Modellenrecht - 28 mei Stibbe Amsterdam Dirk Visser

Presentatie over: "Modellenrecht - 28 mei Stibbe Amsterdam Dirk Visser"— Transcript van de presentatie:

1 Modellenrecht - 28 mei 2003 - Stibbe Amsterdam Dirk Visser
30/12/2018 tel

2 Modellenrecht - 28 mei 2003 - Stibbe Amsterdam
Overzicht Gemeenschapsmodellenvo. 12 december 2001 geregistreerd gemeenschapsmodel (sinds 1 april 2003) (25 jr. bescherming) niet- geregistreerd gemeenschapsmodel (sinds 6 maart 2002) (3 jr. bescherming) Protocol wijziging BTMW 20 juni 2002 (2004?) Implementatie modellenrichtlijn (sinds 28 oktober conform interpreteren !) Afschaffing ‘instandhouding auteursrecht’ Afschaffing 14 lid 8 BTMW 30/12/2018 tel

3 Definitie model Als tekening of model kan worden beschouwd het nieuwe uiterlijk van een voortbrengsel dat een gebruiksfunctie heeft. BTMW oud Als tekening of model wordt beschouwd het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan. BTMW nieuw 30/12/2018

4 30/12/2018

5 HR 10 maart 1995, NJ 1995, 670 m.nt. DWFV (Kinderkapperstoel)
Kinderkapperstoel is een voortbrengsel met een andere gebruiksfunctie dan een trapauto, dus de kinderkapperstoel is nieuw in modelrechtelijke zin. 30/12/2018

6 Gem. comm. “Hoewel de richtlijn het begrip “gebruiksfunctie” niet kent, is de uitkomst hetzelfde, omdat de bescherming via de definities van model en voortbrengsel is gekoppeld aan een voorwerp en een kinderkapperstoel is een ander voorwerp dan een trapauto”. 30/12/2018

7 Is dat zo? Cornish en Speyart denken daar anders over.
Zie ook Odle in in BMM-bulletin 2002/2. Kinderkapperstoel exit? 30/12/2018

8 Beschermingsvoorwaarden (4 Vo.)
Een model wordt als Gemeenschapsmodel beschermd voorzover het nieuw is en een eigen karakter heeft. (1 lid 1 BTMW nieuw) 30/12/2018

9 Zichtbaarheid (4 lid 2 Vo.)
Een onderdeel is slechts beschermd: a) voorzover het onderdeel,wanneer het in het samengestelde voortbrengsel is verwerkt, bij normaal gebruik van dit laatste zichtbaar blijft; en b) voorzover deze zichtbare kenmerken van het onderdeel als zodanig aan de voorwaarden inzake nieuwheid en eigen karakter voldoen. 30/12/2018

10 Vervolg 4 lid 2 Vo. “Normaal gebruik” in de zin van lid 2,onder a), houdt het gebruik door de eindgebruiker in, met uitzondering van handelingen in verband met onderhoud, service of reparatie. (1ter BTMW nieuw) 30/12/2018

11 Nieuwheid (5 Vo.) Een model wordt als nieuw beschouwd, indien [eerder] geen identiek model voor het publiek beschikbaar is gesteld. Modellen worden geacht identiek te zijn, indien de kenmerken ervan slechts in onbelangrijke details verschillen. (1bis lid 1 BTMW nieuw) 30/12/2018

12 Eigen karakter (art. 6 Vo.)
Een model wordt geacht een eigen karakter te hebben, indien de algemene indruk die het bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door modellen die [eerder] voor het publiek beschikbaar zijn gesteld. (1bis lid 2 BTMW nieuw) 30/12/2018

13 Draagwijdte van de bescherming (art. 9 Vo. - 14 lid 1 BTMW nieuw)
1. De door een Gemeenschapsmodel verleende bescherming omvat elk model dat bij de geïnformeerde gebruiker geen andere algemene indruk wekt. 2. Bij het beoordelen van de draagwijdte van de bescherming wordt rekening gehouden met de mate van vrijheid van de ontwerper bij de ontwikkeling van het model. 30/12/2018

14 Art. 4 én 14 BTMW oud “hetzelfde uiterlijk vertoont als de gedeponeerde tekening of het gedeponeerde model, dan wel daarmede slechts ondergeschikte verschillen vertoont in de belanghebbende kring van nijverheid of handel van het Beneluxgebied feitelijk bekendheid heeft genoten”. 30/12/2018

15 Beschermings- én inbreukcriterium
BTMW (oud): slechts ondergeschikte verschillen vertonen Vo. en BTMW (nieuw): (slechts in onbelangrijke details verschillen) geen andere algemene indruk wekken 30/12/2018

16 Sinds 28 oktober 2001 richtlijn conform interpreteren
Hof Arnhem 13 mei 2003, AF9022, (noodverlichtingsarmatuur) “algemene indruk - bij normaal gebruik zichtbaar” (Niet: Pres. Rb. Utrecht 29 november 2001, IER 2002, p. 97 (Fonkel/W&B meubelen) en Vzr. Rb. Utrecht 8 augustus 2002, IER 2002, p. 325 (Chipsverpakkingen)) 30/12/2018

17 Niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel (19 lid 2 Vo.) (3 jr. bescherming)
Aan een niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel is voor de houder echter alleen het recht verbonden om de in lid 1 genoemde handelingen te beletten, als het aangevochten gebruik voortvloeit uit het namaken van het beschermde model. 30/12/2018

18 (19 lid 2 Vo. - vervolg) Het aangevochten gebruik wordt niet beschouwd als voortvloeiende uit het namaken van het beschermde model indien dit gebruik voortvloeit uit onafhankelijk scheppend werk door een ontwerper van wie redelijkerwijs mag worden aangenomen dat hij het door de rechthebbende openbaar gemaakte model niet kende. 30/12/2018

19 Modellen die bepaald zijn door hun technische functie en modellen van verbindingen (8 Vo. & 2 lid 1 sub a BTMW nieuw) Een recht op een Gemeenschapsmodel geldt niet voor de uiterlijke kenmerken van een voortbrengsel die uitsluitend door de technische functie worden bepaald. (Rb. Maastricht 16 mei 2002, IER 2002, p. 317 (Synergis/Geha), richtlijn conform). 30/12/2018

20 Must fit (8 lid 2 Vo. & 2 lid 1.b BTMW nw.)
Een Gemeenschapsmodel geldt niet voor de uiterlijke kenmerken van een voortbrengsel die noodzakelijkerwijs in precies dezelfde vorm en afmetingen gereproduceerd moeten worden om het voortbrengsel waarin het model verwerkt is of waarop het toegepast is, mechanisch met een ander voortbrengsel te kunnen verbinden of om het in, rond of tegen een ander voortbrengsel te kunnen plaatsen,zodat elk van beide voortbrengselen zijn functie kan vervullen. 30/12/2018

21 Modulair systeem (8 lid 3 Vo. & 2 lid 2 BTMW nieuw)
In afwijking van lid 2 kan een model dat tot doel heeft binnen een modulair systeem de meervoudige samenvoeging of verbinding van onderling verwisselbare voortbrengselen mogelijk te maken,onder de in de artikelen 5 en 6 gestelde voorwaarden als Gemeenschapsmodel worden beschermd 30/12/2018

22 Reparatie-clausule (110 Vo. & 14ter lid 3 BTMW nieuw)
[voorlopig] bestaat er geen bescherming als Gemeenschapsmodel voor een model dat een onderdeel vormt van een samengesteld voortbrengsel dat […] wordt gebruikt voor de reparatie van dit samengestelde voortbrengsel om het de oorspronkelijke uiterlijke kenmerken terug te geven. 30/12/2018

23 Niet-geregistreerd gemeenschaps model
Belangrijke vraag: Moet het een model zijn van ná 6 maart ? OHIM meent (ongemotiveerd) van wel Zie verder: Van der Kooij, BIE 2002, p 30/12/2018

24 Voordelen niet-geregistreerd gemeenschapsmodel:
Het ontstaat van zelf. Europa-wijd verbod mogelijk. Beschermingsduur is drie jaar, maar tegen die tijd is de slaafse nabootsing helemaal terug. 30/12/2018

25 Afschaffing ‘instandhouding auteursrecht’
Artikel 21 BTMW 1. Tekeningen of modellen, die een duidelijk kunstzinnig karakter vertonen, kunnen tegelijkertijd door deze wet en door de auteurswet worden beschermd, indien aan de in deze beide wetten gestelde voorwaarden is voldaan. 30/12/2018

26 (achterhaald door Screenoprints)
2. Van bescherming uit hoofde van de auteurswet zijn uitgesloten tekeningen of modellen die geen duidelijk kunstzinnig karakter vertonen. (achterhaald door Screenoprints) 30/12/2018

27 3. De nietigverklaring van het depot van een tekening of model met een duidelijk kunstzinnig karakter of het verval van het uitsluitend recht voortvloeiend uit het depot van een dergelijke tekening of model houdt in, ... 30/12/2018

28 … dat het auteursrecht voor die tekening of dat model gelijktijdig vervalt, voorzover beide rechten in handen van dezelfde houder zijn; dit recht vervalt echter niet, indien de houder van de tekening of het model overeenkomstig artikel 24 een bijzondere verklaring aflegt met het oog op de instandhouding van zijn auteursrecht. 30/12/2018

29 Cassina/Sedeti HR 26 mei 2000, NJ 2000, 671
Art. 21 lid 3 BTMW is in strijd met art. 5 lid 2 Berner Conventie (formaliteiten verbod) (HR 11 mei 2001, AMI 2001, p. 97 (Vredestein)) 30/12/2018

30 Wijzigingen in de BTMW:
De artikelen 21 en 24 komen te vervallen. In artikel 22 wordt het woord ,,kunstwerk’’ vervangen door ,,werk’’. In de artikelen 22 en 23 komt de zinsnede ,,met een duidelijk kunstzinnig karakter’’ te vervallen. 30/12/2018

31 Afschaffing 14 lid 8 (vroeger 5) BTMW
Voor feiten die alleen inbreuk op een tekening of model inhouden kan geen vordering worden ingesteld op grond van de wettelijke bepalingen inzake de bestrijding van de oneerlijke mededinging. Hijskraan komt terug. Niet nu al ‘richtlijn conform’ afgeschaft! (Anders: Vollebregt, IER 2003, p. 14) 30/12/2018

32 Hyster Karry Krane Er is sprake van slaafse nabootsing, indien
nabootser zonder afbreuk te doen aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid van het product op bepaalde punten even goed voor een andere vormgeving had kunnen kiezen en hij door dit na te laten verwarring stichtte (HR 26 juni 1953, NJ 1954, 90) 30/12/2018

33 “Ik acht de formulering uiterst vaag en. elastisch” W. C. L
“Ik acht de formulering uiterst vaag en elastisch” W.C.L. van der Grinten (Ars aequi X oktober 1960, p. 24) 30/12/2018

34 Hijskraan komt terug. Niet nu al ‘richtlijn conform’ afgeschaft! (Anders: Vollebregt, IER 2003, p. 14) Hof Arnhem 11 december 2001, IER 2002, p. 142 (Hondenkluifjes) is dus onjuist. 30/12/2018

35 Praktische suggestie Top 3 van beschermingsvormen voor vormgeving
en de achtervolgers 30/12/2018

36 Met stip op 1: het auteursrecht
Duurt heel lang!, Wereldwijd succes!, Ontstaat van zelf!, Beschermt bijna alles! Kan niet verwateren!, Kan zonder problemen in combinatie met andere middelen worden gebruikt! Oorspronkelijkheid een probleem? Dan ... 30/12/2018

37 Een goede 2e: merkenrecht
Een vormmerkdepot (zonodig een spoed- registratie) Nawerking! Als geld geen rol speelt: deponeer maar raak (de van Toblerone, IER ‘02, p. 242) 30/12/2018

38 Nieuw binnengekomen op 3: het niet-registreerde gemeenschapsmodel
Geeft zonder depot bescherming in heel Europa Kost niks, dus doe ‘m d’r maar bij! (alleen gedurende de eerste drie jaar) 30/12/2018

39 De achtervolgers 30/12/2018

40 Volgend jaar vrijwel zeker in de top 3: de slaafse nabootsing
Het vangnet komt terug (in 2004) Altijd subsidiair een beroep op doen! Je weet niet hoe een koe een haas vangt. 30/12/2018

41 Nieuwkomer in de middenmoot:
Het geregistreerde gemeenschapsmodel Leuk als u van indrukwekkend papierwerk houdt. Wat voegt het toe in de Benelux? Zinvol in andere Europese landen waar het auteursrecht minder ver gaat. 30/12/2018

42 De hekkensluiter: het Benelux modeldepot
Ondanks veel verbeteringen: Voegt het in Nederland iets toe aan het auteursrecht? Soms wel nuttig: vermoeden van makerschap/overdracht 30/12/2018