Sociale condities voor menselijk geluk

Presentatie over: "Sociale condities voor menselijk geluk"— Transcript van de presentatie:

1 Sociale condities voor menselijk geluk
Ruut Veenhoven Lezing Stichting Ergensland Utrecht, 15 mei 2004

2 Vragen Wat is ‘geluk’? Kan geluk gemeten worden?
Hoe gelukkig zijn wij? Wat bepaalt geluk? Moeten we streven naar geluk?

3 Wat is ‘geluk’?

4 Wat is ‘geluk’? Vier kwaliteiten van leven
extern intern kansen uitkomsten

5 Wat is ‘geluk’? Vier kwaliteiten van leven
extern intern kansen leefbaarheid levensvaardigheid uitkomsten nut satisfactie

6 Wat is ‘geluk’? Vier soorten satisfactie
voorbijgaand duurzaam deel geheel

7 Wat is ‘geluk’? Vier soorten satisfactie
voorbijgaand duurzaam deel genieting deel-satisfactie geheel topervaring levensvoldoening

8 Kan geluk gemeten worden?

9 Kan geluk gemeten worden?
Door observatie? van levenssituatie? van gedrag? Door vragen? indirecte vragen? directe vragen?

10 Kan geluk gemeten worden?
Door observatie? van levenssituatie? nee van gedrag? nauwelijks Door vragen? indirecte vragen? redelijk directe vragen? goed

11 Kan geluk gemeten worden?
Wat voor vraag-methoden? Gericht interview Vragenlijstje Enkele vraag Eenmalig: schatting gemiddelde satisfactie Herhaald: experience sampling

12 Kan geluk gemeten worden?
Wat voor vraag-methoden? Gericht interview Vragenlijstje Enkele vraag Eenmalig: schatting gemiddelde satisfactie Herhaald: experience sampling

13 Kan geluk gemeten worden? Voorbeeld enquêtevraag
Alles bij elkaar genomen, hoe tevreden of ontevreden bent U tegenwoordig met Uw leven als geheel? Ontevreden Tevreden

14 Hoe gelukkig zijn wij?

15 Hoe gelukkig zijn wij? Levensvoldoening in Nederland

16 Hoe gelukkig zijn wij? Gemiddeld in landen jaren 1990
IJsland 8,03 Nederland 7,84 Duitsland (west) 7,22 Frankrijk 6,78 Polen 6,43 Hongarije 6,04 Servië 5,56 Rusland 4,79

17 Worden we minder gelukkig?

18 Worden we minder gelukkig? Mogelijke trends
A: gelijk B: beter ongelukkig ongelukkig vroeger nu vroeger nu gelukkig gelukkig D: afnemend beter C: slechter ongelukkig ongelukkig vroeger nu vroeger nu

19 Worden we minder gelukkig? Feitelijke trend
Nederland levenstevredenheid

20 Worden we minder gelukkig? Feitelijke trend

21 Wat bepaalt geluk?

22 Wat bepaalt geluk? Wat denkt men dat gelukkig maakt?
Wat blijkt gelukkig te maken?

23 Wat bepaalt geluk? levensvoldoening nut uitkomsten levensvaardigheid
leefbaarheid Kansen intern extern

24 Wat bepaalt geluk? levensvoldoening nut uitkomsten levensvaardigheid
Leefbaarheid milieu maatschappij Kansen intern extern

25 Wat bepaalt geluk? Kwaliteit maatschappij

26 Wat bepaalt geluk? Kwaliteit maatschappij
Welvaart Rechtsorde Sociale zekerheid Inkomensgelijkheid Vrijheid

27 Geluk en welvaart in landen

28 Geluk en corruptie in landen

29 Geluk en inkomensgelijkheid in landen

30 Geluk en vrijheid in landen

31 Geluk en sociale zekerheid

32 Wat bepaalt geluk? Kwaliteit maatschappij
Welvaart Rechtsorde Sociale zekerheid Inkomensgelijkheid Vrijheid Verklaarde variantie 70%

33 Geluk: Voorwaarden Positie in maatschappij

34 Geluk: Voorwaarden Positie in maatschappij
Sociaal economisch inkomen + opleiding ± Sociaal emotioneel verenigingsparticipatie ++ gehuwd kinderen 0

35 Wat bepaalt geluk? levensvoldoening nut uitkomsten levensvaardigheid
leefbaarheid Kansen intern extern

36 Wat bepaalt geluk? Persoonlijke eigenschappen
Lichamelijk Gezondheid Geestelijk IQ Daadkracht Zelfstandigheid Sociabiliteit Materialisme

37 Wat bepaalt geluk? Persoonlijke eigenschappen
Lichamelijk Gezondheid + Geestelijk IQ Daadkracht Zelfstandigheid ++ Sociabiliteit Materialisme –

38 Wat bepaalt geluk? Behoeften theorie
leefbaarheid levensvaardigheid omgeving fit individu bevrediging behoeften stemming geluk

39 Moeten we streven naar geluk?

40 Moeten we streven naar geluk?
Moraal van het grootste geluk (utilitarisme) Kritiek op die moraal Niet uitvoerbaar Niet wenselijk

41 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar geluk niet meetbaar geluk niet stuurbaar Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

42 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? geluk niet meetbaar geluk niet stuurbaar Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

43 Wat is ‘geluk’? Vier kwaliteiten van leven
extern intern kansen leefbaarheid levensvaardigheid uitkomsten nut satisfactie

44 Wat is ‘geluk’? Vier soorten satisfactie
voorbijgaand duurzaam deel genieting deel-satisfactie geheel topervaring levensvoldoening

45 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar geluk niet stuurbaar Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

46 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? geluk niet stuurbaar Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

47 Kan geluk gemeten worden? Voorbeeld enquêtevraag
Alles bij elkaar genomen, hoe tevreden of ontevreden bent U tegenwoordig met Uw leven als geheel? Ontevreden Tevreden

48 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

49 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

50 Wat bepaalt geluk? Kwaliteiten samenleving
Welvaart Rechtsorde Sociale zekerheid Inkomensgelijkheid Vrijheid Verklaarde variantie 70%

51 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar nee geluk niet meetbaar nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk geluk schadelijk doel vergt foute middelen

52 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar ? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? geluk schadelijk doel vergt foute middelen

53 Wat bepaalt geluk? Behoeften theorie
leefbaarheid levensvaardigheid omgeving fit individu bevrediging behoeften stemming geluk

54 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? nee geluk schadelijk doel vergt foute middelen

55 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? nee geluk schadelijk? doel vergt foute middelen

56 Gevolgen van geluk op individu actiever, meer betrokken + socialer ++
gezonder op maatschappij democratischer +? toleranter +? productiever +?

57 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? nee geluk schadelijk? nee doel vergt foute middelen

58 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? nee geluk schadelijk? nee doel vergt foute middelen?

59 Wat bepaalt geluk? Kwaliteiten samenleving
Welvaart Rechtsorde Sociale zekerheid Inkomensgelijkheid Vrijheid Verklaarde variantie 70%

60 Wat bepaalt geluk? Persoonlijke eigenschappen
Lichamelijk Gezondheid + Geestelijk IQ Daadkracht Zelfstandigheid ++ Sociabiliteit Materialisme –

61 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar ? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? nee geluk schaadt? nee doel vergt foute middelen? nee

62 Moeten we streven naar geluk? Kritiek op moraal grootste geluk
Niet uitvoerbaar geluk niet definieerbaar ? nee geluk niet meetbaar? nee geluk niet stuurbaar? nee Niet wenselijk geluk niet zo wenselijk? nee geluk schadelijk? nee doel vergt foute middelen? nee

63 Meer lezen over geluk World Database of Happiness Journal of Happiness Studies