voor de stille maatschap?

13 wat zien derden via KBO search?
1° het ondernemingsnummer en het (de) vestigingseenheidsnummer(s); 2° de benamingen van de onderneming en/of van haar vestigingseenheden; 3° de adressen van de onderneming en/of van haar vestigingseenheden; 4° de rechtsvorm; 5° de rechtstoestand; 6° de economische activiteiten van de onderneming en van haar vestigingseenheden; 7° de hoedanigheden volgens welke de onderneming ingeschreven is in de Kruispuntbank van Ondernemingen; 8° de erkenningen, toelatingen of vergunningen waarover de onderneming beschikt, voor zover ze onderworpen zijn aan de bepalingen van verplichte bekendmaking of belang hebben voor derden; 9° de naam en voornaam van de oprichters en van de personen die in de onderneming een functie uitoefenen die onderworpen is aan bekendmaking; 10° de verwijzing naar de website van de onderneming, haar telefoon- en faxnummer alsook haar e- mailadres; 11° de linken tussen ondernemingen; 12° het bedrag van het maatschappelijk kapitaal; 13° de duur van de onderneming, als ze bepaald is; 14° de einddatum van het boekjaar, en, in voorkomend geval, de begin- en einddatum van het uitzonderlijk boekjaar;  15° de datum van de gewone algemene vergadering;  16° de recentste begindatum van de gegevens bedoeld in 1° tot 11°. KB 28 maart 2014

14

15 maatschap boekhoudplichtig
nieuw art. III.82 §1, 2° en 3°: boekhoudplicht voor maatschap naar Belgisch recht boekhoudplicht voor maatschap met in België gevestigde bijkantoren of centra van werkzaamheden nieuw art. III.83 al. 3: De rekeningen van vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid worden door de zaakvoerders of deelgenoten in hun eigen boekhouding opgenomen volgens de proportionele integratiemethode mogelijkheid van enkelvoudige boekhouding voor ‘kleine’ VOF en CommV in III.86 en KB 12 september 1983 geldt ook voor maatschappen als hun omzet, exclusief BTW, over het laatste boekjaar EUR niet overtreft. geen publicatieplicht (art. 97 W.Venn. = ontwerp art. 3:107 WVV) zelfs niet als groot zelfs niet als rechtspersonen onder de onbeperkt aansprakelijke vennoten

16 hoofdelijkheid in elke maatschap
Code civil tot 1995: enkel burgerlijke maatschappen: aansprakelijkheid voor gelijke delen onderscheid tussen: burgerlijke maatschappen: aansprakelijkheid voor gelijke delen commerciële maatschappen: hoofdelijke aansprakelijkheid Wet Hervorming Ondernemingsrecht, hernomen in ontwerp-WVV: ongeacht doel of activiteit: in elke maatschap hoofdelijke aansprakelijkheid Hoofdelijk aansprakelijkheid geldt enkel voor schuld van de maatschap Bij rechtshandelingen veronderstelt dit dat : alle maten gezamenlijk optreden of vertegenwoordiger optreedt (i) in naam van de maatschap en (ii) met de nodige vertegenwoordigingsbevoegdheid

17 Traditioneel vennootschapsrecht staat nu in insolventierecht (Boek XX)

18 Bestuursaansprakelijkheid bij faillissement
Verhuisd naar het WER: aansprakelijkheid wegens kennelijk grove fout (art. XX.225) aansprakelijkheid RSZ-schulden (art XX.226) Gecodificeerd in het WER: aansprakelijkheid wegens ‘wrongful trading’ (art. XX.227) Van toepassing op elke onderneming die geen natuurlijke persoon is: ook maatschap, VOF en CommV ook vzw en stichting ook op vennootschappen formerly known as ‘burgerlijk’ Uitsluiting voor “kleine vennootschappen en VZW’s” bij aansprakelijkheid wegens kennelijk grove fout dus ook voor “kleine” NV (≠ art. 530 W.Venn.) waarom meer uitsluiting voor kennelijk grove fout dan voor ‘WT’? COMI als aan-knopingspunt (en niet lex societatis)

19 Enkele procedurele harde noten (Boek XX en Wet Hervorming Ondernemingsrecht)

20 optreden in rechte: wat er is
VOF met 3 vennoten en 1 zaakvoerder maatschap met 3 maten en 1 zaakvoerder vennootschap zelf is procespartij identiteit van vennoten irrelevant identiteit van de zaakvoerder irrelevant actief optreden: vennootschap dient geen bewijs te leveren dat instructie aan advocaat bevoegd gebeurde passief optreden: tegenpartij hoeft zich niet te bekommeren om bevoegdheid binnen vennootschap vennootschap is zelf geen procespartij vennoten moeten worden geïdentificeerd geen belangenschade als collectieve identificatie zaakvoerder moet worden geïdentificeerd als partij actief optreden: vennootschap dient bewijs te leveren dat zaakvoerder bevoegd is passief optreden: tegenpartij moet een bevoegde vertegenwoordiger dagvaarden sneller passief vertegenwoordigingsbevoegd

21 optreden in rechte: wat wijzigt
nieuw art. 703 § 2 Ger.W. maatschap met 3 maten en 1 zaakvoerder Identificatie bij inschrijving KBO volstaat de vermelding van benaming en zetel om te doen blijken van de identiteit van gezamenlijke deelgenoten vennootschap is zelf geen procespartij vennoten moeten worden geïdentificeerd geen belangenschade als collectieve identificatie zaakvoerder moet worden geïdentificeerd als partij actief optreden: vennootschap dient bewijs te leveren dat zaakvoerder bevoegd is passief optreden: tegenpartij moet een bevoegde vertegenwoordiger dagvaarden sneller passief vertegenwoordigingsbevoegd Vertegenwoordiging als algemeen lasthebber: actief en passief bevoegd als geen algemeen lasthebber: elke maat passief bevoegd

22 Klassieke opvatting van Cassatie: ja Cass. 13 april 2018: nee
Heeft een vonnis lastens een VOF gezag van gewijsde lastens een vennoot? Klassieke opvatting van Cassatie: ja Cass. 13 april 2018: nee Regels van Boek XX gaan uit van klassieke opvatting: Vennoot die tegen faillissement VOF opkomt met verzet instellen, geen derdenverzet = vennoot is partij en dus gebonden door gezag van gewijsde Procedure VOF is gelijk aan die voor maatschap en in maatschap geen twijfel dat maat een partij is bij vonnis lastens maatschap Ook ontwerp-WVV stelt VOF principieel gelijk aan maatschap

23 Een kleine blik in de toekomst (ontwerp-WVV)

24 Wat valt op door afwezigheid?
Geen ‘cap’ op aansprakelijkheid van zaakvoerder van een maatschap Geldt wel voor zaakvoerder van VOF of CommV Zaakvoerder maatschap wel onderworpen aan art. XX WER Nauwelijks regels van dwingend recht voor de CommV (bv. op vlak van uitkeringen Historisch verantwoord door dat de gecommanditeerde vennoot onbeperkt aansprakelijk is en “wakker ligt” Maar gecommanditeerde vennoot is nu zelf vaak een light vehicle met goedkope beperkte aansprakelijkheid

25 Wordt de CommV binnenkort een vluchtvorm door de combinatie van
de extreme flexibiliteit van de CommV voor de commanditaire (stille) vennoot met de goedkope beperkte aansprakelijkheid van de BV als gecommanditeerde (werkende) vennoot ?

26 https://corporatefinancelab.org/
Wat de Wet Hervorming Ondernemings-recht wijzigt aan het vennootschapsrecht Hof van Cassatie wijzigt echtspraak over gevolg van veroordeling van VOF Exit het handelsrecht. Een nieuw ondernemingsrecht herrijst De feitelijke vereniging in rechte na 1 november 2018 Een ‘second wind’ voor de CommV? °°°

27 Medialaan 28B 1800 Vilvoorde Tel: 02 255 7380 www.quinz.be
Contact Joeri Vananroye Tel: Medialaan 28B 1800 Vilvoorde Tel: