Botmetastasen in de palliatieve zorg

Presentatie over: "Botmetastasen in de palliatieve zorg"— Transcript van de presentatie:

1 Botmetastasen in de palliatieve zorg

2 Casus Man, 74 jr, uitgezaaid prostaatca
Tot nu toe : pijn OK met Kapanol 50mg 1xdd Nu: toenemende pijn in Re bovenbeen, Hij kan er bijna niet op steunen Ook zinderingen in beide onderbenen Rugpijn bij openen van een lade Verhogen vd morfine (via MS direct) helpt niets. Plassen gaat ook moeilijker Quid?

3 Wat kan er aan de hand zijn?
Botmeta: rug, heup, femur Spieratrofie door cachexie, cortico’s Plexus ingroei door tumor: cauda equina sydroom Dreigende dwarslaesie

4 Opties MS Contin opdrijven Diclofenac suppo s’ avonds IM Depo Medrol
Verwijzen naar oncoloog: - investigaties - RT, Chirurgie?

5 Botmeta’s komen zeer veel voor !
Op autopsie vastgesteld: borst 73% prostaat 68% schildklier 42% long 36% nier % rectum 11% slokdarm %,

6

7 Voorkeursplaatsen Wervelzuil: 4O% - thoracaal: 7O% - lumbaal: 2O%
- cervicaal: 1O% Ribben, sternum: 4O% Pelvis: 1O% Lange beenderen (o.a. femur), voet, schedel: 1O%

8 Twee types: Lytisch : bv. borst, melanoom, hypernefroom, multipel myeloom Blastisch : bv. prostaat

9 Meeste zijn asymptomatisch!
discrepantie met Technetium scan Vaak multipel Aantal  door langduriger overleving

10 Mogelijke symptomen pijn hypercalcemie indeukingen met zenuwcompressie
dwarslaesie spontane frakturen

11 Pijn door botmeta’s “ The most common cause of cancer-related pain”
Pijn vaak niet in proportie tot de grootte van de botinvasie Mechanisme van deze pijn: inflammatie periost complicaties op weefsels

12 Diagnose PIJN omschrijving : vaag gelokaliseerd diep, borend
betert niet door rust ‘s nachts vaak erger (inflammatoire pijn) uitstraling in een dermatoom, myotoom zenuwirritatie ( motorisch,sensiebel) kloppijn

13 Diagnose Voorkennis van oncoloog: Investigaties verdachte loci
zijn ze symptomatisch? Investigaties

14 Investigaties? RX: -3O% botverlies nodig
CT scan: - beperkte regio ineens - scant ook op weefselinvasie NMR: - meest precies - ganse wvzl kan ineens - belastend voor pt Technetium scan: - alle botturnover plaatsen

15 Botmeta’s: behandeling

16 NSAID Anti-inflammatoir - snelle pijnstilling
Contra: - + PPI nodig ( risicopt) - COX 2 ? - comorbiditeit met cortico’s

17 Cortico’s Sterk pijnstillend bij acute pijnopstoot
Bij dreigende dwarslesie: 5OO mg IV

18 Externe radiotherapie
Bedoeling: snelle pijnstilling Voor een beperkte lokalisatie Duur effekt: 3 à 5 weken Cave: - limietdosis per regio - toxisch op weefsels Probleem: vervoer of opname

19 (Chirurgie) Doel: - stabiliseren statiek - decompressie
Thv. schouder, WZ, heup

20 Bifosfonaten Remmen de werking van de osteoclasten
Best bij osteolytische letsels bv borst Andere cellulaire antitumor mechanismen (ook effectief bij prostaatca!)

21 Bifosfonaten Pijnstillend ++
Traag effekt  niet voor acute pijnstilling Preventie van tumoruitbreiding in bot ( adjuvante therapie, overleving) Minder complicaties: - fracturen - hypercalcemie

22 Niet alle bifosfonaten hebben = werking
- best Zometa infuus 1/md ( kan thuis) Zelfs PO redelijk effect (Bonefos) bv. in laatste weken Bijwerking: - nausea - flu-like sy - flare of pain

23 Hypercalcemie

24 Casus Pte, 76 jr, borstca Pijnlijke botmetas in wvzl, waarvoor 10x RT
Pijn OK met MS Contin 300mg 2xdd Piroxicam 20mg 1xdd Amitriptilin 50mg 1xdd Lorazepam 2,5 mg s’avonds

25 Pte nu anorectisch en ze drinkt ook veel minder
Bovendien wordt ze verward vooral ‘s nachts Zware problemen voor de mantelzorg Quid?

26 Wat kan er aan de hand zijn?
Deshydratatie Hersenmeta’s Overdosage morfine - minder pijn botmeta’s - levermeta’s - meer aktieve metabolieten Hypercalcemie

27 Nog onderzoeken? PBO: calcemie, anemie, electrolyten, lever
morfine metabolieten CT hersenen Echo lever Trial and error

28 Labo PBO : gecorrigeerde,vrije calcemie no: 8,4 - 10,2 mg%
Hypercalcemie Milde vorm: 10,5 – 12 mg % Matig: – 14 mg% Ernstig: ≫14 mg%

29 Opties Hydrateren SC infuus 1l (NaCl of glucose) Haldol
Morfine roteren naar pleister of Palladone Opname Zometa infuus bestellen thuis

30 Hypercalcemie Frequent bij ca :1O – 2O%
Moet opgespoord worden want soms reversiebele oorzaak en onbehandeld steeds fataal Vooral bij borst, long, hoofd en hals, nier, myeloom, lymfoom Al dan niet met botmeta’s parathormone-like substance

31 Symptomen: moeheid anorexie, nausea,braken polydipsie en polyurie constipatie ritmestoornissen slaperig, minder bewust, coma epi

32 Hypercalcemie: behandeling
Meestal en indien mogelijk: opname Massieve rehydratatie Lisdiuretica om Ca-excretie te verhogen en overvulling tegen te gaan Bifosfonaten Calcitonine Oorzakelijk (botmeta’s) Soms geen effect van de therapie Milde vorm van sterven