Waar situeert zich de analyse van de fraude in de jaarrekening?

Presentatie over: "Waar situeert zich de analyse van de fraude in de jaarrekening?"— Transcript van de presentatie:

1 Waar situeert zich de analyse van de fraude in de jaarrekening?
TCLM 8 oktober 2003

2 Inhoudstafel Aanbeveling van het IBR inzake fraude en illegale activiteiten (5 juni 1998) Wat is een boekhoudkundige fraude ? Verantwoordelijkheid van de revisor ? Te volgen procedure in geval van ontdekking TCLM 8 oktober 2003

3 Inhoudstafel Bepalingen van het boekhoudrecht betreffende deze « schaduwzones » Algemene principes te respecteren inzake waardering Studiegeval: de onderneming Manipulo NV TCLM 8 oktober 2003

4 Aanbeveling van het Instituut
Boekhoudkundige fraude : opzettelijke , misleidende weergave van financiële informatie door één of meerdere personen deel uitmakend van het personeel of de directie door middel van manipulatie, aanmaak of aanpassing van documenten of bestanden, vervreemden van activa, inschrijving van fictieve operaties, valse waarderingen, etc. TCLM 8 oktober 2003

5 Notie boekhoudkundige fraude
Onderscheidt zich van de vergissing door het bestaan van een opzettelijk karakter al of niet in samenwerking met een derde. In het algemeen vormt ze een inbreuk op de wet van 17 juli 1975 en het koninklijk besluit van 30 januari 2001. Apport en nature: autres qu’en numéraire Éléments d’actifs susceptibles d’évaluation économique sauf engagement de prestation de services ou de travaux En cas d’apport en nature, un réviseur d’entreprises est désigné à la constitution; le réviseur fait rapport - description de chaque apport en nature - modes d’évaluation Le rapport indique si la rémunération correspond au moins au nombre d’actions (valo: val nominale ou pair comptable). Les fondateurs rédigent un rapport spécial dans lequel ils exposent l’intérêt de cet apport. Quasi-apport: DISCTINCTION entre le quasi-apport et l’apport en nature mode de rémunération dans les deux ans de l’acte constitutif 1/10 du capital souscrit biens appartenant à un administrateur ou à un actionnaire Limites du quasi-apport: opérations courantes acquisitions en bourse acquisitions résultant Ex: apport d’universalité négative IMMEUBLE DE 80 DETTES DE 100 cette opération est-elle possible? Justifier votre réponse => apport mixte en droit d’enregistrement immeuble 0.5% dettes % oui, soit actif immo 80 & une créance de 20 et au passif Qd le quasi-apport est fait par un administrateur alors il y a également application de l’art. 523 (conflit d’intérêts) et suivants Apport en nature Exemple: SA K: bef Souscription en nature libéré à 100% en numéraire à libérer plus tard L’opération est-elle licite? Justifier? Libération du capital Min: bef En outre: 1° chaque action doit être libérée d’un quart 2° chaque action doit être entièrement libérée dans un délai de 5 ans TCLM 8 oktober 2003

6 Verantwoordelijkheid van de revisor
De preventie van fraude maakt de verantwoordelijkheid uit van de beleidsorganen van de onderneming. Het objectief van de revisor is zich een oordeel te vormen over de jaarrekening, maar hij garandeert niet dat het systeem fraude voorkomt. Hij organiseert zijn controles in die mate dat hij een redelijke zekerheid bekomt om vergissingen en fraudes te ontdekken. TCLM 8 oktober 2003

7 BLIJK GEVEN VAN PROFESSIONEEL SCEPTICISME
TCLM 8 oktober 2003

8 Te volgen procedure ingeval van aanwijzing van fraude (of fouten)
Bijkomende onderzoeken uitvoeren Overleg van het probleem met de ondernemings-leiding Onderbouwen van de vaststellingen Vaststellen van de belangrijkheid van de manipulaties i.f.v. het algemeen objectief van het getrouw beeld. Impact onderzoeken op de jaarrekening en eventueel het commissarisverslag De revisor is gehouden door zijn beroepsgeheim TCLM 8 oktober 2003

9 Schaduwzones van het boekhoudrecht
Historische waarde <> Marktwaarde Monetaire elementen <> Niet monetaire elementen Duurzaam karakter of niet, vb: WV Voorzichtige inschatting, Vb: Geproduceerde immateriële vaste aktiva TCLM 8 oktober 2003

10 Algemene principes te respecteren inzake waardering
Het komt aan het bestuursorgaan toe de regels vast te stellen die leiden tot het opstellen van de rekeningen. Moeten beantwoorden aan de algemene pricipes inzake voorzichtigheid, oprechtheid en ter goeder trouw Principe van scheiding der boekjaren (art 33). Bestendigheid van de waarderingsregels (art 30 K.B./W.Venn.). Het is evenwel mogelijk hiervan af te wijken: TCLM 8 oktober 2003

11 Algemene principes te respecteren inzake de waardering
De waarderingsregels moeten aangepast worden naar aanleiding van een belangrijke aanpassing van de ondernemings-activiteiten, de structuur van het patrimonium of economische of technologische omstandigheden en wanneer de voorheen toegepaste waarderingsregels niet meer beantwoorden aan het objectief van het getrouw beeld. TCLM 8 oktober 2003

12 Algemene principes te respecteren inzake waardering
Iedere aanpassing van de waarderingsregels gaat in het algemeen gepaard met een bijkomende toelichting in de bijlagen van de jaarrekening (cijferimpact) teneinde tegemoet te komen aan het objectief van het getrouw beeld: Bestellingen in uitvoering; Herwaarderingsmeerwaarden; TCLM 8 oktober 2003

13 Case studie : Manipulo NV
Familiale onderneming zowel op niveau van de aandeelhoudersstructuur als op niveau van de beleidsorganen; Jaar X-1 was bijzonder moeilijk voor de onderneming Ondernemingen niet onderworpen aan de révisorale controle Jaar X toont volgens hen een zeer goed resultaat, maar… TCLM 8 oktober 2003

14 Vergelijkende ratios Jaar X-1 Jaar X
Solvabiliteit : -0,72 Ratio LT : 42,80 Dekking van de activa : 1.10 Nettorentabiliteit: Neg. Toegevoegde waarde : 3,5 mio Cash flow : (0,5) Solvabiliteit : 13,87 Ratio LT : 47,01% Dekking van de activa : 0,90 Nettorentabiliteit : 21,16 Toegevoegde waarde : 4,1 mio Cash flow : (0,3) TCLM 8 oktober 2003

15 Evolutie van het eigen vermogen, de toegevoegde waarde en de cash flow
TCLM 8 oktober 2003

16 Analyse van de verschillende rubrieken
1. De oprichtingskosten (art 58 K.B.) - Principe van de optionele activering; - Problematiek activering herstructureringskosten; - Worden niet mee in aanmerking genomen voor de berekening van het netto actief vatbaar voor uitkering. TCLM 8 oktober 2003

17 Herstructureringskosten
Duidelijk omschreven uitgaven Substantiële wijziging van de structuur Gunstige en duurzame invloed op de rentabiliteit van de onderneming TCLM 8 oktober 2003

18 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Opricht.kost. : 0 Afschr. : Herstruct. kost : 0 Gerapporteerd Opricht. kost : Afschr. : <125> Herstruct. kost : TCLM 8 oktober 2003

19 Analyse van de verschillende rubrieken
2. Immateriële vaste activa (art 60 K.B.) De geproduceerde immateriële vaste activa mogen slechts voor hun vervaardigingsprijs geactiveerd worden als deze niet een voorzichtige inschatting van de gebruikswaarde of het toekomstig rendement voor het bedrijf te boven gaat. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden niet mee in aanmerking genomen voor de berekening van het netto actief vatbaar voor uitkering (behalve uitzondering te verantwoorden voor de KMO’s). TCLM 8 oktober 2003

20 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Know How : Ontwikkel. : Gerapporteerd Know How : Ontwikkel. : TCLM 8 oktober 2003

21 Vaste activa De ondernemingen kunnen overgaan tot de herwaardering van materiële of financiële vaste activa indien de waarde van de betreffende activa in functie van het nut ervan voor de onderneming een zekere en duurzame meerwaarde vertoont tegenover de boekhoudkundige waarde. Daarenboven moet de uitgedrukte meerwaarde verantwoord zijn door de rentabiliteit van de onderneming. TCLM 8 oktober 2003

22 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Terrein : Herw. Terrein : Gebouwen : Afschr. Geb. : Werken onr. : Afschr w/onr. : 92.000 Gerapporteerd Terrein : Herw. Terrein : Gebouwen : Afschr. Geb. : Werken onr. : Afschr w/onr. : TCLM 8 oktober 2003

23 Analyse van de verschillende rubrieken
3. De financiële vaste activa (art 66K.B. /W.Venn.) - Steeds tegen historische waarde en dit ongeacht de onderliggende munt waarin uitgedrukt (niet-monetair element); - Maken het voorwerp uit van waardeverminderingen in geval van duurzame minderwaarde verantwoord door de situatie, de rentabiliteit of de toekomstperspectieven van het “filiaal”. - De “financiële” vorderingen maken het voorwerp uit van een waardevermindering indien de terugbetaling op de vervaldag in ieder geval onzeker is of verloren. TCLM 8 oktober 2003

24 Analyse van de verschillende rubrieken
3. De financiële vaste activa (art 66 K.B. /W.Venn.) Tevens de nodige aandacht aan besteden indien de mutaties op de geldbeleggingen belangrijk zijn voor een correcte evaluatie per einde boekjaar van de waardering. TCLM 8 oktober 2003

25 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Participaties : Waardev. : Vorder. : Waardev. : Overige FVA : Gerapporteerd Participaties : Waardev. : Vorder. : Overige FVA : TCLM 8 oktober 2003

26 Ander voorbeeld van manipulatie
Inbreng van geld Kapitaal Vorder. op B Schuld t.a.v. A A B Terugbetaling van schuld Financiële vaste activa Schuld t.a.v. A Vorder. op B TCLM 8 oktober 2003

27 Voorbeeld van manipulatie
Financiële vaste activa Moeten het voorwerp uitmaken van een waardevermindering ingeval van duurzame minderwaarde (Art 66 K.B.) Handelsvorderingen Moeten er het voorwerp van uitmaken indien terugbetaling onzeker is of verloren (Art 68 K.B.) TCLM 8 oktober 2003

28 Analyse van de verschillende rubrieken
4. De voorraden en bestellingen in uitvoering - Het algemeen principe van lower of cost of marktwaarde is van toepassing op de voorraden; - De keuze van de waarderingsmethode voor de bestellingen in uitvoering is optioneel (art 71 K.B./W.Venn); - De « method of completation » geeft een verhouding van gebudgeteerde kosten/reële kosten dewelke vatbaar is voor interpretatie. De wet geeft geen indicatie van een minimumdrempel van afwerking vooraleer een marge gerealiseerd mag worden. . TCLM 8 oktober 2003

29 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Grondstof. : GIB : Handelsgoed : Te fact. omzet : Gerapporteerd Grondstof. : GIB : Handelsgoed. : Waardev. : TCLM 8 oktober 2003

30 Analyse van de verschillende rubrieken
5. De vorderingen op ten hoogste één jaar Moeten het voorwerp uitmaken van een waardevermindering ingeval de terugbetaling onzeker is of verloren. TCLM 8 oktober 2003

31 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Vorder. > 1 jaar : Handelsvord. : Waardeverm. : Op te stellen FT : Op te stellen CN : Overige vord. : Gerapporteerd Vorder. > 1 jaar : Handelsvord. : Waardeverm. : Op te stellen FT : Op te stellen CN: Overige vord. : TCLM 8 oktober 2003

32 Analyse van de verschillende rubrieken
6. De overlopende rekeningen Laat toe om tegemoet te komen aan het algemeen principe van scheiding der boekjaren (art 33 K.B./W.Venn.). TCLM 8 oktober 2003

33 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Overlopende kost. : Stock adm : 21.562 Gerapporteerd Overlopende kost : Stock adm : 35.767 TCLM 8 oktober 2003

34 Analyse van de verschillende rubrieken
7. De voorzieningen voor risico’s en kosten Dekken verliezen of kosten duidelijk omschreven naar hun aard maar onbepaald inzake hun bedrag (art 50 K.B.). Mogen in principe niet afhangen van het resultaat van het boekjaar. TCLM 8 oktober 2003

35 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
Gecorrigeerd Prov. Pensioen : Prov. Onderh. : Prov. Herstruct. : Prov. Garantie : Prov. Milieu : Gerapporteerd Prov. Pensioen : Prov. Onderh. : Prov. Herstruct. : Prov. Garantie : Prov. Milieu : 20.000 TCLM 8 oktober 2003

36 Toepassing op de onderneming Manipulo NV
8. Schulden Gecorrigeerd Verval. sch. : Financ.sch. : Handelsschuld : Belast. en soc. : Overige schuld. : Overlopend pas. : Gerapporteerd Verval. sch. : Financ.sch. : Handelsschuld : Belast en soc. : Overige schuld. : Overlopend pas. : TCLM 8 oktober 2003